За шинэ оны баяраар улсуудын том том лиг амарч байхад АПЛ харин ч маш шахуу хуваариар тоглож тоглогчиддоо биш ард түмэндээ бэлэг барьдаг заншилтай. Энэ boxing day гэдэг хэцүү үеэс л эсэн мэнд гараад ирвэл болох гээд байна, одоо ганц тойрог үлдлээ. Би бас амармаар байна ш дээ, дандаа тоглоод байх эсвэл дандаа трүүлээд байх их сонирхолгүй юм. Хүүхдүүд хэлээд байна "та ёстой сонирхолгүй юмаа, дандаа хөх..." гээд байх юм. Тэгээд энэ тойрогт кайф лигийн тэргүүллээ 3 хоногийн хугацаатай ганцхан онооны зөрүүтэй алдаад байна. Кайф лигийн сүүлийн 12 13 орчим тойрогт 2-оос бусдад нь тэргүүн байранд байсан гэхээр бас л агуу гэж өргөмжлөгдөх хэмжээний менежер гэдэг нь тод харагдана. Нэг өвгөнөөс болж л 2 удаа тэргүүллээ алдлаа ш дээ. Энэ тойрогт Жаамаа, Гочоо нар хувийн дээд амжилтаа шинэчилж 80 гаран оноо авсан байна. За тэгээд шинэ жил болж манай хүүхдүүд амралтын байдалд байгаа тул багаа шинэчлэхгүй байснаас болж жаахан ухарч Доржоо энэ тэрд боломж гарч урагшилсан бололтой харагдана. Хүмүүсийн хоорондох зай аажмаар холдож эхний 4 ба 5 хүн гэхэд л нэлээд хол тасраад явсан байна шүү. За ингээд шинэ ондоо кайф лигтээ 1000 онооны босго даваад л орох нь дээ.
Кайф капад бас нэлээд өөрчлөлт оржээ. Хүмүүс 1-ээр гарах гэж улайрах хэрэг байгаа юмуу даа. Манай баг 8-аар шалгарах нь бараг ойлгомжтой байна ш дээ. Тэгэхээр тэгээд жилжингээ сайн үзчээд хасагдах шатны 1-р тойрогт манайд ялагдчихаар хэр гоё байх юм болдоо?
Monday, December 28, 2009
Saturday, December 26, 2009
Алгоритмын 5-р халз тулаан.
2009 оны 12-р сарын 20-д болсон энэхүү тулаанд саяын сард геометр сурсан олимпиадны сурагчид бүгд оролцох байсан боловч өвөл болж өвчин ихэссэн тул 11-хэн дээр нэмээд Мөнхдалай (10-р анги), Эрдэнэмаа (8-р анги) гэсэн бүрэлдэхүүнтэй тэмцээн болов.
Дуламсүрэн 3 дахь удаагаа дараалан түрүүлэхдээ 11 оноо авч чадав. Эхний 4 тойрогоос торолгүй гарч ирсэн бол 5-р тойрогт Нацагааа замыг нь цэвэрлэж, 6-р тойрог Гочоо нэр төрийн тэнцээ хийснээр нийт 31 гэсэн оноотой болж улам л тасраад байна.
Нацагдулам Дуламсүрэнд ялгадсан нэг ялагдлаараа 10 оноотой 2-р байранд 2 тэмцээн дараалан шалгарав.
Халз тулаанд 2 охин дийлэхээ байгаад удаж байнаа Гочоо энэ удаа мөн л бүтэлгүйтэж ердөө Эрдэнэмаатай ижил 9 оноогоор 3-р байрт жагсав.
8-р ангийн сурагч Эрдэнэмаа 1-р тойрогт Мөнхдалайтай тунаж ялагдаснаас хойш 5 тойрог дараалан амжилт гаргах явцдаа Хишигсүрэн, Бямбасүрэн нарын шилдгүүдийг буулгаж авч Батхуяг том Зулаа нараар ялалтаа ахиулсаар 5-р тойрогт Энхзаяатай тэнцэж нийт 9 оноо цуглуулж чадав. 9 оноо бол түрүүлэх ч боломжтой байдаг том оноо билээ.
Тэмцээний гол хүн Энхзаяа байлаа. Тэрээр нэг ч ялагдал хүлээлгүй, 2 ялалт авснаар 5-р байранд жагсах боломжтой болов. Мөн ерөнхий чансаагаараа ч 5-р байранд дэвшиж гялалзав.
Харин геометр сурсан 12-р сарын гол хүн нь Дашпүрэв байжээ. Тэрээр бүх тойрогт өндөр оноо авч, ямарч хүнд ширүүн өрсөлдөгч болж чадаж байв. Хэт их оноо авснаас сүүлийн тойрогт Нацагаатай оноолтоор таарч ялагдал хүлээснээр 6-р байранд 7 оноотойгоор жагсах боломжтой болов.
За тэгээд энэ тэмцээний гол онигооны эзэн Булгатамир, эхний 3 тойрогт дараалан ялсны улмаас сайчуудын аманд очиж шал арчсан Мөнхдалай нар 6 оноогоор 7 байранд шалгарцгаалаа.
Том жижиг Зулаанууд, Хишигээ, Амартүвшин, Дагиймаа, Бямбадолгор гэсэн 5 оноотнууд 9-р байр хамт эзэлж бүтэлгүйчүүд сүүл мушгиснаар тэмцээн өндөрлөв.
1. Дуламсүрэн 31 (11)
2. Нацагдулам 27 (10)
3. Гончигдорж 26 (9)
4. Булгантамир 21 (6)
5. Энхзаяа 20 (8)
6. Мөнхзул.Бт 18 (5)
7. Амартүвшин 17 (5)
8. Хишигсүрэн 17 (5)
9. Мөнхзул 16 (5)
10. Дагиймаа 15 (5)
11. Дашпүрэв 15 (7)
12. Бямбасүрэн 14 (3)
13. Ичинноров 13 (3)
14. Мөнхдалай 13 (6)
15. Должинсүрэн 11 (2)
16. Бямбадолгор 10 (5)
17. Нацагсүрэн 9 (0)
Дуламсүрэн 3 дахь удаагаа дараалан түрүүлэхдээ 11 оноо авч чадав. Эхний 4 тойрогоос торолгүй гарч ирсэн бол 5-р тойрогт Нацагааа замыг нь цэвэрлэж, 6-р тойрог Гочоо нэр төрийн тэнцээ хийснээр нийт 31 гэсэн оноотой болж улам л тасраад байна.
Нацагдулам Дуламсүрэнд ялгадсан нэг ялагдлаараа 10 оноотой 2-р байранд 2 тэмцээн дараалан шалгарав.
Халз тулаанд 2 охин дийлэхээ байгаад удаж байнаа Гочоо энэ удаа мөн л бүтэлгүйтэж ердөө Эрдэнэмаатай ижил 9 оноогоор 3-р байрт жагсав.
8-р ангийн сурагч Эрдэнэмаа 1-р тойрогт Мөнхдалайтай тунаж ялагдаснаас хойш 5 тойрог дараалан амжилт гаргах явцдаа Хишигсүрэн, Бямбасүрэн нарын шилдгүүдийг буулгаж авч Батхуяг том Зулаа нараар ялалтаа ахиулсаар 5-р тойрогт Энхзаяатай тэнцэж нийт 9 оноо цуглуулж чадав. 9 оноо бол түрүүлэх ч боломжтой байдаг том оноо билээ.
Тэмцээний гол хүн Энхзаяа байлаа. Тэрээр нэг ч ялагдал хүлээлгүй, 2 ялалт авснаар 5-р байранд жагсах боломжтой болов. Мөн ерөнхий чансаагаараа ч 5-р байранд дэвшиж гялалзав.
Харин геометр сурсан 12-р сарын гол хүн нь Дашпүрэв байжээ. Тэрээр бүх тойрогт өндөр оноо авч, ямарч хүнд ширүүн өрсөлдөгч болж чадаж байв. Хэт их оноо авснаас сүүлийн тойрогт Нацагаатай оноолтоор таарч ялагдал хүлээснээр 6-р байранд 7 оноотойгоор жагсах боломжтой болов.
За тэгээд энэ тэмцээний гол онигооны эзэн Булгатамир, эхний 3 тойрогт дараалан ялсны улмаас сайчуудын аманд очиж шал арчсан Мөнхдалай нар 6 оноогоор 7 байранд шалгарцгаалаа.
Том жижиг Зулаанууд, Хишигээ, Амартүвшин, Дагиймаа, Бямбадолгор гэсэн 5 оноотнууд 9-р байр хамт эзэлж бүтэлгүйчүүд сүүл мушгиснаар тэмцээн өндөрлөв.
1. Дуламсүрэн 31 (11)
2. Нацагдулам 27 (10)
3. Гончигдорж 26 (9)
4. Булгантамир 21 (6)
5. Энхзаяа 20 (8)
6. Мөнхзул.Бт 18 (5)
7. Амартүвшин 17 (5)
8. Хишигсүрэн 17 (5)
9. Мөнхзул 16 (5)
10. Дагиймаа 15 (5)
11. Дашпүрэв 15 (7)
12. Бямбасүрэн 14 (3)
13. Ичинноров 13 (3)
14. Мөнхдалай 13 (6)
15. Должинсүрэн 11 (2)
16. Бямбадолгор 10 (5)
17. Нацагсүрэн 9 (0)
Friday, December 18, 2009
Хүчээр төгсгөе...
4-р бүлэг. Мөнхийн амжилтын эхлэл...
Нөгөө тайлбарлах зүйл нь баахан хөлбөмбөг юм байхдаа гэж хүмүүс гайхсан бизээ. Энэ удаа мөн л хөлбөмбөгөө ярьж эхлье. Монголд Месси шиг алдартай ганцхан хөлбөмбөгчин тэнгэрийн аварлаар төрсөн гэе. Яагав нөгөө манай Чингэс хаан шиг л лут амьтан төрчихгүй юу. Гэвч Монголчууд ганцхан хөлбөмбөгчнөөр дэлхийн аварга болж чадахгүй. Нөгөө азийн аваргын тэмцээндээ ч орж чадахгүй! Ганцаараа бол чи хэн ч биш байх болно. Намайг багш гэж нэрлэгдэхийн тулд надад шавь гэж байдаг шүү дээ.
Одоо хаачих бэ? гэдэг асуултыг би өөртөө олон удаа тавьсан байх. Бэдэрч бэдэрч хариултанд нь эргэлзээгүй хүрсэн. Хүрэхийн тулд харин их тэнэсэн, эцэст нь хэнээр ч заалгалгүй байх ёстой газраа өөрөө олоод л ирсэн.
Эрдэм боловсролгүй хүн тул миний хүү хүний хүүхдүүд шиг "ромботой" л болчоосой гэж аав маань хүссэн, харин би хэзээ ч тэр тэмдгийг зүүж үзээгүй, зүгээр л сургуульд сурч байсны нотолгоо болоод аль нэг мухарт хэвтэж байгаа байх. Сургууль төгсөх боллоо... "чи хаачих бэ?" гэсэн асуултыг бас л их олон хүн тавилаа. Би тэдэнд эргэлзээгүйгээр хариулж чадаж байлаа. МУИС, ШУТИС, МУБИС... хувийн хэвшлийн баячууд хүүхдээ сургадаг бараг бүх сургууль намайг авахыг хүсэв. Цаашаа үргэлжүүлэн гадаадад сурая, эсвэл гадаадад ажиллая... ганц 2 програмчлалын хялбар хэл сураад цээжээ дэлддэг программистуудын замаар ороё (тэднээс хол илүүгийн илүү программ бичиж чадах нь ойлгомжтой) ... Үй түмэн зам, боломж. Юу ч чаддаггүй нэгэн байсан бол ганцхан барилгачин болох замтай тул түүгээрээ л явчих байсан биз, эсвэл банкны теллер ч юмуу...
Би харин товчхон бөгөөд тодорхой байр суурьд хүрч чадав. Сайн ч байсан, муу ч байсан, дундаж ч байсан... ямар ч ангилалын ганц хөлбөмбөгчин Монголд хэрэггүй. Өөрөөр хэлбэл ганцхан сайн мэргэжилтэн (математикч, програмисст, геологч, барилгачин, эдийн засагч... ) Монголд огт хэрэггүй. Ганцхан хүнээр Монгол дутах ч үгүй. Тэгээд юу хийх гэж? Монголчуудын боловсролын тогтолцоо, үндсэн сэтгэлгээ, одоогийн нийгэм бол "ганц" гэдэг ангиллаас хэзээ ч гарч чадахааргүй надад санагдсан. Миний өмнө ч тэр, хойно ч тэр, одоо цуг ч тэр "ганц од" бол байж л байсан, байсаар ч байх болно. Чи дэлхийд гайхагдсан 100 саяын Төмөрбат багш шиг алдартай математикч болох байг, чи дэлхийд гайхагдсан сайн програмисст болох байг, чи мундаг их хөрөнгө цуглуулсан баян хүн болох байг ... чи үхнэ. Чиний үлдээснийг хэдхэн хүн хэрэглэнэ, эсвэл хэдхэн хоног хэрэглэнэ. Тэгээд дуусна, чи бас цуг дуусна. Би сайн математикч болохыг мэдээж хүссэн гэхдээ Монголд нэг математикчийн хэрэг бараг л байхгүй, сайн программ бичихийг хүссэн мөн л адил...
Тэгээд юу хүсээд байгаа юм бэ? Их сургуульд ч багшлахгүй, хөдөө хөхөрч гадаа гандаж яваа байж... аль нэг их сургуульд багшлаад доктор болохгүй, эсвэл аль нэг баян дунд сургуульд аятайхан шиг хэл үггүй зарагдаж байгаад байраар шагнуулж жаргаж хэвтэхгүй, хаа нэгэн газар программ шиг юм бичээд биеэ үнэлэж идээд явж байхгүй... хаа байсан тэр хэдэн суваг ээлжилж гардаг, ядаж хөлбөмбөг ч үзэх боломжгүй, мэдээлэлжсэн амьдарлаас хол хөндий бөглүү газар ямар юмаа хийгээд явчдаг байнаа? гэж олон хүн надаас асуух юм, бас асуулгүй бодох юм, зарим нь тавлаад баярлах юм... Зарим нь нүднээс далд, чихнээс цаахна "Цагаан хотод ажилд тэнцэхгүй, ингэж яваа юм" гэж жиг жуг ярина... зарим нь миний нүүрэн дээр нь тиймэрхүү юм ярьж тэнэгтэнэ... харин нэг зүйлд их баярлах юм. Аав ээжийнхээ буянд хүний гар харж амьдарсангүй. Хэрэв би байрны төлөө ажиллах ёстой байсан бол үг дуугүй л хэн нэгэн хүний зарц хийх байсан байх даан ч надад тийм хэрэг байсангүй. Зүгээр л өөрийнхөө хүссэнээр, өөрийнхөө хүслийг биелүүлэхийн тулд ажиллаж амьдрах боломжийг аав ээж 2 маань байнга үүсгэж өгсөөр ирсэн.
Тэгээд Цагаан яагаад багш болчвоо? Багш болсон юм бол яагаад их сургуулийн багш болоогүй гэж. Дунд сургууьд багшлах юм бол сайхан гэгдэх утаатай Улаанбаатарын олон мянган сургулиудын аль нэгэнд биш ердөө л бөглүү Баянхонгорт гэж...?! Мэдлэг чадвар дутсан даа гэжүү? гэж олон хүн болон би өөрөө өөрөөсөө ч асуудаг. Тэгвэл хариулт нь надад бэлэн байна. Мэдлэг дутсандаа биш сэтгэл илүүдсэндээ би энд байгаа. Толгойтой хүн бүхэн эдийн засаг, компъютер, англи хэл... мөрөөдөн, багш гэж мэргэжил "нохой" гэдэг үгтэй утга дүйх цагт би арай өөрийг сэтгэж суув. Ганцаараа амьдрахгүй, ганц гэдэг ангилалд багтахгүй, өөрөөрөө дуусахгүйн тулд би багш болсон. Нүдэн дээр минь өдрөөс өдөрт ухаан нь тэлж, мэдлэг чадвар нь нэмэгдэж, тэр хэрээр ирээдүй нь цэлмэж байгаа шавь нараа дэрэгдээс нь хараад, тэднийг өсөн дэвжихэд нь тус болоод амьдарч байна. Бараг бүх их сургуулийн гуйлтанд ганц хариу барьсан "танай оюутнууд бүгд миний заасан хичээлийг ойлгох түвшинд хүрэхээр би танайд ирж багшлъя" (цаанаа бол миний нас хзрэхгүй дээ гэдгийг мэдэж байв). Их сургуулиудын одоо байгаа түвшин, тэнд элсэн орж байгаа оюутнуудын түвшин надад үнэхээр чамлалттай санагддаг. Би хичнээн их юм сургах гэж зүтгээд ч тэдний 99% нь миний заасныг ойлгоход суурь мэдлэг, сурах арга барил, амьдралаас олж авсан тэвчээр нь дутна! Яг үнэндээ бол ийм ялзарсан дунд суруулийн сургалттай байхад их сургууль хичнээн сайн байгаад нэмэргүй, зүгээр л "доороо хий эргэнэ". Багш болох ёстой хүн юм байж, даан ч их сургуульд багшилбал доктор шавь нартай доктор л болж насыг барна. Сайн сурагч элсүүлэн авах боломж хомс байгаа тул сайн мэргэжилтэн бэлдэнэ гэдэг бараг л худлаа зүйл гэдэг нь ойлгогдсон. Маш олон жил үргэлжилсэн энэ их сургууль, дунд сургууль 2-ын авцалдаагүй байдал (авцалдахгүйгээсээ болоод их сургууль нь ч муудна даа) одоо үргэлжилж байна, цаашид ч маш олон жил үргэлжлэх байх. Ерөөсөө л багаас нь хүүхдийг сайн бэлдээгүйгээс болж хөгширсөн хойно нь юм сургах гэж хүчиндэх нь одоо би хөлбөмбөг тоглох гэж хөгөлдөгтэй л яг адилхан зүйл болж байгаа юм. Дунд сургууль нь хүчирхэг сайн байж их сургуулиуд хүчирхэг байх тухай ярина уу гэхээс дунд сургууль тэгээд хэвтэж байг их сургуульд орохоор нь сургаад "мундаг" болгочино гэж эндүүрч болохгүй л дээ. Мэдээлэл технологийн чиглэлд энэ асуудал бүүр хурцаар тавигдана. ПС дээр гараа ч тавьж үзээгүй мэдээллийн технологийн ангид элсэн орж буй "ихийг мөрөөдөгчид" дэндүү олон байна. Тэд ямар хэмжээний програмисст болох нь ойлгомжтой. Дунд сургуулийн багш болох шийдвэрд ийхнүү хүрсэн. Багаас нь олон сайн хүн бэлтгэе, тэд сайжирч хөгжсөөр, эхлээд дунд суруугийн түвшинд, дараа нь их сургуулийгн түвшинд Монголд томоохон дэвшиж авчирч чадна гэж тооцоолов, бас чадахыг төлөө зүтгэж эхлэв.
Тэмцэл зүтгэл маань хэзээ, хаана хүрч дуусахыг мэдэхгүй ч би зүтгэсээр л байх болно. Харин би Улаанбаатарт багшилбал нэг хэсэгхэн жижиг хорооллын л багш болно. Баянхонгорт бол илүү өргөн хүрээллээс шавь нараа сонгож, илүү олон сайн хүүхдүүд олж авах боломжтойн дээр төрсөн гэртээ байх нь үнэхээр юу юунаас илүү чухал шүү дээ. Яахаараа Баянхонгорын хүүхдүүд дунд сургуульд муу сураад ЭЕШ-тад хүртэл улсдаа доогуур орох дүн аваад, дунд сургуульд муу сурсан хүүхдүүд их сургуульд ч муу сурна, муу мэргэжилтэн төрнө... үргэлжийн муу гэдэг циклд амьдрах ёстой гэж? энэ санаа ч дотор нь агуулагдаж байгаа тул би Баянхонгортоо, төрсөн гэртээ, намайг төрүүлж өсгөсөн ард олныхоо дунд ирсэн. 7 жил сурсан эрдмээ өвөртлөөд, хийж бүтээх ориглуун их хүсэлтэйгээр хэдэн номоо үүрээд л ирсэн. Бүхнийг өөрийн гараар, бүхнийг шинээр... эхлэж ... бүхнийг өөрийн гараар бүтээн босгоё гэж бодсон. Хэн нэгэн хүн энэ Баянхонгорчуудын муу сургалтыг, бүүр Монгол улсын шинэ зууны шинжлэх ухааны (мэдээлэл зүйн) муу сургалтыг өөрчилж сайжруулах зайлшгүй шаардалагтай шүү дээ. Чухам хэн? хэзээ? гэж... Цагаан... өнөөдрөөс... эхэлж болохгүй гэжүү? Би энэ ажлыг хаяад өөрийн жаргалаа хөөгөөд зугтвал дараагийн Цагаан хэзээ төрөн гарч яг хэзээ Баянхонгорчуудыг өндөр мэдлэг чадвартай болгож, хэзээ Монгол улс олон улсын түвшинд хүрсэн програмисстуудтай болох юм бэ? Дараагийн боломжийн сайн мэргэжил чадвартай хүн мөн л миний адил зугтвал яах бэ? гэдэг асуулт тулгарсан...
Энгийн амархаан математик хийе. Цагаан маш сайн програмисст болсон гэж саная. Өөрөөр хэлбэл Месси шиг ганц хөлбөмбөгчин Монголд төрсөн гэе. Одоо Месси Монголын шигшээд тоглоод муу Хятадыг ч дийлнэ гэж байхгүй шүү дээ. Яг үүний адилаар Монголд ганц баян том, мундаг лут хүн байгаад огт хэрэггүй. Би тэгвэл багш болоод ердөө амархан, 100 ширхэг Цагаанаас ч давсан мэргэжилтэн бэлдсэн гэе. 100 ширхэг боломжийн сайн хөлбөмбөгчинтэй улс бол сайхан шигшээ баг бүрдүүлээд тэд нар эв найрамдалтай байвал хөлбөмбөг ч уг боломжийн л спорт шүү дээ (ПС тоглож байхад л тэгж бодогдоод байдаг юм). Гагцхүү манайд 100 битгий хэл ганц хөлбөмбөгчин бэлдэх хэрэглэл материал, нөөц боломж, зориулалтын талбай байхгүйд л гачлан нь оршиж байгаа юм. Миний бэлдсэн надаас хол давсан 100 шавь дотроос минь олон сайхан математикчид төрж миний мөрөөдсөнд хүрнэ, олон сайхан програмисстууд төрж миний мөрөөдсөнд хүрнэ... мөн цөөн хэдэн багш нар төрж бидний мөрөөдөл, бидний үйл хэргийг үргэлжлүүлнэ. Би миний ажлыг өвлөн хоцрох шавь нартаа "та нар дахиад мянган мянган сайн шавь бэлдээрэй" гэж захина. Тэдний мянга мянган шавь дундаас дахиад л мянган өөр чиглэлийн сайчууд төрнө. Улс төржнөө гэдэг шиг математикжвал геометрийн прогрессоор миний хийсэн ажил үржин дэвжинэ. Одоо дүгнэлтэнд хүрэхийш оролдоё. Нэг мундаг Цагаан байлаа... тэр үхлээ. Баянхонгорчууд цаашлаад Монголчууд бахь байдгаараа л байжил байна. 100 мундаг хүн бэлтгэгдлээ 100-1=99 дахин олон мэргэжилтэн төрвөл бид тэр чинээгээрээ урагшилна, миний шавь нар дундаас намайг болон миний үзэл баримтлалыг өвчсөн мэт дуурайх хүн төрнө, түүний шавь нар улам л олон улам л сайн байх болно... Одоо миний багш болсон шалтгааныг эргэлт буцалтгүй ойлгосон байхаа гэж найдая. Би яг өнөөдрөөс л эхэлж хийхгүй бол бид хааяахан төрх цөөхөн хэдэн мундгуудынхаа дунд байрандаа амьдарсаар л байх болно...
Би яагаад дор хаяж 100 ширхэг Цагаанаас илүү мэргэжилтэн бэлтгэж чадна гэж бардамнаад байна гэхээр бас амархан хариулт олдоно. Би өөрийнхөө туулсан замыг эргээд бодоод үзнэ. Урдах замаа харахгүй байж яаж тэгж их зүтгэж байж энд ирвээ? гэж бодохоор үнэхээр өөрийгөө өрөвдөх шиг бас хааяа өөрөөрөө бахарахмаар ч юм шиг санагддаг. Яг намайг өсөн дэвжиж зүтгэж байх тэр балчир насанд минь одоогийн Цагаан шиг "үздэгээ үзчихсэн" мэдлэг чадвар, арга туршлагатай багш, зөвлөх, туслагч байсан бол би илүү ихийг сурч хийж бүтээж чадах байсан. Иймд би Цагаанаас хол давсан мэргэжилтэн өөрийн гараар бэлдэж эргэлзээгүйгээр чадна. Одоо би ганцаараа биш, миний шавь нар гэж надаас хол давсан мэдлэг чадвартай хэд хэдэн хүн байна. Одоо бэлдэх шавь нарыг маань цааш нь хөгжүүлээд аваад явах туслагч тойрон хүрээлэгчтэй болсон байна шүү дээ. Бас л сайхан хэрэг шүү!
Одоо миний өдөр дутам хийж буй ажил маань үр дүнгээ шууд өгч чадахгүй бүрхэг мэт харагддаг. Хүмүүс намайг "иш чааваас даа энэ нэг хөдөөний дунд сургуулийн багшийг дээ зайлуул" гэсэн байдлаар хандаж, харьцдаг. 10 20 магадгүй 30 40 жилийн дараа миний одоо цөхрөлтгүй хийж буй ажил маань үр дүнгээ өгч миний шавь нар аймгаа, улсаа нуруун дээрээ үүрээд аваад явахыг цагт хэн нь Монгол улсын төлөө нэгэн үзүүрт сэтгэлээр цөхрөлтгүй зүтгэсэн бэ? хэн нь өөрийнхөө төлөө баяжсан бэ? гэдэг нь ойлгогдоно. Тэр үед ганц Цагааны төлөө биш ирээдүйд төрөх олон олон Цагаануудын төлөө зүтгэсэн миний ухамсарт амьдарлыг маань хүн бүхэн ойлгож намайг "зайлуул хөөрхий" гэдэг харцаар харахаа болино гэж би найддаг, түүний төлөө би зүтгэнэ. Төгсгөлд нь агуу хүний биелэлээ нэгэнт олсон нэгэн гайхамшигт өгүүлбэрийг иш татъя. Manchester United багийн ерөнхий дасгалжуулагч S.A.Ferguson хэмээх улаан хамартай өвөөгийн хэдэн жилийн өмнө хэлсэн өгүүлбэр биелж хөвгүүд эрийн цээнд хүрсэн сүүлийн 2 улиралд МанЮ-г Барса л ганцхан удаа буулгаж авсан (тэгэхдээ л Барса хожигдож л байсан), бусад нь бол зогсоож чадаагүй дээ. Яг үүний ижлээр миний шавь нар эрийн цээнд хүрэхийн цагт Монголчууд олон улсын түвшинд хүрсэн мэдээлэл зүйн сургалттай болж, дэлхийд зөвшөөрөгдөх олон програмисстуудтай болж, Баянхонгор аймгийн математикчдын түвшин Улаанбаатарын сайн сургуулиудын энд хүрсэн байх болно. Үүний төлөө би "мөнхийн эрүүл" ухаанаар цөхрөлтгүй зүтгэнэ.
Sir Alex Ferguson:
"W.Rooney, C.Ronaldo 2-ыг эрийн цээнд хүрэхийн цагт манай багийг ямар ч баг дийлэхгүй..."
Нөгөө тайлбарлах зүйл нь баахан хөлбөмбөг юм байхдаа гэж хүмүүс гайхсан бизээ. Энэ удаа мөн л хөлбөмбөгөө ярьж эхлье. Монголд Месси шиг алдартай ганцхан хөлбөмбөгчин тэнгэрийн аварлаар төрсөн гэе. Яагав нөгөө манай Чингэс хаан шиг л лут амьтан төрчихгүй юу. Гэвч Монголчууд ганцхан хөлбөмбөгчнөөр дэлхийн аварга болж чадахгүй. Нөгөө азийн аваргын тэмцээндээ ч орж чадахгүй! Ганцаараа бол чи хэн ч биш байх болно. Намайг багш гэж нэрлэгдэхийн тулд надад шавь гэж байдаг шүү дээ.
Одоо хаачих бэ? гэдэг асуултыг би өөртөө олон удаа тавьсан байх. Бэдэрч бэдэрч хариултанд нь эргэлзээгүй хүрсэн. Хүрэхийн тулд харин их тэнэсэн, эцэст нь хэнээр ч заалгалгүй байх ёстой газраа өөрөө олоод л ирсэн.
Эрдэм боловсролгүй хүн тул миний хүү хүний хүүхдүүд шиг "ромботой" л болчоосой гэж аав маань хүссэн, харин би хэзээ ч тэр тэмдгийг зүүж үзээгүй, зүгээр л сургуульд сурч байсны нотолгоо болоод аль нэг мухарт хэвтэж байгаа байх. Сургууль төгсөх боллоо... "чи хаачих бэ?" гэсэн асуултыг бас л их олон хүн тавилаа. Би тэдэнд эргэлзээгүйгээр хариулж чадаж байлаа. МУИС, ШУТИС, МУБИС... хувийн хэвшлийн баячууд хүүхдээ сургадаг бараг бүх сургууль намайг авахыг хүсэв. Цаашаа үргэлжүүлэн гадаадад сурая, эсвэл гадаадад ажиллая... ганц 2 програмчлалын хялбар хэл сураад цээжээ дэлддэг программистуудын замаар ороё (тэднээс хол илүүгийн илүү программ бичиж чадах нь ойлгомжтой) ... Үй түмэн зам, боломж. Юу ч чаддаггүй нэгэн байсан бол ганцхан барилгачин болох замтай тул түүгээрээ л явчих байсан биз, эсвэл банкны теллер ч юмуу...
Би харин товчхон бөгөөд тодорхой байр суурьд хүрч чадав. Сайн ч байсан, муу ч байсан, дундаж ч байсан... ямар ч ангилалын ганц хөлбөмбөгчин Монголд хэрэггүй. Өөрөөр хэлбэл ганцхан сайн мэргэжилтэн (математикч, програмисст, геологч, барилгачин, эдийн засагч... ) Монголд огт хэрэггүй. Ганцхан хүнээр Монгол дутах ч үгүй. Тэгээд юу хийх гэж? Монголчуудын боловсролын тогтолцоо, үндсэн сэтгэлгээ, одоогийн нийгэм бол "ганц" гэдэг ангиллаас хэзээ ч гарч чадахааргүй надад санагдсан. Миний өмнө ч тэр, хойно ч тэр, одоо цуг ч тэр "ганц од" бол байж л байсан, байсаар ч байх болно. Чи дэлхийд гайхагдсан 100 саяын Төмөрбат багш шиг алдартай математикч болох байг, чи дэлхийд гайхагдсан сайн програмисст болох байг, чи мундаг их хөрөнгө цуглуулсан баян хүн болох байг ... чи үхнэ. Чиний үлдээснийг хэдхэн хүн хэрэглэнэ, эсвэл хэдхэн хоног хэрэглэнэ. Тэгээд дуусна, чи бас цуг дуусна. Би сайн математикч болохыг мэдээж хүссэн гэхдээ Монголд нэг математикчийн хэрэг бараг л байхгүй, сайн программ бичихийг хүссэн мөн л адил...
Тэгээд юу хүсээд байгаа юм бэ? Их сургуульд ч багшлахгүй, хөдөө хөхөрч гадаа гандаж яваа байж... аль нэг их сургуульд багшлаад доктор болохгүй, эсвэл аль нэг баян дунд сургуульд аятайхан шиг хэл үггүй зарагдаж байгаад байраар шагнуулж жаргаж хэвтэхгүй, хаа нэгэн газар программ шиг юм бичээд биеэ үнэлэж идээд явж байхгүй... хаа байсан тэр хэдэн суваг ээлжилж гардаг, ядаж хөлбөмбөг ч үзэх боломжгүй, мэдээлэлжсэн амьдарлаас хол хөндий бөглүү газар ямар юмаа хийгээд явчдаг байнаа? гэж олон хүн надаас асуух юм, бас асуулгүй бодох юм, зарим нь тавлаад баярлах юм... Зарим нь нүднээс далд, чихнээс цаахна "Цагаан хотод ажилд тэнцэхгүй, ингэж яваа юм" гэж жиг жуг ярина... зарим нь миний нүүрэн дээр нь тиймэрхүү юм ярьж тэнэгтэнэ... харин нэг зүйлд их баярлах юм. Аав ээжийнхээ буянд хүний гар харж амьдарсангүй. Хэрэв би байрны төлөө ажиллах ёстой байсан бол үг дуугүй л хэн нэгэн хүний зарц хийх байсан байх даан ч надад тийм хэрэг байсангүй. Зүгээр л өөрийнхөө хүссэнээр, өөрийнхөө хүслийг биелүүлэхийн тулд ажиллаж амьдрах боломжийг аав ээж 2 маань байнга үүсгэж өгсөөр ирсэн.
Тэгээд Цагаан яагаад багш болчвоо? Багш болсон юм бол яагаад их сургуулийн багш болоогүй гэж. Дунд сургууьд багшлах юм бол сайхан гэгдэх утаатай Улаанбаатарын олон мянган сургулиудын аль нэгэнд биш ердөө л бөглүү Баянхонгорт гэж...?! Мэдлэг чадвар дутсан даа гэжүү? гэж олон хүн болон би өөрөө өөрөөсөө ч асуудаг. Тэгвэл хариулт нь надад бэлэн байна. Мэдлэг дутсандаа биш сэтгэл илүүдсэндээ би энд байгаа. Толгойтой хүн бүхэн эдийн засаг, компъютер, англи хэл... мөрөөдөн, багш гэж мэргэжил "нохой" гэдэг үгтэй утга дүйх цагт би арай өөрийг сэтгэж суув. Ганцаараа амьдрахгүй, ганц гэдэг ангилалд багтахгүй, өөрөөрөө дуусахгүйн тулд би багш болсон. Нүдэн дээр минь өдрөөс өдөрт ухаан нь тэлж, мэдлэг чадвар нь нэмэгдэж, тэр хэрээр ирээдүй нь цэлмэж байгаа шавь нараа дэрэгдээс нь хараад, тэднийг өсөн дэвжихэд нь тус болоод амьдарч байна. Бараг бүх их сургуулийн гуйлтанд ганц хариу барьсан "танай оюутнууд бүгд миний заасан хичээлийг ойлгох түвшинд хүрэхээр би танайд ирж багшлъя" (цаанаа бол миний нас хзрэхгүй дээ гэдгийг мэдэж байв). Их сургуулиудын одоо байгаа түвшин, тэнд элсэн орж байгаа оюутнуудын түвшин надад үнэхээр чамлалттай санагддаг. Би хичнээн их юм сургах гэж зүтгээд ч тэдний 99% нь миний заасныг ойлгоход суурь мэдлэг, сурах арга барил, амьдралаас олж авсан тэвчээр нь дутна! Яг үнэндээ бол ийм ялзарсан дунд суруулийн сургалттай байхад их сургууль хичнээн сайн байгаад нэмэргүй, зүгээр л "доороо хий эргэнэ". Багш болох ёстой хүн юм байж, даан ч их сургуульд багшилбал доктор шавь нартай доктор л болж насыг барна. Сайн сурагч элсүүлэн авах боломж хомс байгаа тул сайн мэргэжилтэн бэлдэнэ гэдэг бараг л худлаа зүйл гэдэг нь ойлгогдсон. Маш олон жил үргэлжилсэн энэ их сургууль, дунд сургууль 2-ын авцалдаагүй байдал (авцалдахгүйгээсээ болоод их сургууль нь ч муудна даа) одоо үргэлжилж байна, цаашид ч маш олон жил үргэлжлэх байх. Ерөөсөө л багаас нь хүүхдийг сайн бэлдээгүйгээс болж хөгширсөн хойно нь юм сургах гэж хүчиндэх нь одоо би хөлбөмбөг тоглох гэж хөгөлдөгтэй л яг адилхан зүйл болж байгаа юм. Дунд сургууль нь хүчирхэг сайн байж их сургуулиуд хүчирхэг байх тухай ярина уу гэхээс дунд сургууль тэгээд хэвтэж байг их сургуульд орохоор нь сургаад "мундаг" болгочино гэж эндүүрч болохгүй л дээ. Мэдээлэл технологийн чиглэлд энэ асуудал бүүр хурцаар тавигдана. ПС дээр гараа ч тавьж үзээгүй мэдээллийн технологийн ангид элсэн орж буй "ихийг мөрөөдөгчид" дэндүү олон байна. Тэд ямар хэмжээний програмисст болох нь ойлгомжтой. Дунд сургуулийн багш болох шийдвэрд ийхнүү хүрсэн. Багаас нь олон сайн хүн бэлтгэе, тэд сайжирч хөгжсөөр, эхлээд дунд суруугийн түвшинд, дараа нь их сургуулийгн түвшинд Монголд томоохон дэвшиж авчирч чадна гэж тооцоолов, бас чадахыг төлөө зүтгэж эхлэв.
Тэмцэл зүтгэл маань хэзээ, хаана хүрч дуусахыг мэдэхгүй ч би зүтгэсээр л байх болно. Харин би Улаанбаатарт багшилбал нэг хэсэгхэн жижиг хорооллын л багш болно. Баянхонгорт бол илүү өргөн хүрээллээс шавь нараа сонгож, илүү олон сайн хүүхдүүд олж авах боломжтойн дээр төрсөн гэртээ байх нь үнэхээр юу юунаас илүү чухал шүү дээ. Яахаараа Баянхонгорын хүүхдүүд дунд сургуульд муу сураад ЭЕШ-тад хүртэл улсдаа доогуур орох дүн аваад, дунд сургуульд муу сурсан хүүхдүүд их сургуульд ч муу сурна, муу мэргэжилтэн төрнө... үргэлжийн муу гэдэг циклд амьдрах ёстой гэж? энэ санаа ч дотор нь агуулагдаж байгаа тул би Баянхонгортоо, төрсөн гэртээ, намайг төрүүлж өсгөсөн ард олныхоо дунд ирсэн. 7 жил сурсан эрдмээ өвөртлөөд, хийж бүтээх ориглуун их хүсэлтэйгээр хэдэн номоо үүрээд л ирсэн. Бүхнийг өөрийн гараар, бүхнийг шинээр... эхлэж ... бүхнийг өөрийн гараар бүтээн босгоё гэж бодсон. Хэн нэгэн хүн энэ Баянхонгорчуудын муу сургалтыг, бүүр Монгол улсын шинэ зууны шинжлэх ухааны (мэдээлэл зүйн) муу сургалтыг өөрчилж сайжруулах зайлшгүй шаардалагтай шүү дээ. Чухам хэн? хэзээ? гэж... Цагаан... өнөөдрөөс... эхэлж болохгүй гэжүү? Би энэ ажлыг хаяад өөрийн жаргалаа хөөгөөд зугтвал дараагийн Цагаан хэзээ төрөн гарч яг хэзээ Баянхонгорчуудыг өндөр мэдлэг чадвартай болгож, хэзээ Монгол улс олон улсын түвшинд хүрсэн програмисстуудтай болох юм бэ? Дараагийн боломжийн сайн мэргэжил чадвартай хүн мөн л миний адил зугтвал яах бэ? гэдэг асуулт тулгарсан...
Энгийн амархаан математик хийе. Цагаан маш сайн програмисст болсон гэж саная. Өөрөөр хэлбэл Месси шиг ганц хөлбөмбөгчин Монголд төрсөн гэе. Одоо Месси Монголын шигшээд тоглоод муу Хятадыг ч дийлнэ гэж байхгүй шүү дээ. Яг үүний адилаар Монголд ганц баян том, мундаг лут хүн байгаад огт хэрэггүй. Би тэгвэл багш болоод ердөө амархан, 100 ширхэг Цагаанаас ч давсан мэргэжилтэн бэлдсэн гэе. 100 ширхэг боломжийн сайн хөлбөмбөгчинтэй улс бол сайхан шигшээ баг бүрдүүлээд тэд нар эв найрамдалтай байвал хөлбөмбөг ч уг боломжийн л спорт шүү дээ (ПС тоглож байхад л тэгж бодогдоод байдаг юм). Гагцхүү манайд 100 битгий хэл ганц хөлбөмбөгчин бэлдэх хэрэглэл материал, нөөц боломж, зориулалтын талбай байхгүйд л гачлан нь оршиж байгаа юм. Миний бэлдсэн надаас хол давсан 100 шавь дотроос минь олон сайхан математикчид төрж миний мөрөөдсөнд хүрнэ, олон сайхан програмисстууд төрж миний мөрөөдсөнд хүрнэ... мөн цөөн хэдэн багш нар төрж бидний мөрөөдөл, бидний үйл хэргийг үргэлжлүүлнэ. Би миний ажлыг өвлөн хоцрох шавь нартаа "та нар дахиад мянган мянган сайн шавь бэлдээрэй" гэж захина. Тэдний мянга мянган шавь дундаас дахиад л мянган өөр чиглэлийн сайчууд төрнө. Улс төржнөө гэдэг шиг математикжвал геометрийн прогрессоор миний хийсэн ажил үржин дэвжинэ. Одоо дүгнэлтэнд хүрэхийш оролдоё. Нэг мундаг Цагаан байлаа... тэр үхлээ. Баянхонгорчууд цаашлаад Монголчууд бахь байдгаараа л байжил байна. 100 мундаг хүн бэлтгэгдлээ 100-1=99 дахин олон мэргэжилтэн төрвөл бид тэр чинээгээрээ урагшилна, миний шавь нар дундаас намайг болон миний үзэл баримтлалыг өвчсөн мэт дуурайх хүн төрнө, түүний шавь нар улам л олон улам л сайн байх болно... Одоо миний багш болсон шалтгааныг эргэлт буцалтгүй ойлгосон байхаа гэж найдая. Би яг өнөөдрөөс л эхэлж хийхгүй бол бид хааяахан төрх цөөхөн хэдэн мундгуудынхаа дунд байрандаа амьдарсаар л байх болно...
Би яагаад дор хаяж 100 ширхэг Цагаанаас илүү мэргэжилтэн бэлтгэж чадна гэж бардамнаад байна гэхээр бас амархан хариулт олдоно. Би өөрийнхөө туулсан замыг эргээд бодоод үзнэ. Урдах замаа харахгүй байж яаж тэгж их зүтгэж байж энд ирвээ? гэж бодохоор үнэхээр өөрийгөө өрөвдөх шиг бас хааяа өөрөөрөө бахарахмаар ч юм шиг санагддаг. Яг намайг өсөн дэвжиж зүтгэж байх тэр балчир насанд минь одоогийн Цагаан шиг "үздэгээ үзчихсэн" мэдлэг чадвар, арга туршлагатай багш, зөвлөх, туслагч байсан бол би илүү ихийг сурч хийж бүтээж чадах байсан. Иймд би Цагаанаас хол давсан мэргэжилтэн өөрийн гараар бэлдэж эргэлзээгүйгээр чадна. Одоо би ганцаараа биш, миний шавь нар гэж надаас хол давсан мэдлэг чадвартай хэд хэдэн хүн байна. Одоо бэлдэх шавь нарыг маань цааш нь хөгжүүлээд аваад явах туслагч тойрон хүрээлэгчтэй болсон байна шүү дээ. Бас л сайхан хэрэг шүү!
Одоо миний өдөр дутам хийж буй ажил маань үр дүнгээ шууд өгч чадахгүй бүрхэг мэт харагддаг. Хүмүүс намайг "иш чааваас даа энэ нэг хөдөөний дунд сургуулийн багшийг дээ зайлуул" гэсэн байдлаар хандаж, харьцдаг. 10 20 магадгүй 30 40 жилийн дараа миний одоо цөхрөлтгүй хийж буй ажил маань үр дүнгээ өгч миний шавь нар аймгаа, улсаа нуруун дээрээ үүрээд аваад явахыг цагт хэн нь Монгол улсын төлөө нэгэн үзүүрт сэтгэлээр цөхрөлтгүй зүтгэсэн бэ? хэн нь өөрийнхөө төлөө баяжсан бэ? гэдэг нь ойлгогдоно. Тэр үед ганц Цагааны төлөө биш ирээдүйд төрөх олон олон Цагаануудын төлөө зүтгэсэн миний ухамсарт амьдарлыг маань хүн бүхэн ойлгож намайг "зайлуул хөөрхий" гэдэг харцаар харахаа болино гэж би найддаг, түүний төлөө би зүтгэнэ. Төгсгөлд нь агуу хүний биелэлээ нэгэнт олсон нэгэн гайхамшигт өгүүлбэрийг иш татъя. Manchester United багийн ерөнхий дасгалжуулагч S.A.Ferguson хэмээх улаан хамартай өвөөгийн хэдэн жилийн өмнө хэлсэн өгүүлбэр биелж хөвгүүд эрийн цээнд хүрсэн сүүлийн 2 улиралд МанЮ-г Барса л ганцхан удаа буулгаж авсан (тэгэхдээ л Барса хожигдож л байсан), бусад нь бол зогсоож чадаагүй дээ. Яг үүний ижлээр миний шавь нар эрийн цээнд хүрэхийн цагт Монголчууд олон улсын түвшинд хүрсэн мэдээлэл зүйн сургалттай болж, дэлхийд зөвшөөрөгдөх олон програмисстуудтай болж, Баянхонгор аймгийн математикчдын түвшин Улаанбаатарын сайн сургуулиудын энд хүрсэн байх болно. Үүний төлөө би "мөнхийн эрүүл" ухаанаар цөхрөлтгүй зүтгэнэ.
Sir Alex Ferguson:
"W.Rooney, C.Ronaldo 2-ыг эрийн цээнд хүрэхийн цагт манай багийг ямар ч баг дийлэхгүй..."
Нарснаас зөөлөн мод гэж үгүй Нагацаас ойр төрөл гэж үгүй...
Том нагацын бие чилээрэхсэн гэж дуулаад энэ зун цуг авахуулсан зургаа ПС-ны дэлгэцэн дээр тавиад сар шахуу боллоо. Өнөөдөр форумд ортол нэгэн залуу өөрийн нагац ахын тухай бичсэн байх юм. Тэгвэл надад ч сэтгэлийн гүнд биширч явдаг хүн бий гэж... Уг нь надад нэгэн сайхан тэнгэрлэг авга ах бий ч амьддаа бие биеэ хайрла гэдэг үгийг санаад том нагацын тухай... түүнтэй өнгөрүүлсэн хүүхэд насны омголон дурсамжаа эргэн санахаар шийдэв.
Том жижиг бүх хүн "өвгөн Болд" хэмээн нэрийдэх, гаднаас нь харахад хэжээлдүү гэмээр энэ эрхэм уг нь 40 настай цэл залуухан хүн билээ. Даан ч над мэтийн дэггүй, томоогүй олон дүү нараа "хүн болгох" гэж том ахын ёсоор санаа зовсоор, том ахынхаа үүргийг дэндүү сайн биелүүлсээр ... духанд нь дэндүү олон үрчлээ, аманд нь дэндүү цөөхөн шүд үлдэж дээ. Ахынхаа хажууд байхад нэг л аймаар ч юм шиг санагддаг... хар багаасаа түүний заавар зөвлөгөөг ягштал биелүүлж, цалгардуулбал шийтгэлээ хүлээж өссөн болоод тэр байх.
Зун бүр амралтаараа ах дээрээ очиж хурдан морь уяж буйг нь харж, эхлээд хурдан морийг унаж өгдөг байлаа... сүүлдээ томдоод туслах уяачийн албанд шилжин гар хөлийнх нь үзүүрт зарагдаж хамгийн сайхан дурсамжуудаа түүний хажууд үлдээн өнөөдөртэй золгоод байна. 11-ний өглөө хормойгоо дэвсэн дааган дэл хайрхандаа удтал мөргөчөөд наадмын талбайд хүрч очиход манай сумын наадмын хамгийн гол хүний нэг том нагац маань байдаг байлаа. Түүний хол яваагүй ч хонхортоо босоо хурдан хээр нь наадам бүрт л хамгийн гол морины тоонд орох тул наадамчин бүр ахыг анзааран хурдан хээрийн уяа сойлго хэр байгааг түүнээс лавлана. Наадам дууссаны дараа морьд нь хэдэд дахвисан ч хамаагүй магнай тэнийтэл баярлан бүтэн жилийнхээ ажлын ард гарсан гэлтэй нэг сайхан уртаар санаа алдаад "болоо болоо... үүнээс илүү яахав..." гэж товчхон бөгөөд тодорхой, мөн бусад хүмүүсийн хүлээж байсан үгийг хэлээд л зогсож байдагсан.
Зун бол буурай аавын үеэс манайхан морьдоо үсэргэдэг болсон шаарын хөндий гээд газар л өнжинө. Бид морьдоо унаад явна, үлдсэн хэдэн уяачид хоорондоо ноцолдох, чулуу таалцах зэргээр морьд ирэхийг хүлээнэ. Жил бүр наадмын хамгийн сүүлчийн үсэргээгээ буюу "их үсэргээ" үнэхээр сайхан хүсэн хүлээсэн бэсрэг наадам болно. Том нагац бүхнийг удирдан хорхог боодог хийж, хүүхдүүд барилдуулан шагнаад ... өдөр бүр олон улсын түвшинд хүрсэн сургалт, олон улсын олимпиад бодож өөрөө өөрийгөө чимээгүйхэн мэрэхгүй зүгээр л морьдоо хурдлуудах, наадамд оролцох, их үсэргээнд амжилттай барилдах... зорилттой өөрийн үст хээрийнхээ нуруун дээр өнгөрүүлсэн тэр жилүүд маань үнэхээр сайхан байж дээ.
Ёстой л нэг хүний том ахын хайр, хал 2 түүнээс ханхална. Би 8 настайгаасаа 15 нас хүртлээ түүний хажууд зусдаг байлаа. Буурай аав маань бурхан болсноос хойш том нагац л бидний буурай аав болсон доо... Буурай аавын сургааль, байр суурь, буурай аавын "9 зоосыг" хүртэл өвөлж авсан хүн. Олон жил сургааль сонсож амьдрахдаа олон ч сайхан дурсамжтай зүйлүүд түүгээр яриулсан. Сэтгэлд хамгийн тод үлдсэн нь ганц онгирсон тухайгаа ярьдаг хууч нь юм.
Том нагац хурдан хээрээ өөрийн гараар уяж анх удаа түрүүлгэсэн 1992 оны наадам юм гэнэ. Их нас тосохоор сумын дарга нар нь 69-д бөөгнөрөн суухад ах самбаачлан хонины хонхорт нь сууж амжив гэнэ. Замын турш хонины хонхорт хэн байгааг ямар ч дарга цэрэг анзаарсангүй. Морьд эргэж, 2 хээр морь хол тасран барианы зүг дөхөх үед дарга нар нэгийг нь таниад нөгөөг нь танихгүй байх нь тэр. Ах тэснэ тэснэ гэхэд яаж тэсхэв дээ, бүхий л замын турш тэссэн тул бариа нэлээд ойртоод сэтгэл ихэд хөдөлхөд "миний морь... наадах чинь миний морь..." гэсэн гэнэ. Дарга нар сая л хонины хонхорт хонь биш хүн байгааг анзаарч, тэр хүн хүндээ наадмын түрүү болж ард олынг баярлуулахаар хурдлан буй хүлгийн эзэн гэдгийг сая л ухаарав бололтой "хүүе яанаа... алив чи урагшаа суу... жолооч чи морилуу дөх ... хүүхэддээ зөвлөгөө өг..." гээд машин дүүрэн сандралдаж байна гэдэг. Монголчууд мориндоо ийм л хайртай ард түмэн. Хэдхэн хормын өмнө бараг л хонь гэж бодож байсан хүнийг цэнгэлийн манлай хүлгийн эзэн гэж мэдэнгүүтээ л түүнийг ихэд хүндэлж буй нь энэ. Угийн даруу ах маань "би тэгэхэд л яаж ч чадалгүй ганц онгирчихсон юм" гэж хожим бахархалтайгаар дурсдаг. Яасан гэхээр манай хүн морь нь түрүүлэх нь ойлгомжтой болсон тэр үед "зүгээр зүгээр хүүхдэд юм хэлэх хэрэггүй, одоо бүгдээрээ түрүүлж очоод морио тосоё... хурдаа нэм..." гэсэн гэдэг.
Миний дүү нарыг яргалах ээлжит нэгэн ярга том нагацын отгон хүү дээр ирэв. Удам судрынхаа бүх хүний нэрийг бүтнээр нь хэл гэж бацаанд үүрэг буулгав.
Хамгийн том эгчээсээ эхэл... гээд манай гэр бүлийн тухай яриулав. "Мөнгөншагай ах Монгол улсын аварга" гэдэг цол хэргэмийг нь үеийн үед цээжилж яв хэмээн үүрэгдэв. За тэгээд танай аавын хэн гэдэг билээ?
-Гунгаагийн Энхболд
-Танай аав чинь юу хийдэг хүн билээ? малчин биз дээ...
-Үгүй, манай аав уяач.(ах морь уялгүй бараг 10 жил болсон)
-Пөөх чи бас мэддэг юмуу. Тэгээд танай аавын хамгийн алдартай морь юу бэ?
-Нэг хээр морь байсан. Сумандаа 4 түрүүлсэн...
Энэ үгийг сонсоод босоо хээр маань 17 насандаа хамгийн сүүлийн удаа түрүүлж олон хүнийг уйлуулж байхад энэ муу нусан чавх дөнгөж төрж байсан юм шүү дээ гэдгийг санав. Том нагац хүүхдээ бас сайн л хүмүүжүүлж дээ гэж бодож билээ. Манай ээж бүүр баярлачихсан "овоо доо, манай аав гэж онгорхой хар өвгөн бий гэж хэлэлгүй, уяач хүн гэж хариулаад хурдан хээрийн цол гуншинг хэлээд зогсож байдаг сайн л хүү байна даа" гэж магтсан. Ахаараа хурдан морь унах, уяхыг заалгаж... 5-р анги төгссөн жилээ мотоцикл унахаыг ч бас заалгаж байлаа. Хэзээ нэгэн цагт "том ах" болж хоцрох тул өөрийн том ахаасаа сурах зүйл надад их байсан. Дүү нараа ингэж хайрлаж халамжил, сургаж хүмүүжүүлж байх ёстой юм байна шүү гэж түүнийг дуурайж амьдарч байна. Нэг жил наадмаас буцаж явах замд намайг шоглоод байсан согтуу эрийг ирээд ахад ховлов. "Хаана байна тэр муу, одоо очоод хэмхчээд хаячия..., намайг мэнд суухад миний дүү нарыг дээрэлхэх болоогүй..." гээд босоход нь би ч арай л муухай хов зөөчихвүү дээ гэж санаа зовох зуур өмөөрөх том ахтайдаа баярлаж ... үүдэнд шороогоор тоглож буй энэ жаалуудыг би бас өмөөрөх ёстой гэдгээ ухаарч билээ.
Бараг 10 жил очиж чадаагүй шаарын талдаа очиж, морины тоос сэтгэлд боссон тал дээрээ нэг хэвтэхсэн. Хурдан хээр том нагац 2-ын маань амьдрал болсон, намайг ухаажуулж хүн болгосон унаган нутагтаа зүүдэндээ л очдог болсоор 10 жилийг үдлээ. Талруугаа зугтмаар, эсвэл том нагацынхаа уяаруу зугтмаар үе мөн ч олон тааралдсан даа. 11-ний өглөө ахтайгаа цуг хээр сэрж, буурай аавын бэлдүүлсэн "саахартай бяслагийг" хамт идчээд наадмын талбай дээр дахиад нэг очихсон... Яджил ахтайгаа цуг ганцхан шөнө морио манаж хоноод, наадмын өнгө шинжин зогсохыг нь зүгээр л нэг харахсан...
Thursday, December 17, 2009
Одоо арай гэгээтэй зүйлийн тухай...
3-р бүлэг Монголын математик...
Бид хөлбөмбөг тоглоод амжилт гаргахад мөн ч хол байгаа нь уламжлалгүй, туршлагагүй, хэрэглэл материалгүй ... тул билээ. Харин бид мэдээлэл зүйг хөгжүүлэхэд бидэнд уламжлал буюу хөрс суурь бол байна. Аль хэдийнээ дэлхийд танигдан байр сууриа олсон Монгол математик гэж улсдаа шинжлэх ухааны хувьд тасархай тэргүүлэх байлгүй дээ... байгалийн шинжлэх ухааны суурь салбар нь маш сайн хөгжилтэй. Бид олуулаа болж, өрсөлдөөн бий болж, хөгжиж дэвшэхийн хэрээр туршлагажаад л явна. Хэрэглэл материал гэвэл бас ч гэж гаагүй ээ, бидэнд маш үнэтэй зориулалтын талбай бус сурагчид сурсан зүйлээ туршаад үзэж болох хэдэн ПС байхад л хангалттай.
Мэдээллийн технологийн чиглэлийн багш нар нь математикийн багш нараас суралцахаас эхлүүлээд мэдээлэл зүйн хороо (ММзОЗБХ) нь хүртэл математикийн хорооноос (ММОЗБХ) суралцах зүйл их байдаг. Монголд математик өргөн дэлгэр хөгжисөн. Сум сугрууль бүр ядаж нэг, зарим нь нэлээд хэдэн боломжийн хэмжээний багштай нь дээр, жилд МУИС МУБИС ... яг энэ салбарт хангалттай олон боломжийн хэмжээний багш бэлтгэн зах зээлд нийлүүлж байна. Бүх хөтөлбөр, сургалт нь батлагдаж... математикаар элсэлтийн шалгалтаа авдаг байгалийн ухааны салбар сургуулиуд өөрөөр хэлбэл хүний зөвхөн математик чадварыг нь л шалгаж авдаг сургуулиуд маш олон байна. Оюутан бологсдыг бараг 80% нь ямар нэгэн байдлаар математик оролцсон шалгалтны үндсэн дээр их сургуульд элсэн орж байгаа байх. Олон улсын математикийн олимпиадад өөрийн гэсэн орон зайтай (50 гаруй медаль авсан...), гадаадын том том сургуулиуд төгссөн болон гадаад хийсэн бүтээл нь үнэлэгдсэн олон шилдэг математикчид энэ шинжлэх ухааныхаа ирээдүйн төлөө үргэлжлүүлэн ажилласаар л байна. Гэтэл яг үнэнэдээ бол мэдээллийн технологийн чиглэлээр манайд гялтайх зүйл нэгээхэн ч байхгүй, шинжлэх ухаан нь харин их хүртээмжтэй даяарчлагдсан шинжлэх ухаан юм байна л даа. Гадныхны ололт амжилтыг бид амьдралдаа шууд хэрэглэж болдог, үүнийг л бид мэдээлэл технологжсон улс болчихсон шүү гэж "эндүүрмээргүй" байх юм.
Монголд хөлбөмбөг үүсээд 70 жил болсон гэнээ, энэ жил холбоо байгулагдасны 50 жил болсон. Гэтэл бид энэ хугацаанд амжилт огт гаргасангүй, гаргах ч болоогүй гэдэг нь ойлгомжтой байгаа. Гэтэл бид 60-аад оны сүүлчээр харийн бас нэгэн спортын салбарт цөмрөн орж гайхалтай гэж хэлж болох амжилт гаргаж дэлхий нийтийг алмайруулсан. Монгол бөхчүүд дэлхийн дэвжээн дээр очоод суйлаад, гар ачаад, нохой мордоод... ойдовдоод ирэхээр урьд өмнө харж байгаагүй дэлхий нийт шоконд орж, нэг хэсэг л учраа олохгүй тэвдсэн. Одоо тэд манай барилдааны бүх аргыг сурч аваад хөгжүүлсэн, харин бид яг байрандаа үлдсэн. Чөлөөтийн дэлхий аваргад 1 жил 2 хүн дэлхийн аварга болж, дэлхийд эх орноороо 4-р байранд хүртэл жагсаж үзэж байлаа шүү дээ. Гэтэл одоо бүх барилдаанаа судлагдаад дууссы дараа, гадныхны хэвтээгээс барилдах энээ тэрээ гэсэн улиг болсон юмнуудыг сурууд л явж байна... Жүдогийн холбоо шинэ удирдлага зохион байгуулалтаар ажиллаж харин сүүлийн жилүүдэд амжилт гаргаж олимп, дэлхийн аваргатай болоод байна. Бид яагаад бөхөөр олимпын аваргатай болж, бас олон том амжилтыг гаргаж чадваа (сүмо ч бас хамаатай)... хариулт ердөө амархан. Бидэнд үндсэний бөх гэж агуу уламжлал хөрс суурь байгаа. Монголын эдийн засаг бол яг хөлбөмбөг шигээ огт хөгжихгүй, оюу толгойгоо мэрээд ч хөгжихгүй (уучлаарай эдийн засагч болох гэж байгаа хүмүүсээ...) байхаа. Харин Монголд мэдээллийн технологийн чиглэлийн шинжлэх ухаан бол бөхийн спорт шигээ хөгжих бүрэн боломж байна. Бидэнд үндсэний бөх шиг агуу уламжлал, хөрс суурь буюу сайн хагжилтэй суурь шинжлэх ухаан математик байгаа нь бид хөгжиж чадна, дэвшиж чадна гэдгийг шууд ойлгуулна. Монгол хүүхэд бүр барилдах эвсэлтэй зөв өрөөд л зогсож чаддаг, барилдах гэдэг нь бүүр цусанд нь шингэсэн байдаг юм шигээ (Ямар ч Хятад хүүхэд бол теннисний цохиур бариад зөв өрөөд зогсдог гэсэн). Яг үүнтэй ижлээр Монгол хүүхэд бүр хар багаасаа нэвширтлээ математик заалгаж, математикаар элсэлтийн шалгалт өгч, маткматик ашиглан мэргэшиж... математикаар "дүнгээ гаргуулдаг"!... Уг нь бараг цусанд нь математик шингэтэл нь төрийн бодлогоор нүдэж байгаа биз.! Одоо тэгээд 100 жилийн дараа ч юмуу бүх монголчуудын цусанд барилддаг шигээ математик шингэх байлгүй дээ. Ингэж их математик сургаж байхад... харин сургуулийн бүх багш сайн биш байгаа нь л эрээвэр хураавар сурагчид төрж, багш нар маань хүүхэд сургахын төлөө биш талхны мөнгө олохдоо арай илүү анхаарснаас болж улсаараа математикч болох төлвөлгөө нь саармагжаад байгаа юм.
Эдийн засагч болохын тулд л 16 жил (дунд сургуульд 12, их сургуульд 4) зөвхөн математик сурах ёстой нийгэм л Монголд үүлчилж байна шүү дээ. Харин миний ойлгосноор бол эдийн засгийн багш нар их муу юмуу даа янз нь. Тэд олигой байсан бол тэдний гар дээрээс сайн эдийн засагчид төрж, энэ баян Монгол улсын эдийн засгийн хөгжил урагшилсан л баймаар юм. Ийм сайн математикийн шинжлэх ухаантай улсын ийм олон жил зөвхөн математик заалгасан эдийн засагчид маань юу сураад, юу хийж бүтээгээд байна даа?... Мэдээлэл зүйчид бол залуу байна л даа, тэдэнд сайжрах цаг зав бол байна. Хажууд нь бэлэн дуурайгаад хөгжих загвар шинжлэх ухаан нь байна. Одоо харин бид өдрийг өдөр гэж бодолгүй, шөнийг шөнө гэж бодолгүй хөгжиж урагшилсаар л байх хэрэгтэй... тэнд л хүрнэ дээ ... тэр цагт ядаж миний хүүхэд надаар бахархах байлгүй дээ.
Дурсагдах билээ гээд аргаа бараагүй
Дутуу билээ гээд хүнээс хуулаагүй
Аминдаа зөв ясны чинь төлөө
Амьдрал биш юмаа гэхэд үхэл чамд баярлана... (Бавуугийн Лхагвасүрэн)
(дундаа орж байна уу даа...)
Бид хөлбөмбөг тоглоод амжилт гаргахад мөн ч хол байгаа нь уламжлалгүй, туршлагагүй, хэрэглэл материалгүй ... тул билээ. Харин бид мэдээлэл зүйг хөгжүүлэхэд бидэнд уламжлал буюу хөрс суурь бол байна. Аль хэдийнээ дэлхийд танигдан байр сууриа олсон Монгол математик гэж улсдаа шинжлэх ухааны хувьд тасархай тэргүүлэх байлгүй дээ... байгалийн шинжлэх ухааны суурь салбар нь маш сайн хөгжилтэй. Бид олуулаа болж, өрсөлдөөн бий болж, хөгжиж дэвшэхийн хэрээр туршлагажаад л явна. Хэрэглэл материал гэвэл бас ч гэж гаагүй ээ, бидэнд маш үнэтэй зориулалтын талбай бус сурагчид сурсан зүйлээ туршаад үзэж болох хэдэн ПС байхад л хангалттай.
Мэдээллийн технологийн чиглэлийн багш нар нь математикийн багш нараас суралцахаас эхлүүлээд мэдээлэл зүйн хороо (ММзОЗБХ) нь хүртэл математикийн хорооноос (ММОЗБХ) суралцах зүйл их байдаг. Монголд математик өргөн дэлгэр хөгжисөн. Сум сугрууль бүр ядаж нэг, зарим нь нэлээд хэдэн боломжийн хэмжээний багштай нь дээр, жилд МУИС МУБИС ... яг энэ салбарт хангалттай олон боломжийн хэмжээний багш бэлтгэн зах зээлд нийлүүлж байна. Бүх хөтөлбөр, сургалт нь батлагдаж... математикаар элсэлтийн шалгалтаа авдаг байгалийн ухааны салбар сургуулиуд өөрөөр хэлбэл хүний зөвхөн математик чадварыг нь л шалгаж авдаг сургуулиуд маш олон байна. Оюутан бологсдыг бараг 80% нь ямар нэгэн байдлаар математик оролцсон шалгалтны үндсэн дээр их сургуульд элсэн орж байгаа байх. Олон улсын математикийн олимпиадад өөрийн гэсэн орон зайтай (50 гаруй медаль авсан...), гадаадын том том сургуулиуд төгссөн болон гадаад хийсэн бүтээл нь үнэлэгдсэн олон шилдэг математикчид энэ шинжлэх ухааныхаа ирээдүйн төлөө үргэлжлүүлэн ажилласаар л байна. Гэтэл яг үнэнэдээ бол мэдээллийн технологийн чиглэлээр манайд гялтайх зүйл нэгээхэн ч байхгүй, шинжлэх ухаан нь харин их хүртээмжтэй даяарчлагдсан шинжлэх ухаан юм байна л даа. Гадныхны ололт амжилтыг бид амьдралдаа шууд хэрэглэж болдог, үүнийг л бид мэдээлэл технологжсон улс болчихсон шүү гэж "эндүүрмээргүй" байх юм.
Монголд хөлбөмбөг үүсээд 70 жил болсон гэнээ, энэ жил холбоо байгулагдасны 50 жил болсон. Гэтэл бид энэ хугацаанд амжилт огт гаргасангүй, гаргах ч болоогүй гэдэг нь ойлгомжтой байгаа. Гэтэл бид 60-аад оны сүүлчээр харийн бас нэгэн спортын салбарт цөмрөн орж гайхалтай гэж хэлж болох амжилт гаргаж дэлхий нийтийг алмайруулсан. Монгол бөхчүүд дэлхийн дэвжээн дээр очоод суйлаад, гар ачаад, нохой мордоод... ойдовдоод ирэхээр урьд өмнө харж байгаагүй дэлхий нийт шоконд орж, нэг хэсэг л учраа олохгүй тэвдсэн. Одоо тэд манай барилдааны бүх аргыг сурч аваад хөгжүүлсэн, харин бид яг байрандаа үлдсэн. Чөлөөтийн дэлхий аваргад 1 жил 2 хүн дэлхийн аварга болж, дэлхийд эх орноороо 4-р байранд хүртэл жагсаж үзэж байлаа шүү дээ. Гэтэл одоо бүх барилдаанаа судлагдаад дууссы дараа, гадныхны хэвтээгээс барилдах энээ тэрээ гэсэн улиг болсон юмнуудыг сурууд л явж байна... Жүдогийн холбоо шинэ удирдлага зохион байгуулалтаар ажиллаж харин сүүлийн жилүүдэд амжилт гаргаж олимп, дэлхийн аваргатай болоод байна. Бид яагаад бөхөөр олимпын аваргатай болж, бас олон том амжилтыг гаргаж чадваа (сүмо ч бас хамаатай)... хариулт ердөө амархан. Бидэнд үндсэний бөх гэж агуу уламжлал хөрс суурь байгаа. Монголын эдийн засаг бол яг хөлбөмбөг шигээ огт хөгжихгүй, оюу толгойгоо мэрээд ч хөгжихгүй (уучлаарай эдийн засагч болох гэж байгаа хүмүүсээ...) байхаа. Харин Монголд мэдээллийн технологийн чиглэлийн шинжлэх ухаан бол бөхийн спорт шигээ хөгжих бүрэн боломж байна. Бидэнд үндсэний бөх шиг агуу уламжлал, хөрс суурь буюу сайн хагжилтэй суурь шинжлэх ухаан математик байгаа нь бид хөгжиж чадна, дэвшиж чадна гэдгийг шууд ойлгуулна. Монгол хүүхэд бүр барилдах эвсэлтэй зөв өрөөд л зогсож чаддаг, барилдах гэдэг нь бүүр цусанд нь шингэсэн байдаг юм шигээ (Ямар ч Хятад хүүхэд бол теннисний цохиур бариад зөв өрөөд зогсдог гэсэн). Яг үүнтэй ижлээр Монгол хүүхэд бүр хар багаасаа нэвширтлээ математик заалгаж, математикаар элсэлтийн шалгалт өгч, маткматик ашиглан мэргэшиж... математикаар "дүнгээ гаргуулдаг"!... Уг нь бараг цусанд нь математик шингэтэл нь төрийн бодлогоор нүдэж байгаа биз.! Одоо тэгээд 100 жилийн дараа ч юмуу бүх монголчуудын цусанд барилддаг шигээ математик шингэх байлгүй дээ. Ингэж их математик сургаж байхад... харин сургуулийн бүх багш сайн биш байгаа нь л эрээвэр хураавар сурагчид төрж, багш нар маань хүүхэд сургахын төлөө биш талхны мөнгө олохдоо арай илүү анхаарснаас болж улсаараа математикч болох төлвөлгөө нь саармагжаад байгаа юм.
Эдийн засагч болохын тулд л 16 жил (дунд сургуульд 12, их сургуульд 4) зөвхөн математик сурах ёстой нийгэм л Монголд үүлчилж байна шүү дээ. Харин миний ойлгосноор бол эдийн засгийн багш нар их муу юмуу даа янз нь. Тэд олигой байсан бол тэдний гар дээрээс сайн эдийн засагчид төрж, энэ баян Монгол улсын эдийн засгийн хөгжил урагшилсан л баймаар юм. Ийм сайн математикийн шинжлэх ухаантай улсын ийм олон жил зөвхөн математик заалгасан эдийн засагчид маань юу сураад, юу хийж бүтээгээд байна даа?... Мэдээлэл зүйчид бол залуу байна л даа, тэдэнд сайжрах цаг зав бол байна. Хажууд нь бэлэн дуурайгаад хөгжих загвар шинжлэх ухаан нь байна. Одоо харин бид өдрийг өдөр гэж бодолгүй, шөнийг шөнө гэж бодолгүй хөгжиж урагшилсаар л байх хэрэгтэй... тэнд л хүрнэ дээ ... тэр цагт ядаж миний хүүхэд надаар бахархах байлгүй дээ.
Дурсагдах билээ гээд аргаа бараагүй
Дутуу билээ гээд хүнээс хуулаагүй
Аминдаа зөв ясны чинь төлөө
Амьдрал биш юмаа гэхэд үхэл чамд баярлана... (Бавуугийн Лхагвасүрэн)
(дундаа орж байна уу даа...)
Sunday, December 13, 2009
Дахид цааш нь үргэлжлүүлнээ...
2-р бүлэг. Дахиад нэг 180...
Би хамгийн эхэнд Монгол улсын дэлхийд 180 орчим байр эзэлдэг 2 зүйл байдаг тухай дурьдсан. Нэг нь энэ байрнаасаа хөдлөхгүй тухай мөн ярьсан энэ удаа үлдсэн 180 буюу эдийн засгийн хөгжлийн тухай биш огт өөр гуравдагч 180 орчим буюу 21-р зууны шинжлэх ухаан болох мэдээллийн технолог ба мэдээлэл зүйн шинжлэх ухааны тухай яринаа. Мэдээж ялгаж салгаж ойлгох нэр томъёоны ч хүртэл асууал байгаа. Жишээ нь би жаахан "тиймэрхүү" нөхөрт бол "би мэдээлэл зүйн олимпиадны аварга багш" гэж хэлэхгүй л дээ, яагад гэвэл тэд намайг 10 хурууны бичээч багш юм байна, энэ багш word excel-ээр лут мэргэшсөн нөхөр байх нь гэж шууд ойлгох ба хүүхдээ мэдээлэл зүйн сургалтанд явуулъя! орчин үед энэ интернет ... энээ тэрээ гээд их хэрэгтэй зүйлүүд олон байна гэх эцэг эхчүүд ба хүүхдүүд олонтаа тааралдах нь миний хамаг дургүйг хүргэнэ. Намайг бас муухай доош нь хийж байгаа "лүднүүд" шүү...
Шуудхан хэлэхэд Монголын хөлбөмбөг мэдээлэл зүйн шинжлэх ухаан 2 нь яг адилхан байгаа юм шүү дээ. Хэн нэгэн сайн хүн төрөөд залгамж холбоогоо ч бэлдэж амжилгүй Олон улсаас 2 шавь нь медаль аваад бурхан болсон зэргийг эс тооцвол бидэнд гялтайх юм нэгээхэн ч үгүй. Монгол хүний бичсэн лут програм гэж та нар дуулсан уу?! хуулж л чадна уу гэхээс зохиож бол чадахгүй дээ... Одоо олон хүн надад хэлдэг юм, мэдээлэл зүйд математик хэрэггүй гэж. Мэдээлэл зүй болон програмчлалд математик хэрэгтэйн дээдээр хэрэгтэй, Монголд хэрэглэхгүй байна гэдэг нь зайлуул даа математикийн хөгжлөөс хол хойно байгаагийн дээр мэдээлэл технологоо авч яваа хүмүүс нь түүнийг ойлгохооргүй "доод түвшинд" байна гэсэн үг!
Ерөөсөө яг хөлбөмбөгийн хөгжил шиг гэж ойлгож болно. Өндөр хөгжилтэй орнууд математик ашигладаг байж таараа (зориулалтын талбайд тоглодог байж таараа) манайхан зүгээр л бэлэн юм хуулсан шигээ л, хүнийг дурайлгасан шигээ л... (шороон талбай дээр тоглоод л...) явж байгаа. Тэгээд манай улсын гудманд бөмбөг өшиглөөд л хэзээ нэгэн цагт К.Роналдог шиг болно гэж мөрөөдөөд гүйж яваа олон балчир хүүхдүүд байгаа яг тэдний адилаар би гэдэг хүн хэзээ нэгэн цагт Монгол улс өөрийн гэсэн бренд программтай, олон том "жинхэнэ" программисттай болно гэж тэр балчир хүүхдүүдийн адил мөрөөддөг, түүний төлөө зүтгэдэг. Манай тэр балчируудын мөрөөдөл бол их л хол гэж би тайлбарласан. Харин бидний мөрөөдөл хэр бодит бэ?
Хөлбөмбөг тоглож сурахын тулд зориулалтын талбай дор хаяж бүх аймгийн бүх хороодуудад үүсэх ёстой бол үүнийр адилаар мундаг программист бэлтгэхийн тулд бүх дунд сургуулиудад (их сургуулиуд ч ижил) боломжийн хэмжээний номын дуу сонссон багш нар байх хэрэгтэй.Одоо бүх сургуулиудад л боломжийн хэмжээний ядаж нэг математикийн багш байдаг даа яг тэрэн шиг. Бид зориулалтын талбайд хүүхдүүдийн хөлбөмбөг тоглуулбал ирээдүйтэй шиг бүх сургуулиудад боломжийн багш нар жигд тархаж хүүхдүүдийг олноор бэлтгээд тэр дундаас шалгаран гарсан нь сайчууд нь сайн сургуульд сурч (Улаабаатарын арай том хөлбөмбөгийн багт тоглож), болж өгвөл гадаадад сурч (арай өндөр түвшний гадны лигт тоглож)... байж бид сайн программистуудтай болох байх (сайн хөлбөмбөгчидтэй).
Одоо яадаг гэхээр 80-аад оны сүүлчээр Оросод ч юмуу хэдхэн хоногийн курс маягийн юманд сурсан хөхдүүдийн бэлтгэсэн 90-ээд оны цэвэр Монгол фартизанууд, тэдний бэлдсэн миний үеийн арай мэдээлэлжсэн жулдрайнууд (дунд нь би ч багтаж таараа)... гэсэн ангилалд л байх шиг байна. Тэгэхдээ үсрэнгүй хөгжингүй зөв голдирлоороо яваад байгаа юм байхгүй... Их сургуулийн багш нар нь л гэхэд фартизанууд ноёлосон жулдрайнууд дагалдсан ... зарим нь өөрсдийгөө мундаг гээд шинжлэх ухааны хөгжил гэж юмыг мэдэхгүй болохоороо "андуурсан" байдалтай л байна.Жулдрайнууд арай боловсронгуй жулдрай л бэлдэнэ үү гэхээс (өмнө байсан шигшээ багаа арай хүчтэй болгоно уу гэхээс) олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх хэмжээний программист (дундаж улсын лигийн багт уригдах хөлбөмбөгчин) бэлдэнэ гэдэг үнэн худлаа.
Тэр их сургууль чинь зайлуул гэж уг нь (Улаанбаатарт байдаг, насанд хүрэгчидийн баг) боложмийн хэмжээнд хүрсэн сурагчдыг оюутан болгож хүлээж аваад цааш нь сургаад (багтаа тоглуулаад) цааш хөгжүүлэх ёстой байтал дунд сургуулиудын хийгээгүй, хийх боломжгүй ажлыг нь нөхсөөр байгаад (өсвөр үеийн хөлбөмбөгчид шороон дээр л тоглож өссөн, зүлгэн дээр тоглох боломж тэдэнд огт байхгүй) өөрөөр хэлбэл өсвөрийн тамирчдаа ганц 2 байдаг ногоон талбай дээр тоглуулж дасгах гэсээр байгаад яг мэргэжлийн програмисст болдог нас цаг нь дуусчихдаг (яг мэрэжлийн тамирчин болох нас нь) ... Жишээ нь гэхэд бидний дундаас төрсөн хамгийн том программист Доржоо, гэвч бид 2 ердөө 10 орчим жил л энэ шинжлэх ухаанаар хичээллэж байна. Өөрөөр хэлбэл бид 14 15 хүрсэн хойноо хөлбөмбөг тоглож эхэлсэн гэсэн үг. Ла Масиа мэтийн сургуульудад өнөөдөр 8 настайгаас ч юмуу хүүхдүүд тоглож байна. Доржоо бид 2 гэхэд л бусад хөгжил өндөртэй орны мэдээлэл технологийн мэргэшсэн сургуулиудын 10-р ангид ч тэнцэх эсэх нь эргэлзээтэй. Тэд мэргэжлийн том програмисст багш гараар хичээл заалгадаг (мэргэжлийн хөлбөмбөгийн дасгалжуулагчдын удирдлаганд дор бэлтгэл хийдэг) Бидний боломж бололцоо зав хугацаа үнэхээр ингэж таарсан юм шүү... Бид мэдээж хэрэндээ л хичээсэн гэвч Роналдо Рүүний 2 шиг хөлбөмбөг тоглож сурахгүй гэдэг нь л хэнд ч ойлгомжтой шүү дээ. Тэдэнд агуу уламжлал, агуу хөгжилтэй орчин байсан түүнийгээ түшиглээд сайн хөлбөмбөгчид болсон бидэнд бол Монголын нүүрийг тахалсан Лхүмбэнгарав (шигшээ багийн ахлагч) шиг Ганзорииг багш маань болон Баянхонгорт бүрхэг ирээдүйтэйгээ эвлэрч чадаагүй Нямдаваа багш маань... (Доржоод гадаад ганц нэг жижиг лигт банз халаасан цөөн мэргэжлийн багш байдаг байх) л байлаа шүү дээ. Тэд бол курс төгссөн анхны хараацайнуудын гар дээрээс төрсөн фартизанууд, бид тэдний бэлдсэн жулдрайнууд ... Тэгэхдээ л бид 10 жил сурчаад дахиад цааш зүтгээсээр л явна. Сонгосон зам маань болохоор эцэсээ хүртэл зүтгэнэ. Гэтэл бидний дэргэд ердөө 4-хөн жил хальт мөлт их сургууль шиг юманд жулдрайнуудаар хичээл заалгаж төгсөөд өөрийгөө програмист гэж цээж балбах хүн заахаасаа аваад л байна, би тэдний өмнөөс ичдэг ч тэд өөрсдийгөө ойлгохгүй тул яаж ичих билээ. Толинд л харахгүй л бол хамар дээр наалдсан хөөг харж чадахгүй шүү дээ.
Бидний олон улсад зөвшөөрөгдсөн програмисст бэлдэх ажил ердөө л энгийн зүйлүүдээс эхэлнэ. Ядаж улсын олимпиадаа шударга, чанартай, зөв сайхан зохион байгуулаад (улсын аварга шалгаруулах хөлбөмгийн тэмцээн сайхан болж байж бид цаашдын тэмцээнийг бодно) хэвших хэрэгтэй. Дандаа л хулгайн бодлого бодож, бодож ч гэж дээ хэн сайн хуулах бэ? гэдэг тэмцээнд ормооргүй байна ш дээ. Хөлбөмгийн шүүгч нь отон тоглолт гэж огт мэддэггүй бол алиа юм болно биздээ яг тэрэн шиг л байна ш дээ одоогийн олимпиадууд. Улсын аваргад сайн тоглосон хүнээ улсын шигшээд авч гадаадын тэмцээнд оролцдог биздээ. Гэтэл шүүгч муугаас элт отон тоглолтоор баахан гоол хуссан худлаа гаруудыг л явуулна, тэд очоод отон тоглолтонд орж туг өргүүлсээр байгаад л буцаж ирнэ...
Хэзээ нэг хороолол, хороо бүр маань хөдбөмбөгийн зүлэгтэй болж (бүх сур боломжийн хэмжээний багш нартай болж) хүүхдүүд нь бэлтгэл сайн хийж (тэр багш нар боломжийн орчинд хүүхэд бэлтгэж), улсынхаа том том багуудад тоглож (их сургуульд сурч), тус баг нь сайн дасгалжуулагчтай болж (тус их сургууль нь сайн багштай болж), тэндээс улсын сайн шигшээ баг бүрдэж (олон сайн програмист төрж), тэд олон улсын тэмцээнд сайн тоглож (олон улсын түвшинд хүлээн зөвшөөрөгдөх программ бичиж)... яван явсаар дэлхийн аварга баг болж (дэлхийд хамгийн хүчирхэг мэдээлэл технологчсон улс болж) үндэстэн даяараа барялах юм бол доо (улсаа хөгжүүлэх) ?...
Монголын мэдээлэл зүйчдийн ухаан нь цуцалтгүй, компьютер нь гацалтгүй байх болтугай...
(дуусах хаа ч байсан...)
Би хамгийн эхэнд Монгол улсын дэлхийд 180 орчим байр эзэлдэг 2 зүйл байдаг тухай дурьдсан. Нэг нь энэ байрнаасаа хөдлөхгүй тухай мөн ярьсан энэ удаа үлдсэн 180 буюу эдийн засгийн хөгжлийн тухай биш огт өөр гуравдагч 180 орчим буюу 21-р зууны шинжлэх ухаан болох мэдээллийн технолог ба мэдээлэл зүйн шинжлэх ухааны тухай яринаа. Мэдээж ялгаж салгаж ойлгох нэр томъёоны ч хүртэл асууал байгаа. Жишээ нь би жаахан "тиймэрхүү" нөхөрт бол "би мэдээлэл зүйн олимпиадны аварга багш" гэж хэлэхгүй л дээ, яагад гэвэл тэд намайг 10 хурууны бичээч багш юм байна, энэ багш word excel-ээр лут мэргэшсөн нөхөр байх нь гэж шууд ойлгох ба хүүхдээ мэдээлэл зүйн сургалтанд явуулъя! орчин үед энэ интернет ... энээ тэрээ гээд их хэрэгтэй зүйлүүд олон байна гэх эцэг эхчүүд ба хүүхдүүд олонтаа тааралдах нь миний хамаг дургүйг хүргэнэ. Намайг бас муухай доош нь хийж байгаа "лүднүүд" шүү...
Шуудхан хэлэхэд Монголын хөлбөмбөг мэдээлэл зүйн шинжлэх ухаан 2 нь яг адилхан байгаа юм шүү дээ. Хэн нэгэн сайн хүн төрөөд залгамж холбоогоо ч бэлдэж амжилгүй Олон улсаас 2 шавь нь медаль аваад бурхан болсон зэргийг эс тооцвол бидэнд гялтайх юм нэгээхэн ч үгүй. Монгол хүний бичсэн лут програм гэж та нар дуулсан уу?! хуулж л чадна уу гэхээс зохиож бол чадахгүй дээ... Одоо олон хүн надад хэлдэг юм, мэдээлэл зүйд математик хэрэггүй гэж. Мэдээлэл зүй болон програмчлалд математик хэрэгтэйн дээдээр хэрэгтэй, Монголд хэрэглэхгүй байна гэдэг нь зайлуул даа математикийн хөгжлөөс хол хойно байгаагийн дээр мэдээлэл технологоо авч яваа хүмүүс нь түүнийг ойлгохооргүй "доод түвшинд" байна гэсэн үг!
Ерөөсөө яг хөлбөмбөгийн хөгжил шиг гэж ойлгож болно. Өндөр хөгжилтэй орнууд математик ашигладаг байж таараа (зориулалтын талбайд тоглодог байж таараа) манайхан зүгээр л бэлэн юм хуулсан шигээ л, хүнийг дурайлгасан шигээ л... (шороон талбай дээр тоглоод л...) явж байгаа. Тэгээд манай улсын гудманд бөмбөг өшиглөөд л хэзээ нэгэн цагт К.Роналдог шиг болно гэж мөрөөдөөд гүйж яваа олон балчир хүүхдүүд байгаа яг тэдний адилаар би гэдэг хүн хэзээ нэгэн цагт Монгол улс өөрийн гэсэн бренд программтай, олон том "жинхэнэ" программисттай болно гэж тэр балчир хүүхдүүдийн адил мөрөөддөг, түүний төлөө зүтгэдэг. Манай тэр балчируудын мөрөөдөл бол их л хол гэж би тайлбарласан. Харин бидний мөрөөдөл хэр бодит бэ?
Хөлбөмбөг тоглож сурахын тулд зориулалтын талбай дор хаяж бүх аймгийн бүх хороодуудад үүсэх ёстой бол үүнийр адилаар мундаг программист бэлтгэхийн тулд бүх дунд сургуулиудад (их сургуулиуд ч ижил) боломжийн хэмжээний номын дуу сонссон багш нар байх хэрэгтэй.Одоо бүх сургуулиудад л боломжийн хэмжээний ядаж нэг математикийн багш байдаг даа яг тэрэн шиг. Бид зориулалтын талбайд хүүхдүүдийн хөлбөмбөг тоглуулбал ирээдүйтэй шиг бүх сургуулиудад боломжийн багш нар жигд тархаж хүүхдүүдийг олноор бэлтгээд тэр дундаас шалгаран гарсан нь сайчууд нь сайн сургуульд сурч (Улаабаатарын арай том хөлбөмбөгийн багт тоглож), болж өгвөл гадаадад сурч (арай өндөр түвшний гадны лигт тоглож)... байж бид сайн программистуудтай болох байх (сайн хөлбөмбөгчидтэй).
Одоо яадаг гэхээр 80-аад оны сүүлчээр Оросод ч юмуу хэдхэн хоногийн курс маягийн юманд сурсан хөхдүүдийн бэлтгэсэн 90-ээд оны цэвэр Монгол фартизанууд, тэдний бэлдсэн миний үеийн арай мэдээлэлжсэн жулдрайнууд (дунд нь би ч багтаж таараа)... гэсэн ангилалд л байх шиг байна. Тэгэхдээ үсрэнгүй хөгжингүй зөв голдирлоороо яваад байгаа юм байхгүй... Их сургуулийн багш нар нь л гэхэд фартизанууд ноёлосон жулдрайнууд дагалдсан ... зарим нь өөрсдийгөө мундаг гээд шинжлэх ухааны хөгжил гэж юмыг мэдэхгүй болохоороо "андуурсан" байдалтай л байна.Жулдрайнууд арай боловсронгуй жулдрай л бэлдэнэ үү гэхээс (өмнө байсан шигшээ багаа арай хүчтэй болгоно уу гэхээс) олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх хэмжээний программист (дундаж улсын лигийн багт уригдах хөлбөмбөгчин) бэлдэнэ гэдэг үнэн худлаа.
Тэр их сургууль чинь зайлуул гэж уг нь (Улаанбаатарт байдаг, насанд хүрэгчидийн баг) боложмийн хэмжээнд хүрсэн сурагчдыг оюутан болгож хүлээж аваад цааш нь сургаад (багтаа тоглуулаад) цааш хөгжүүлэх ёстой байтал дунд сургуулиудын хийгээгүй, хийх боломжгүй ажлыг нь нөхсөөр байгаад (өсвөр үеийн хөлбөмбөгчид шороон дээр л тоглож өссөн, зүлгэн дээр тоглох боломж тэдэнд огт байхгүй) өөрөөр хэлбэл өсвөрийн тамирчдаа ганц 2 байдаг ногоон талбай дээр тоглуулж дасгах гэсээр байгаад яг мэргэжлийн програмисст болдог нас цаг нь дуусчихдаг (яг мэрэжлийн тамирчин болох нас нь) ... Жишээ нь гэхэд бидний дундаас төрсөн хамгийн том программист Доржоо, гэвч бид 2 ердөө 10 орчим жил л энэ шинжлэх ухаанаар хичээллэж байна. Өөрөөр хэлбэл бид 14 15 хүрсэн хойноо хөлбөмбөг тоглож эхэлсэн гэсэн үг. Ла Масиа мэтийн сургуульудад өнөөдөр 8 настайгаас ч юмуу хүүхдүүд тоглож байна. Доржоо бид 2 гэхэд л бусад хөгжил өндөртэй орны мэдээлэл технологийн мэргэшсэн сургуулиудын 10-р ангид ч тэнцэх эсэх нь эргэлзээтэй. Тэд мэргэжлийн том програмисст багш гараар хичээл заалгадаг (мэргэжлийн хөлбөмбөгийн дасгалжуулагчдын удирдлаганд дор бэлтгэл хийдэг) Бидний боломж бололцоо зав хугацаа үнэхээр ингэж таарсан юм шүү... Бид мэдээж хэрэндээ л хичээсэн гэвч Роналдо Рүүний 2 шиг хөлбөмбөг тоглож сурахгүй гэдэг нь л хэнд ч ойлгомжтой шүү дээ. Тэдэнд агуу уламжлал, агуу хөгжилтэй орчин байсан түүнийгээ түшиглээд сайн хөлбөмбөгчид болсон бидэнд бол Монголын нүүрийг тахалсан Лхүмбэнгарав (шигшээ багийн ахлагч) шиг Ганзорииг багш маань болон Баянхонгорт бүрхэг ирээдүйтэйгээ эвлэрч чадаагүй Нямдаваа багш маань... (Доржоод гадаад ганц нэг жижиг лигт банз халаасан цөөн мэргэжлийн багш байдаг байх) л байлаа шүү дээ. Тэд бол курс төгссөн анхны хараацайнуудын гар дээрээс төрсөн фартизанууд, бид тэдний бэлдсэн жулдрайнууд ... Тэгэхдээ л бид 10 жил сурчаад дахиад цааш зүтгээсээр л явна. Сонгосон зам маань болохоор эцэсээ хүртэл зүтгэнэ. Гэтэл бидний дэргэд ердөө 4-хөн жил хальт мөлт их сургууль шиг юманд жулдрайнуудаар хичээл заалгаж төгсөөд өөрийгөө програмист гэж цээж балбах хүн заахаасаа аваад л байна, би тэдний өмнөөс ичдэг ч тэд өөрсдийгөө ойлгохгүй тул яаж ичих билээ. Толинд л харахгүй л бол хамар дээр наалдсан хөөг харж чадахгүй шүү дээ.
Бидний олон улсад зөвшөөрөгдсөн програмисст бэлдэх ажил ердөө л энгийн зүйлүүдээс эхэлнэ. Ядаж улсын олимпиадаа шударга, чанартай, зөв сайхан зохион байгуулаад (улсын аварга шалгаруулах хөлбөмгийн тэмцээн сайхан болж байж бид цаашдын тэмцээнийг бодно) хэвших хэрэгтэй. Дандаа л хулгайн бодлого бодож, бодож ч гэж дээ хэн сайн хуулах бэ? гэдэг тэмцээнд ормооргүй байна ш дээ. Хөлбөмгийн шүүгч нь отон тоглолт гэж огт мэддэггүй бол алиа юм болно биздээ яг тэрэн шиг л байна ш дээ одоогийн олимпиадууд. Улсын аваргад сайн тоглосон хүнээ улсын шигшээд авч гадаадын тэмцээнд оролцдог биздээ. Гэтэл шүүгч муугаас элт отон тоглолтоор баахан гоол хуссан худлаа гаруудыг л явуулна, тэд очоод отон тоглолтонд орж туг өргүүлсээр байгаад л буцаж ирнэ...
Хэзээ нэг хороолол, хороо бүр маань хөдбөмбөгийн зүлэгтэй болж (бүх сур боломжийн хэмжээний багш нартай болж) хүүхдүүд нь бэлтгэл сайн хийж (тэр багш нар боломжийн орчинд хүүхэд бэлтгэж), улсынхаа том том багуудад тоглож (их сургуульд сурч), тус баг нь сайн дасгалжуулагчтай болж (тус их сургууль нь сайн багштай болж), тэндээс улсын сайн шигшээ баг бүрдэж (олон сайн програмист төрж), тэд олон улсын тэмцээнд сайн тоглож (олон улсын түвшинд хүлээн зөвшөөрөгдөх программ бичиж)... яван явсаар дэлхийн аварга баг болж (дэлхийд хамгийн хүчирхэг мэдээлэл технологчсон улс болж) үндэстэн даяараа барялах юм бол доо (улсаа хөгжүүлэх) ?...
Монголын мэдээлэл зүйчдийн ухаан нь цуцалтгүй, компьютер нь гацалтгүй байх болтугай...
(дуусах хаа ч байсан...)
Saturday, December 12, 2009
Нэг юм тайлбарлаж эхэлж байна...
Нэг юм тайлбарлая гэж бодоод удлаа, их нуршуу юм болох учраас барьж аваад бичээд суух цаг зав гарахгүй зүрэхшээгээд тойроод байх юм. Залуу хүмүүст сургамж болох байлгүй дээ.
1-р бүлэг Хөлбөмбөгийн тухай төсөөлөл...
Монголчууд дэлхийд эдийн засгийн хөгжил, хөлбөмбөгийн хөгжил 2-оороо яг ижил 180 орчимд л байгаа байхдаа. Тэгээд би эхний удаа хөлбөмбөгөөр дамжуулан асуудал босгож ирэхийг оролдоод байгаа юм.
Европын жирийн нэг хөгжил дундаж орны тухай авч үзэж байгаа гэж саная. Тэр улсад хэдэн хот байж тараа, харин хот бүрт нэг хөлбөмбөгийн баг байдаг. За тэгээд тухайн улсынхаа аварга шалгаруулах тэмцээн гэж жил тойрон болоод түүндээ оролцохоор багууд нь хот хот дамжаад л тоглоод явна.
Монголд олоон жилийн дараа ... гэж саная. Баянхонгор аймгийн Хонгор ХК (хувьцаат компани биш шүү хөлбөмбөгийн клуб гэдэг үгний товчлол) гэдэг багтай болсон. За тэгээд улсынхаа аваргад ороцоод Орхон аймгийн Эрдэнэ ХК-тай очиж үзэлцээл, манай Чимээ мэтийн үнэн ч фанатууд нь дагаж очиж зодоон нүдээн эмх замбараагүй байдал үүсгээл... 7 хоногийн дараа Архангайн Тайхар ХК манайд зочлоод... манай аймгийнхан төв стадиондоо багтахаараа цуглачихсан... багтаагүй нь баганат талбай дээр нүсэр том дэлгэцний өмнө жагсчихсан... Мэдээж стадион маань зориулалтын сайхан зүлэгтэй, түүн дээрээ тоглолтууд явагдаад заваар нь үндэснй бөхийн барилдаан тэр зүлгэн дээр нь болоод (алийн болгон шороон дээр ноцолдох билээ)... Тоглолт будлиантай болж Архангайнхан новшрох юм бол дагаж ирсэн хэдэн фенийг нь "сургаж" өгөх зорилготой Мөнхбатаар толгойлуулсан дэггүй фанатуудын арми бэлэн байдалд тоглолт ажиглаад л ... Эмч, эмчлэгчид, цагдаа... гээд бүхий л ээжлийн ажилчид радио болон ТВ-гээр хайртай нутгийнхаа багийг сэтгэл догдлон дэмжсэн байдалтай... Би бол Хонгор ХК багийн спорт хариуцсан захирал тул бүх багийн тоглогчдыг ажиглаглаж, ерөнхий дасгалжуулагчтай санал солилцосны үндсэн дээр Хөвсгөлийн Далай ээж ХК багийн Төмөрхадуур гэдэг хамгаалагчийн худалдаж авах тухай хор найруулаад л... Санхүүгийн албаны дарга Сэрчмаа мөнгөн дээр татганаад... Маркетингийн албаны дарга Энхчимэг мэт нь тоглолтын тасалбар борлуулах, манай ганц од Жамсранмаагийн дугаартай өмсгөлийг бусдаас олон хувиар үйлдвэрлэж заах зээлд шахах тухай, шинэ ойд (тоглолтоороо бус нүүр царайгаар, имижээрээ) Буянбаатарын өмсгөлийн эмэгтэй загвар охидуудын дунд эрэлттэй байгаа... зэрэг олон ажил толгоонп нь ундарсан байдалтай... байх тухай мөрөөдөе гэтэл ёстой БҮТЭШГҮЙ МӨРӨӨДӨЛ гэдэг нь ойлгогдож, урам хугарна.
Яахаараа бүтэхгүй бэ?
Буцаад нөгөө дундаж Европын орондоо, жижиг хотдоо очьё. Тэр хотын хороолол бүрт хөлбөмгийн зориулалтын талбай байх ба тэнд хүүхдүүд багаасаа тоглож байна, мөн хөлбөмгийн тусгай сургалттай сургууль байх ба тэнд ирээдүйн шилдгүүд бэлтгэгдэж байна. Монголд хэдэн зориулалтын талбай байдаг билээ? манай аймгийн хороолол бүр (хөх толгой, амьчууд, 10 мянгат...) зориулалтын талбайтай болох бэ? бид маш сайн хичээвэл 30 жилийн дараа болов уу! (бараг худлаа даа) одоо талбайтай болсон тул жинхэнэ утгаараа бэлтгэл сургуулилт хийж сайхан багтай болоод улсын аварга шалгаруулах тэмцээн гэж хийгээд тэрэнд оролцоё. Бид зориулалтын талбайгүй байж жинхэнэ хөлбөмбөгчин бэлдэхгүй... нөгөө Ямайк улсын онигоо шиг юм болно. Мөнх халуун Ямайка яасан гэхээр цагаан хуудсаар өвлийн олимпын чарганы төрөлд оролцох болж. Тэд маш хурдтай чаргаар мөсөн замаар уралдах тэмцээндээ улсынхаа нөхцөл байдалд тааруулж уулын уруу дугуйтай чаргаар гулсах биш шарикдах бэлтгэл хийв. Олимпод очоод чаргаа түрж гүйж байгаад эрчээ авангуут чаргандаа суух байтал сууж ч амжилгүй чаргаа хоосон алдав. Маргааш нь сонин бүрийн эхний нүүрэнд "Ямайкууд өрсөлдөгчтэйгөө биш чаргатайгаа уралдав" гэсэн нийтлэлийн Ямайкын ерөнхийлөгчийн ширээн дээр байх нь тэр... яая зүрх зүрх туслахаа эм хаана байнаа?...
Ямар шороон дээр жинхэнэ талбайд хийдэг шиг такл (гулсаж унаж хамгаалах) хийлтэй нь биш дээ... Зориулалтын зүлгэн дээрээ бэлтгэл хийгээд мэргэжлийн сайн тамирчидтай болж, улс маань аймаг бүртээ сайн багтай болсны дараа улсын аварга шалгаруулах тэмцээнтэй болтол бид дахиад маш сайн ажиллаж чадвал 20 жил зарцуулна... за ингээд бид 50 жилийн дараа Хонгор ХК-тэй болж Өвөрхангайн Арвайхээр ХК-тэй дербидэх хэрэгтэй болох юм байна л даа. Тэр үед Сэрчмаа эмээ ач нартаа "эмээ нь залуудаа их л олон boysнарууд боддог байлаа, тэгэхдээ тэрэн дундаас ... гэдэг Boy ... за boy ч гэж дээ одоо нэг өвгөн бий, тэрэнд онцгой их юу яагаад..." гэсэн шүү юм яриад л Соогий "та нар тэр Хонгор ФС-гийн академдаа сайн сур, та нарт удам бий шүү... өвөөг нь залуу байхад хүмүүс царайтай, нуруутай, авъяастай гэдэг байсан юм, даан ч тэгэхэд манайд одоогийнх шиг зориулалтын талбай байгаагүй. Би ЦСКА-д тоглох гэж хэсэг үзээд тэгээд сүүлдээ эрдмийн мөр хөөсөн..." гэж худлаа WA-даад л сууж байна байх. Тэр үед дөнгөж Европын хамгийн доогуур хөгжилтэй орны өнөөдрийн байгаа түвшин л хүрнэ. Биднийг тэнд очтол, тэд зүгээр хүлээх үү? хэзээ нэг зарим талаараа олимпоос ч том гээд байгаа хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргад орж алтан дагина өргөх юм бол доо...
Ийм бүтэшгүй зүйлд зорьж байснаас багшлахад тэнцэхээ байсныхаа дараа талийгч авга ахынхаа хүслийг биелүүлээд "дааган дэл" хурдан морины угшил бий болгохоор зоривол надад хамаагүй төхөм ойр юм байна даа. Яагаад гэвэл хөрс суурь, туршлага, уламжлал бидэнд байна. Бодитоор мөрөөдөж, тэмүүлэх цаг иржээ. Зүүдэндээ л учрая даа Хонгор ХК минь...
эцэст нь ганц онигоо яриад өгөе.
Бурхан гуай, Монгол фанат 2 уулзаж байна.
Фанат: Би насаараа Орос ахынхаа шигшээг дэмжлээ, Орос хэзээ дэлхийн аварга болох бэ?
Бурхан: чиний нас хүрэхгүй
Фанат: Тэгвэл манай Монгол хэзээ азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцох болоо?
Бурхан: миний ч нас хүрэхгүй юм байна!
Үргэлжлэл маш их бий...
1-р бүлэг Хөлбөмбөгийн тухай төсөөлөл...
Монголчууд дэлхийд эдийн засгийн хөгжил, хөлбөмбөгийн хөгжил 2-оороо яг ижил 180 орчимд л байгаа байхдаа. Тэгээд би эхний удаа хөлбөмбөгөөр дамжуулан асуудал босгож ирэхийг оролдоод байгаа юм.
Европын жирийн нэг хөгжил дундаж орны тухай авч үзэж байгаа гэж саная. Тэр улсад хэдэн хот байж тараа, харин хот бүрт нэг хөлбөмбөгийн баг байдаг. За тэгээд тухайн улсынхаа аварга шалгаруулах тэмцээн гэж жил тойрон болоод түүндээ оролцохоор багууд нь хот хот дамжаад л тоглоод явна.
Монголд олоон жилийн дараа ... гэж саная. Баянхонгор аймгийн Хонгор ХК (хувьцаат компани биш шүү хөлбөмбөгийн клуб гэдэг үгний товчлол) гэдэг багтай болсон. За тэгээд улсынхаа аваргад ороцоод Орхон аймгийн Эрдэнэ ХК-тай очиж үзэлцээл, манай Чимээ мэтийн үнэн ч фанатууд нь дагаж очиж зодоон нүдээн эмх замбараагүй байдал үүсгээл... 7 хоногийн дараа Архангайн Тайхар ХК манайд зочлоод... манай аймгийнхан төв стадиондоо багтахаараа цуглачихсан... багтаагүй нь баганат талбай дээр нүсэр том дэлгэцний өмнө жагсчихсан... Мэдээж стадион маань зориулалтын сайхан зүлэгтэй, түүн дээрээ тоглолтууд явагдаад заваар нь үндэснй бөхийн барилдаан тэр зүлгэн дээр нь болоод (алийн болгон шороон дээр ноцолдох билээ)... Тоглолт будлиантай болж Архангайнхан новшрох юм бол дагаж ирсэн хэдэн фенийг нь "сургаж" өгөх зорилготой Мөнхбатаар толгойлуулсан дэггүй фанатуудын арми бэлэн байдалд тоглолт ажиглаад л ... Эмч, эмчлэгчид, цагдаа... гээд бүхий л ээжлийн ажилчид радио болон ТВ-гээр хайртай нутгийнхаа багийг сэтгэл догдлон дэмжсэн байдалтай... Би бол Хонгор ХК багийн спорт хариуцсан захирал тул бүх багийн тоглогчдыг ажиглаглаж, ерөнхий дасгалжуулагчтай санал солилцосны үндсэн дээр Хөвсгөлийн Далай ээж ХК багийн Төмөрхадуур гэдэг хамгаалагчийн худалдаж авах тухай хор найруулаад л... Санхүүгийн албаны дарга Сэрчмаа мөнгөн дээр татганаад... Маркетингийн албаны дарга Энхчимэг мэт нь тоглолтын тасалбар борлуулах, манай ганц од Жамсранмаагийн дугаартай өмсгөлийг бусдаас олон хувиар үйлдвэрлэж заах зээлд шахах тухай, шинэ ойд (тоглолтоороо бус нүүр царайгаар, имижээрээ) Буянбаатарын өмсгөлийн эмэгтэй загвар охидуудын дунд эрэлттэй байгаа... зэрэг олон ажил толгоонп нь ундарсан байдалтай... байх тухай мөрөөдөе гэтэл ёстой БҮТЭШГҮЙ МӨРӨӨДӨЛ гэдэг нь ойлгогдож, урам хугарна.
Яахаараа бүтэхгүй бэ?
Буцаад нөгөө дундаж Европын орондоо, жижиг хотдоо очьё. Тэр хотын хороолол бүрт хөлбөмгийн зориулалтын талбай байх ба тэнд хүүхдүүд багаасаа тоглож байна, мөн хөлбөмгийн тусгай сургалттай сургууль байх ба тэнд ирээдүйн шилдгүүд бэлтгэгдэж байна. Монголд хэдэн зориулалтын талбай байдаг билээ? манай аймгийн хороолол бүр (хөх толгой, амьчууд, 10 мянгат...) зориулалтын талбайтай болох бэ? бид маш сайн хичээвэл 30 жилийн дараа болов уу! (бараг худлаа даа) одоо талбайтай болсон тул жинхэнэ утгаараа бэлтгэл сургуулилт хийж сайхан багтай болоод улсын аварга шалгаруулах тэмцээн гэж хийгээд тэрэнд оролцоё. Бид зориулалтын талбайгүй байж жинхэнэ хөлбөмбөгчин бэлдэхгүй... нөгөө Ямайк улсын онигоо шиг юм болно. Мөнх халуун Ямайка яасан гэхээр цагаан хуудсаар өвлийн олимпын чарганы төрөлд оролцох болж. Тэд маш хурдтай чаргаар мөсөн замаар уралдах тэмцээндээ улсынхаа нөхцөл байдалд тааруулж уулын уруу дугуйтай чаргаар гулсах биш шарикдах бэлтгэл хийв. Олимпод очоод чаргаа түрж гүйж байгаад эрчээ авангуут чаргандаа суух байтал сууж ч амжилгүй чаргаа хоосон алдав. Маргааш нь сонин бүрийн эхний нүүрэнд "Ямайкууд өрсөлдөгчтэйгөө биш чаргатайгаа уралдав" гэсэн нийтлэлийн Ямайкын ерөнхийлөгчийн ширээн дээр байх нь тэр... яая зүрх зүрх туслахаа эм хаана байнаа?...
Ямар шороон дээр жинхэнэ талбайд хийдэг шиг такл (гулсаж унаж хамгаалах) хийлтэй нь биш дээ... Зориулалтын зүлгэн дээрээ бэлтгэл хийгээд мэргэжлийн сайн тамирчидтай болж, улс маань аймаг бүртээ сайн багтай болсны дараа улсын аварга шалгаруулах тэмцээнтэй болтол бид дахиад маш сайн ажиллаж чадвал 20 жил зарцуулна... за ингээд бид 50 жилийн дараа Хонгор ХК-тэй болж Өвөрхангайн Арвайхээр ХК-тэй дербидэх хэрэгтэй болох юм байна л даа. Тэр үед Сэрчмаа эмээ ач нартаа "эмээ нь залуудаа их л олон boysнарууд боддог байлаа, тэгэхдээ тэрэн дундаас ... гэдэг Boy ... за boy ч гэж дээ одоо нэг өвгөн бий, тэрэнд онцгой их юу яагаад..." гэсэн шүү юм яриад л Соогий "та нар тэр Хонгор ФС-гийн академдаа сайн сур, та нарт удам бий шүү... өвөөг нь залуу байхад хүмүүс царайтай, нуруутай, авъяастай гэдэг байсан юм, даан ч тэгэхэд манайд одоогийнх шиг зориулалтын талбай байгаагүй. Би ЦСКА-д тоглох гэж хэсэг үзээд тэгээд сүүлдээ эрдмийн мөр хөөсөн..." гэж худлаа WA-даад л сууж байна байх. Тэр үед дөнгөж Европын хамгийн доогуур хөгжилтэй орны өнөөдрийн байгаа түвшин л хүрнэ. Биднийг тэнд очтол, тэд зүгээр хүлээх үү? хэзээ нэг зарим талаараа олимпоос ч том гээд байгаа хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргад орж алтан дагина өргөх юм бол доо...
Ийм бүтэшгүй зүйлд зорьж байснаас багшлахад тэнцэхээ байсныхаа дараа талийгч авга ахынхаа хүслийг биелүүлээд "дааган дэл" хурдан морины угшил бий болгохоор зоривол надад хамаагүй төхөм ойр юм байна даа. Яагаад гэвэл хөрс суурь, туршлага, уламжлал бидэнд байна. Бодитоор мөрөөдөж, тэмүүлэх цаг иржээ. Зүүдэндээ л учрая даа Хонгор ХК минь...
эцэст нь ганц онигоо яриад өгөе.
Бурхан гуай, Монгол фанат 2 уулзаж байна.
Фанат: Би насаараа Орос ахынхаа шигшээг дэмжлээ, Орос хэзээ дэлхийн аварга болох бэ?
Бурхан: чиний нас хүрэхгүй
Фанат: Тэгвэл манай Монгол хэзээ азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцох болоо?
Бурхан: миний ч нас хүрэхгүй юм байна!
Үргэлжлэл маш их бий...
Thursday, December 10, 2009
Эрх чөлөөгөө эдэлнээ...
За юу ш дээ нөхдүүдээ өнөөдөр ямар чухал өдөр гэж сананаа. Би блог дээрээ юу ч бичсэн хэн ч надад "боль" гэж хэлж болохгүй нийгэмрүү шилжисний 20 жилйин ой болж байна. Одоо намайг хэн ч хянаж шалгахгүй, боль гэж хэлбэл би урдаас нь "хуц" гэж хариулна. Тэгж хэлсний төлөө намайг хэн ч барьж аваад донгодохгүй!
Хэрэв бид 20 жилийн өмнө амьдарч байсан бол би:
"энэ хүүхдүүдийн мэдлэг их муу байна, энэ багш нар нь юугаа сургаж байсан юм" гээд намайг ээлжит нэгэн шүүмжлэлээ өрнүүлэнгүүт шууд л маргааш нь дуудаж авч яваад "ахаа больё, дахиж тэгж хэлэхгүй" болгох байсан шүү дээ. Үүний эцэст би дахиж тэгж хэлэхээ болихоор барахгүй, түүгээр ч барахгүй дахиж тийм зүйл бодохгүй ... өөрөөр хэлбэл "зөв сэтгэх" хориотой, харин дарга нарын даалварыг л үг дуугүй биелүүлэх ёстой... ингээд л бид хаашаа яваад байгаагаа ч мэдэхгүй, урагшлах ёстой гэсэн хүнийхээ амыг таглаад л амьдраад байвал ямархуу байна бэ? Зарим нэг засрашгүй амьтад нь (Чойном мэтийн) тэнэгтсээр байгаад (яг үнэндээ бол маш их ухаантайпсаар) амаа бүр мөсөн бариулдаг... ийм аймшигтай нийгмээс бид салж чадсан... Бид ямар азтай бэ?
Цэцнүүдийн дунд тэнэг явахад
Цэнгэл жаргал дүүрэн байлаа
Тэнэгүүдийн дунд цэцэн явахад
Тэрнээс илүү зовлон алга даа... (Р.Чойном)
гэж хэлсээр, хэслснийг нь "алсаар"... сэтгэж болохгүй, дарга нарын зөв буруу нь мэдэгдэхгүй сэтгэснийг гүйцэлдүүлэх ёстой, залхуу Балдангаас илүү машин унаж болохгүй, тэднийхээс сайхан хоол идэж болохгүй... Тэр хөгжилтэй хөрөнгөтний нийгмийн бүх зүйл муу муухай... Ronaldinho бол маш муухай хөлбөмбөгчин... аминдаа 20 ширхэг малтай байж болохгүй, тэгээд хүний малыг хүчээр маллаад тэрнээс кайф авч амьдрах уу? дахиад хэлье! чи сэтгэж болохгүй! Сэтгээд яах юм бэ? даргад таалагдахгүй бол ума мани бад ми хум! болно.
Одоо бол би юу дуртайгаа "дабль А"-даж болно. Чөлөөтэй сэгэж болно! Чиний сэтгэсэн чинь зөв бол хүмүүс чамайг дэмжинэ, тэдний дэмжлэгтэйгээр бид цугтаа урагшилна... Чамд ямар нэгэн зүйл таалагдахгүй бол чи түүнийгээ хэлж болно, шүүмжилж болно... тэгснээр тэр муу зүйл сайжирч болох боломжтой нийгэмд бид амьдарч байна. Бид үнэхээр азтай, сэтгэх эрх чөлөөтэй хүмүүс!
Би зарим хүмүүсийг их өрөвддөг... энхрий хайрт МАХН нам минь гэж одоо болтол ярьдаг, мах цусанд нь шингэтэл нь тэднийг эргүү болгосон тэр нийгэмд нь буруу байхаас, тухайн нийгмийнхээ мөн чанараа сайн ойлгож энхрий хайртаан болгож авсан хүмүүст буруу бас юу байхав дээ зайлуул гэж! Жишээ нь манай өвөө зөвхөн ХУ гэдэг нэрнээс болж тус намд санал өгдөг! Хэн нэр дэвшиж байна, ямар хөтөлбөртэй байна? гэдэг бол огт хамаагүй... цусанд нь маханд нь "энхрий хайрт" гэсэн сэтгэл шингэсэн байдаг. Тухайн нийгмийн өрөвдмөөр балгийг одоо цагт харуулах ганц жишээ энэ. Ардчилсан нийгмийн комунист нам гэж байж болох уу? Хонин сурэг дунд чоно байж болох уу? өөрсдийгөө хонь гээд андуурсан чононууд юмуу? Хэн нэгэн Энхбаяр, Нямдорж, Лундаажанцан нарын бүлэглэлийг би огт харааж байгаагүй... зүгээр л өвөөгийн үхэн үхэтлээ шүтсэн бурхан гэж боддог ХУ гэдэг нэрийг л харааж амьдарсан, хараасаар ч байх болно. Харин ХУ гэдэг нэрний цаагуур нуугдаж манай өвөө мэт "харанхуй нийгмийн золиосуудаас" санал авч албан тушаалд хүрдэг хүмүүийг үхэн үхтлээ хараасаар бас өрөвдсөөр ... амьдрана (тэр нийгмийн золиосууд хэзээ нэгэн цагт дуусна ш дээ). Өвөөгийн нийгмээс өнөөдрийн нийгэмд хүргэж өгсөн аавдаа болон аавын андууд болох ардчилалыг авчирна хэмээн хөөрч явсан 20 жилийн өмнөх шинэ сэтгэлгээтнүүдэд баяр хүргэж, баярласнаа дахин дахин илэрхийлье.
Цагаан морь, чононд бариулах гэж сүргээсээ цойлоогүй юм шүү...!!! (Төрийн дайсан киноны төгсгөл үг)
Хэрэв бид 20 жилийн өмнө амьдарч байсан бол би:
"энэ хүүхдүүдийн мэдлэг их муу байна, энэ багш нар нь юугаа сургаж байсан юм" гээд намайг ээлжит нэгэн шүүмжлэлээ өрнүүлэнгүүт шууд л маргааш нь дуудаж авч яваад "ахаа больё, дахиж тэгж хэлэхгүй" болгох байсан шүү дээ. Үүний эцэст би дахиж тэгж хэлэхээ болихоор барахгүй, түүгээр ч барахгүй дахиж тийм зүйл бодохгүй ... өөрөөр хэлбэл "зөв сэтгэх" хориотой, харин дарга нарын даалварыг л үг дуугүй биелүүлэх ёстой... ингээд л бид хаашаа яваад байгаагаа ч мэдэхгүй, урагшлах ёстой гэсэн хүнийхээ амыг таглаад л амьдраад байвал ямархуу байна бэ? Зарим нэг засрашгүй амьтад нь (Чойном мэтийн) тэнэгтсээр байгаад (яг үнэндээ бол маш их ухаантайпсаар) амаа бүр мөсөн бариулдаг... ийм аймшигтай нийгмээс бид салж чадсан... Бид ямар азтай бэ?
Цэцнүүдийн дунд тэнэг явахад
Цэнгэл жаргал дүүрэн байлаа
Тэнэгүүдийн дунд цэцэн явахад
Тэрнээс илүү зовлон алга даа... (Р.Чойном)
гэж хэлсээр, хэслснийг нь "алсаар"... сэтгэж болохгүй, дарга нарын зөв буруу нь мэдэгдэхгүй сэтгэснийг гүйцэлдүүлэх ёстой, залхуу Балдангаас илүү машин унаж болохгүй, тэднийхээс сайхан хоол идэж болохгүй... Тэр хөгжилтэй хөрөнгөтний нийгмийн бүх зүйл муу муухай... Ronaldinho бол маш муухай хөлбөмбөгчин... аминдаа 20 ширхэг малтай байж болохгүй, тэгээд хүний малыг хүчээр маллаад тэрнээс кайф авч амьдрах уу? дахиад хэлье! чи сэтгэж болохгүй! Сэтгээд яах юм бэ? даргад таалагдахгүй бол ума мани бад ми хум! болно.
Одоо бол би юу дуртайгаа "дабль А"-даж болно. Чөлөөтэй сэгэж болно! Чиний сэтгэсэн чинь зөв бол хүмүүс чамайг дэмжинэ, тэдний дэмжлэгтэйгээр бид цугтаа урагшилна... Чамд ямар нэгэн зүйл таалагдахгүй бол чи түүнийгээ хэлж болно, шүүмжилж болно... тэгснээр тэр муу зүйл сайжирч болох боломжтой нийгэмд бид амьдарч байна. Бид үнэхээр азтай, сэтгэх эрх чөлөөтэй хүмүүс!
Би зарим хүмүүсийг их өрөвддөг... энхрий хайрт МАХН нам минь гэж одоо болтол ярьдаг, мах цусанд нь шингэтэл нь тэднийг эргүү болгосон тэр нийгэмд нь буруу байхаас, тухайн нийгмийнхээ мөн чанараа сайн ойлгож энхрий хайртаан болгож авсан хүмүүст буруу бас юу байхав дээ зайлуул гэж! Жишээ нь манай өвөө зөвхөн ХУ гэдэг нэрнээс болж тус намд санал өгдөг! Хэн нэр дэвшиж байна, ямар хөтөлбөртэй байна? гэдэг бол огт хамаагүй... цусанд нь маханд нь "энхрий хайрт" гэсэн сэтгэл шингэсэн байдаг. Тухайн нийгмийн өрөвдмөөр балгийг одоо цагт харуулах ганц жишээ энэ. Ардчилсан нийгмийн комунист нам гэж байж болох уу? Хонин сурэг дунд чоно байж болох уу? өөрсдийгөө хонь гээд андуурсан чононууд юмуу? Хэн нэгэн Энхбаяр, Нямдорж, Лундаажанцан нарын бүлэглэлийг би огт харааж байгаагүй... зүгээр л өвөөгийн үхэн үхэтлээ шүтсэн бурхан гэж боддог ХУ гэдэг нэрийг л харааж амьдарсан, хараасаар ч байх болно. Харин ХУ гэдэг нэрний цаагуур нуугдаж манай өвөө мэт "харанхуй нийгмийн золиосуудаас" санал авч албан тушаалд хүрдэг хүмүүийг үхэн үхтлээ хараасаар бас өрөвдсөөр ... амьдрана (тэр нийгмийн золиосууд хэзээ нэгэн цагт дуусна ш дээ). Өвөөгийн нийгмээс өнөөдрийн нийгэмд хүргэж өгсөн аавдаа болон аавын андууд болох ардчилалыг авчирна хэмээн хөөрч явсан 20 жилийн өмнөх шинэ сэтгэлгээтнүүдэд баяр хүргэж, баярласнаа дахин дахин илэрхийлье.
Цагаан морь, чононд бариулах гэж сүргээсээ цойлоогүй юм шүү...!!! (Төрийн дайсан киноны төгсгөл үг)
Saturday, December 5, 2009
Дэлхийн аваргын сугалаа боллоо...
2010 оны Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний хэсгийн оноолт.
A: South Africa, Mexico, Uruguay, France
B: Argentina, Nigeria, South Korea, Greece
C: England, USA, Algeria, Slovenia
D: Germany, Australia, Serbia, Ghana
E: Holland, Denmark, Japan, Cameroon
F: Italy, Paraguay, New Zeland, Slovakia
G: Brasil, Korea DPR, Ivory Coast, Portugal
H: Spain, Switzerland, Honduras, Chile
Тэмцээн Өнмөд Африкийн Бүгд найрамдах улсад 2010 оны 6-р сарын 11-ээс эхлэн сар орчмын хугацаатай үрлгэлжилнэ. Олимпоос хол давсан олон үзэгчтэй, нэр хүнд бүхий томоохон тэмцээн ч ойртлоо доо.
A: South Africa, Mexico, Uruguay, France
А хэсэг бол сулхан юм шиг байна. Франц гараад ирэх биз, 2-р байр дээр алалцхах байх. Нутгийн эзэд яадаг бол? нэмээд манай Барсагийн хамгаалагч Маркесын ахалдаг Мексик, цагтаа дэлхийд 2 удаа түрүүлж байсан Урагвай зэрэг орнуудын хооронд 2-оор гарахын төлөө тулаан болох байх даа.
B: Argentina, Nigeria, South Korea, Greece
B хэсэгт Аргентина дасгалжуулагч Марадонагаасаа л шалтгаалахгүй бол тасархай гарах биз, 2-р байрны төлөө мөн Африкийн хүчтэй Nigeria, 2004 оны Европын аварга Грек алацах болов уу, манай Азийн төлөөл Өмнөд Солонгост нутагт нь болдог шиг аз дахин дайрахгүй биздээ. А хэсэгт орсон бол л тэдэнд найдаж болохоор байв.
C: England, USA, Algeria, Slovenia
С хэсэгт Ангил харин азтай сугалаа татлаа. Өнөө жил болсон Тив хоорондын цомд л гялалзаж мөнгөн медаль авснаас өөр гавих амжилт дэлхийд гаргаагүй АНУ харин 2-оор гарчих биз. Алдарт Зиданы өлгий нутаг Algeria, мөн Европын сулхан Slovenia зэрэг багуудад сайн тоглогч байдаг гэж би лав дуулаагүй юм байна. Орос ах нарыг хусаж гарч ирсэн Слованчуудын оронд Орос ороод ирсэн бол алалцахгүй юу!
D: Germany, Australia, Serbia, Ghana
D хэсэг Germany-тай юу ярих билээ. Түрүү удаа Кус Хиддингийн хамтаар шөвгийн 16-д шалгарсан Australia, Майкл Эссейний Ghana 2 харин алалцах байхдаа. Түрүү удаа үхлийн хэсгээс нэг ч оноо авч чадалгүй мултарч байсан Serbia энэ удаа ч бас тиймэрхүү л тавиланг туулах болов уу...
E: Holland, Denmark, Japan, Cameroon
E хэсгийг Holland тэргүүлж байна. Улбар шарууд ч хэсгээсээ торохгүй л дээ, Цагаан хуудсаар ороод Европын аварга болдог Дани, Манай Самуэл Этогийн Cameroon 2 чухам яадаг болдоо, муу Япон маань тэгээд бас л сүүл мушгих биз дээ.
F: Italy, Paraguay, New Zeland, Slovakia
F хэсгийн толгой баг дэлхий 4 удаагийн аварга Италичууд байх нь ойлгомжтой биз. Энэ хэсэг ёстой сул юмаа, Словакчууд жаахан унхиатай байвал шөвгийн 16 харагджил байна.
G: Brasil, Korea DPR, Ivory Coast, Portugal
"Үхлийн хэсэг" G. За энэ хэсэгт бол жинхэнэ дайн болно. Дэлхий аварга ч болж мэдэх 3 баг нэг доор тууж явна. Хөлбөмгийн шидтэн Бразил маань хэсгээс 1-ээр гарахад битгий хэл аз таарахгүй бол 2-оор гарахад ч хүнд байхнээ. Тэдэнтэй үзэхээр Д.Дрогбагаар тэргүүлүүлсэн олон шилдэг харуудын өлгий нутаг Зааны ясан эрэг, Мөн сүүлийн 3 жилийн дэлхийн шидлэг 3 хөлбөмбөгчний тоонд багтаад байгаа К.Роналдогаар манлайлуулсан Европын Бразилчууд хэн нь хэсэгтээ үлдэх бэ? гэдэг дээрээ тулаад байна. Энэ 3 багийн аль нь ч дэлхийн аварга болох боломжтой хэмэн яригдаж байгаа. Үнэхээр гайхамшиг болох нь дээ. Зөвхөн багийнхаа хожсон тоглолтыг л дамжуулна бусдыг нь гаргахгүй гээд байгаа Комунист Хойд Солонгосчууд ингээд нэг ч тоглолт үзэж чадахгүй юм байна даа.
H: Spain, Switzerland, Honduras, Chile
Сүүлийн хэсгээс Спайн бараг сэлгээгээрээ ч 1-ээр гарч чадах юм байна. Швецарь байлгүй дээ тэдний араас.
хэсгээсээ гараад харин
A1 vs B2
B1 vs A2
...
H1 G2
G1 H2
гэж таарах юм байна. B1-ээр гарах боломжтой байгаа Аргенина л лав шөвгийн 8 ойрхон л байна. German, Голланд 2 ч бас төвөггүй 8-д биз. Спайн л бүрхэг байна даа, үхлийн хэсгийн 2-оор гарсан баг бол үнэхээр чанга байж таараа, харин үхлийн хэсгээс 1-ээр гарчвал шөвгийн 8 бэлэн болохнээ. Нэмээд Франц, Англи, Итали 3 шөвгийн 8-д гарах боломж харьцангуй их байх шиг байна. За тэгээд тэмцээн болтол таавар дэвшүүлээд л суугаад байхаас даа.
A: South Africa, Mexico, Uruguay, France
B: Argentina, Nigeria, South Korea, Greece
C: England, USA, Algeria, Slovenia
D: Germany, Australia, Serbia, Ghana
E: Holland, Denmark, Japan, Cameroon
F: Italy, Paraguay, New Zeland, Slovakia
G: Brasil, Korea DPR, Ivory Coast, Portugal
H: Spain, Switzerland, Honduras, Chile
Тэмцээн Өнмөд Африкийн Бүгд найрамдах улсад 2010 оны 6-р сарын 11-ээс эхлэн сар орчмын хугацаатай үрлгэлжилнэ. Олимпоос хол давсан олон үзэгчтэй, нэр хүнд бүхий томоохон тэмцээн ч ойртлоо доо.
A: South Africa, Mexico, Uruguay, France
А хэсэг бол сулхан юм шиг байна. Франц гараад ирэх биз, 2-р байр дээр алалцхах байх. Нутгийн эзэд яадаг бол? нэмээд манай Барсагийн хамгаалагч Маркесын ахалдаг Мексик, цагтаа дэлхийд 2 удаа түрүүлж байсан Урагвай зэрэг орнуудын хооронд 2-оор гарахын төлөө тулаан болох байх даа.
B: Argentina, Nigeria, South Korea, Greece
B хэсэгт Аргентина дасгалжуулагч Марадонагаасаа л шалтгаалахгүй бол тасархай гарах биз, 2-р байрны төлөө мөн Африкийн хүчтэй Nigeria, 2004 оны Европын аварга Грек алацах болов уу, манай Азийн төлөөл Өмнөд Солонгост нутагт нь болдог шиг аз дахин дайрахгүй биздээ. А хэсэгт орсон бол л тэдэнд найдаж болохоор байв.
C: England, USA, Algeria, Slovenia
С хэсэгт Ангил харин азтай сугалаа татлаа. Өнөө жил болсон Тив хоорондын цомд л гялалзаж мөнгөн медаль авснаас өөр гавих амжилт дэлхийд гаргаагүй АНУ харин 2-оор гарчих биз. Алдарт Зиданы өлгий нутаг Algeria, мөн Европын сулхан Slovenia зэрэг багуудад сайн тоглогч байдаг гэж би лав дуулаагүй юм байна. Орос ах нарыг хусаж гарч ирсэн Слованчуудын оронд Орос ороод ирсэн бол алалцахгүй юу!
D: Germany, Australia, Serbia, Ghana
D хэсэг Germany-тай юу ярих билээ. Түрүү удаа Кус Хиддингийн хамтаар шөвгийн 16-д шалгарсан Australia, Майкл Эссейний Ghana 2 харин алалцах байхдаа. Түрүү удаа үхлийн хэсгээс нэг ч оноо авч чадалгүй мултарч байсан Serbia энэ удаа ч бас тиймэрхүү л тавиланг туулах болов уу...
E: Holland, Denmark, Japan, Cameroon
E хэсгийг Holland тэргүүлж байна. Улбар шарууд ч хэсгээсээ торохгүй л дээ, Цагаан хуудсаар ороод Европын аварга болдог Дани, Манай Самуэл Этогийн Cameroon 2 чухам яадаг болдоо, муу Япон маань тэгээд бас л сүүл мушгих биз дээ.
F: Italy, Paraguay, New Zeland, Slovakia
F хэсгийн толгой баг дэлхий 4 удаагийн аварга Италичууд байх нь ойлгомжтой биз. Энэ хэсэг ёстой сул юмаа, Словакчууд жаахан унхиатай байвал шөвгийн 16 харагджил байна.
G: Brasil, Korea DPR, Ivory Coast, Portugal
"Үхлийн хэсэг" G. За энэ хэсэгт бол жинхэнэ дайн болно. Дэлхий аварга ч болж мэдэх 3 баг нэг доор тууж явна. Хөлбөмгийн шидтэн Бразил маань хэсгээс 1-ээр гарахад битгий хэл аз таарахгүй бол 2-оор гарахад ч хүнд байхнээ. Тэдэнтэй үзэхээр Д.Дрогбагаар тэргүүлүүлсэн олон шилдэг харуудын өлгий нутаг Зааны ясан эрэг, Мөн сүүлийн 3 жилийн дэлхийн шидлэг 3 хөлбөмбөгчний тоонд багтаад байгаа К.Роналдогаар манлайлуулсан Европын Бразилчууд хэн нь хэсэгтээ үлдэх бэ? гэдэг дээрээ тулаад байна. Энэ 3 багийн аль нь ч дэлхийн аварга болох боломжтой хэмэн яригдаж байгаа. Үнэхээр гайхамшиг болох нь дээ. Зөвхөн багийнхаа хожсон тоглолтыг л дамжуулна бусдыг нь гаргахгүй гээд байгаа Комунист Хойд Солонгосчууд ингээд нэг ч тоглолт үзэж чадахгүй юм байна даа.
H: Spain, Switzerland, Honduras, Chile
Сүүлийн хэсгээс Спайн бараг сэлгээгээрээ ч 1-ээр гарч чадах юм байна. Швецарь байлгүй дээ тэдний араас.
хэсгээсээ гараад харин
A1 vs B2
B1 vs A2
...
H1 G2
G1 H2
гэж таарах юм байна. B1-ээр гарах боломжтой байгаа Аргенина л лав шөвгийн 8 ойрхон л байна. German, Голланд 2 ч бас төвөггүй 8-д биз. Спайн л бүрхэг байна даа, үхлийн хэсгийн 2-оор гарсан баг бол үнэхээр чанга байж таараа, харин үхлийн хэсгээс 1-ээр гарчвал шөвгийн 8 бэлэн болохнээ. Нэмээд Франц, Англи, Итали 3 шөвгийн 8-д гарах боломж харьцангуй их байх шиг байна. За тэгээд тэмцээн болтол таавар дэвшүүлээд л суугаад байхаас даа.
Friday, December 4, 2009
2009-12-03-ны шинэ чансаа
Авто тээврийн салбар үүсч хөгжисний 80 жилийн ойн барилдаан 2009 оны 12-р сарын 03.
1. у.з Соронзонболд 1063.387 [2]
2. у.х Даваабаатар 878.234 [1]
3. у.г Доржсамбуу 670.071 [6]
4. а. н Бүрэнтөгс 647.082 [3]
5. у.х Батболд 627.589 [7]
6. у.н Өсөх-Ирээдүй 527.917 [10]
7. у.ар Мөнхбаатар 515.415 [34]
8. у.н Ду.Батбаяр 508.324 [4]
9. а.а Мөнгөнбаатар 499.419 [5]
10. у.х Амартүвшин 464.185 [8]
11. у.з Рагчаа 451.418 [12]
19. ц.а Санжаадамба 374.131 [30]
20. у.н Ж.Бат-Эрдэнэ 364.339 [16]
21. а.н О.Гантулга 348.514 [38]
22. а.а Батмөнх 348.163 [15]
23. а.а Д.Энхбат 340.873 [19]
24. у.н Лхагвасурэн 328.875 [17]
25. а.а Сангисурэн 322.148 [18]
26. у.н Батзаяа 315.728 [22]
27. а.а Батжаргал(олимп) 310.845 [23]
28. а.а Цогбаяр 308.219 [31]
29. у.н Тогтохбаяр 297.673 [20]
30. у.н С.Мөнхбат 297.554 [21]
31. а.з Мягмарсүрэн 295.997 [45]
32. а.а Батсуурь 289.120 [44]
33. у.ар Азжаргал 279.184 [25]
34. а.з Пурэвсайхан 273.574 [27]
35. а.а Пүрэвдагва 270.311 [28]
36. у.х Баасандорж 264.319 [63]
37. а.н Чимэддорж 254.817 [26]
38. у.з Батзориг 249.998 [29]
39. у.х Батбаатар 236.255 [36]
40. а.а Мөнгөн 232.216 [32]
41. у.н Эрхэмбаяр 225.983 [60]
42. у.ар Ганхуяг 223.968 [33]
43. у.н Ёндонсамбуу 223.135 [35]
44. у.н Насандэлгэр 214.256 [46]
45. а.а Одгэрэл 212.968 [40]
46. а.а Чулуунбат 195.857 [51]
47. а.з Амарзаяа 193.135 [43]
48. у.н Бүрэнбаатар 184.220 [93]
49. у.н Адъяхүү 180.422 [41]
50. у.н Бадамдорж 173.896 [42]
51. а.а Ганзориг(увс) 163.343
52. а.а Дэлгэрсайхан 161.288
53. а.н Элбэгбаяр 158.278
54. у.г Ганбаатар 155.138
55. у.н Цогзолдорж 154.755
56. а.а Батням 152.413
57. а.а Баярхүү 143.942
58. а.а Цэдэндамба 143.774
59. а.а Батдорж 141.449
60. а.а Буянжаргал 136.126
61. у.н Цогтжаргал 132.340
62. а.х Ч.Ганзориг 131.647
63. у.н Отгонбаяр 127.727
65. у.х М.Батжаргал 122.481
66. а.а Алтанхуяг 119.890
67. у.н Э.Энхбат 118.630
68. у.з айнбаяр 116.735
69. у.н Наранбаатар 115.176
70. у.н Б.Баянмөнх 112.782
71. а.а Гантөгс 112.647
72. а.а Отгонням 110.938
73. а.а Лха-Очир 110.161
74. а.з Амбасэлмаа 105.548
75. а.з Бадарч 98.958
76. у.н Олзгэрэл 98.932
77. а.а Заямандах 94.828
78. а.а Цэрэнтогтох 92.381
79. а.а Тангад 92.368
80. а.а Батбилэг 91.928
81. а.а Сүхбат 91.750
82. а.а Болдбаатар 91.273
83. а.а Бат-Эрдэнэ 90.442
84. а.н Наранбаатар 90.301
85. а.а Нямдорж 90.200
86. у.н Ганхүү 78.863
87. а.х Н.Батсайхан 76.286
88. а.х Ганхуяг 75.036
89. а.з Адъяа 73.310
90. а.з Амаржаргал 72.658
91. а.з Баярхүү 72.608
92. а.а Бямбаа 71.875
93. а.а Санчир 71.203
94. а.а Ж.Алтаншагай 71.181
95. а.а Идэрсүрэн 71.154
96. а.н Лутсайхан 68.950
97. а.н Н.Батсуурь 68.240
98. у.н Алтансух 67.753
99. а.з Занданбат 67.067
100. а.з Батчулуун 63.576
1. у.з Соронзонболд 1063.387 [2]
2. у.х Даваабаатар 878.234 [1]
3. у.г Доржсамбуу 670.071 [6]
4. а. н Бүрэнтөгс 647.082 [3]
5. у.х Батболд 627.589 [7]
6. у.н Өсөх-Ирээдүй 527.917 [10]
7. у.ар Мөнхбаатар 515.415 [34]
8. у.н Ду.Батбаяр 508.324 [4]
9. а.а Мөнгөнбаатар 499.419 [5]
10. у.х Амартүвшин 464.185 [8]
11. у.з Рагчаа 451.418 [12]
19. ц.а Санжаадамба 374.131 [30]
20. у.н Ж.Бат-Эрдэнэ 364.339 [16]
21. а.н О.Гантулга 348.514 [38]
22. а.а Батмөнх 348.163 [15]
23. а.а Д.Энхбат 340.873 [19]
24. у.н Лхагвасурэн 328.875 [17]
25. а.а Сангисурэн 322.148 [18]
26. у.н Батзаяа 315.728 [22]
27. а.а Батжаргал(олимп) 310.845 [23]
28. а.а Цогбаяр 308.219 [31]
29. у.н Тогтохбаяр 297.673 [20]
30. у.н С.Мөнхбат 297.554 [21]
31. а.з Мягмарсүрэн 295.997 [45]
32. а.а Батсуурь 289.120 [44]
33. у.ар Азжаргал 279.184 [25]
34. а.з Пурэвсайхан 273.574 [27]
35. а.а Пүрэвдагва 270.311 [28]
36. у.х Баасандорж 264.319 [63]
37. а.н Чимэддорж 254.817 [26]
38. у.з Батзориг 249.998 [29]
39. у.х Батбаатар 236.255 [36]
40. а.а Мөнгөн 232.216 [32]
41. у.н Эрхэмбаяр 225.983 [60]
42. у.ар Ганхуяг 223.968 [33]
43. у.н Ёндонсамбуу 223.135 [35]
44. у.н Насандэлгэр 214.256 [46]
45. а.а Одгэрэл 212.968 [40]
46. а.а Чулуунбат 195.857 [51]
47. а.з Амарзаяа 193.135 [43]
48. у.н Бүрэнбаатар 184.220 [93]
49. у.н Адъяхүү 180.422 [41]
50. у.н Бадамдорж 173.896 [42]
51. а.а Ганзориг(увс) 163.343
52. а.а Дэлгэрсайхан 161.288
53. а.н Элбэгбаяр 158.278
54. у.г Ганбаатар 155.138
55. у.н Цогзолдорж 154.755
56. а.а Батням 152.413
57. а.а Баярхүү 143.942
58. а.а Цэдэндамба 143.774
59. а.а Батдорж 141.449
60. а.а Буянжаргал 136.126
61. у.н Цогтжаргал 132.340
62. а.х Ч.Ганзориг 131.647
63. у.н Отгонбаяр 127.727
65. у.х М.Батжаргал 122.481
66. а.а Алтанхуяг 119.890
67. у.н Э.Энхбат 118.630
68. у.з айнбаяр 116.735
69. у.н Наранбаатар 115.176
70. у.н Б.Баянмөнх 112.782
71. а.а Гантөгс 112.647
72. а.а Отгонням 110.938
73. а.а Лха-Очир 110.161
74. а.з Амбасэлмаа 105.548
75. а.з Бадарч 98.958
76. у.н Олзгэрэл 98.932
77. а.а Заямандах 94.828
78. а.а Цэрэнтогтох 92.381
79. а.а Тангад 92.368
80. а.а Батбилэг 91.928
81. а.а Сүхбат 91.750
82. а.а Болдбаатар 91.273
83. а.а Бат-Эрдэнэ 90.442
84. а.н Наранбаатар 90.301
85. а.а Нямдорж 90.200
86. у.н Ганхүү 78.863
87. а.х Н.Батсайхан 76.286
88. а.х Ганхуяг 75.036
89. а.з Адъяа 73.310
90. а.з Амаржаргал 72.658
91. а.з Баярхүү 72.608
92. а.а Бямбаа 71.875
93. а.а Санчир 71.203
94. а.а Ж.Алтаншагай 71.181
95. а.а Идэрсүрэн 71.154
96. а.н Лутсайхан 68.950
97. а.н Н.Батсуурь 68.240
98. у.н Алтансух 67.753
99. а.з Занданбат 67.067
100. а.з Батчулуун 63.576
Wednesday, December 2, 2009
12 сарын хичээлийн хуваарь
ЭЕШ-д бэлтгэх сурагчид геометрын хичээлд хамрагдаж байгаатай холбогдуулан Алгоритм сургалтын төвийн 12 сард мөрдөх хичээлийн хуваарь:
Даваа:
14.30- ЭЕШ-сургатын давтлага.
Мягмар:
9.00- Математикийн олимпиадны сургалт.
14.30 ЭЕШ-ны сургалт. (мате олимпиад давтлага)
Лхагва:
14.30 ЭЕШ-ны сургалт. (мате олимпиад давтлага)
Баасан:
9.00- Математикийн олимпиадны сургалт.
14.30- Математикийн олимпиадны сургалт. (ЭЕШ давтлага)
Бямба:
9.00- Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт (мат олимпиад)
12.00- ЭЕШ-ны сургалт.
Ням:
9.00- Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт (мат олимпиад)
12.00- ЭЕШ-ны сургалт.
Энэ сард үдээс хойш математикийн олимпиадны сургалтанд хамрагддаг 7- болон түүнээс дээш ангийн сурагчид 11-р ангийн ЭЕШ бэлтгэх сурагчидтай хамт бэлтгэл хийх ба Бямба, Ням гаригийн 12.00 цагаас 7- болон түүнээс дээш ангийн бүх сурагчид геометрын сургалтанд хамрагдана.
Даваа:
14.30- ЭЕШ-сургатын давтлага.
Мягмар:
9.00- Математикийн олимпиадны сургалт.
14.30 ЭЕШ-ны сургалт. (мате олимпиад давтлага)
Лхагва:
14.30 ЭЕШ-ны сургалт. (мате олимпиад давтлага)
Баасан:
9.00- Математикийн олимпиадны сургалт.
14.30- Математикийн олимпиадны сургалт. (ЭЕШ давтлага)
Бямба:
9.00- Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт (мат олимпиад)
12.00- ЭЕШ-ны сургалт.
Ням:
9.00- Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт (мат олимпиад)
12.00- ЭЕШ-ны сургалт.
Энэ сард үдээс хойш математикийн олимпиадны сургалтанд хамрагддаг 7- болон түүнээс дээш ангийн сурагчид 11-р ангийн ЭЕШ бэлтгэх сурагчидтай хамт бэлтгэл хийх ба Бямба, Ням гаригийн 12.00 цагаас 7- болон түүнээс дээш ангийн бүх сурагчид геометрын сургалтанд хамрагдана.
Monday, November 30, 2009
Амьд ба фантази спорт 11-р сард...
11-р сар бүхэлдээ фантази спортоор амьсгалсан сар байлаа. Уг нь үндсэний бөхийн фантази тоглоом гэж зохион байгуулах гээд форум дээрээ нэлээд аижл өрнөөүлж байтал энэ сард нэг ч барилдаан болохгүй болсноор одоо зогсонг байдалтай болоод байна. 10 сарын 30-д л үндэсний бөхчүүдийн чансаа шинэчлэгдэснээс хойш бөхийн барилдаан болсонгүй. Уг нь барилдааны хамгийн идэвхитэй үе шүү дээ. Улс тунхагласны баяраар хүртэл сүмо гэж "бүтэлгүй" бөхийн төрлийг үзэж суув. Сүмогийн башё яахав болдгоороо болж Монголчууд түрүүлдгээрээ түрүүлж, жилийн 6 башёд Монголчууд түрүүлсэн гэдэг амжилттай жилээ дуусгалаа. 4 жилийн өмнө "ганцаардсан чоно" хэмээн нэрдэгдэж нулимас дуслуулан тогтоож байсан 3 том амжтлтыг нэгийг буюу жилийн 90 барилдааны 84-д нь давсан хэмээн Дагвадорж аваргыг дахиж хүн эвдэхгүй хэмээгдэж байсан амжилтыг Хакүхо эвдэж 86 болгон шинэчиллээ. Энэ амжилтыг Хакүхогоос өөр хүн эвдэхгүй гэж Японы том гэгдэх мэргэжилтнүүд ярьж байна. Харүмофүжид 1-р сард, Котоүшү (7-р сард байхаа) , Котомоцүкид 5-р сард, Шотенро Нямсүрэнд 9-р сард ганц унаснаас өөр ялагдал амсалгүй 2009 оны үдлээ Хакүхо. Дагвадорж аваргыг 6 барилдахдаа 6 удаа үндсэн барилдаанд давсан гэхээр сүмочдоос хэтэрхий хол тасарчлаа гэдгийг баталж өгнө. Дараа жил 90 давахад би лав гайхахгүй. Харин Хакүхо тасархай байсан ч энэ жил Ама, Асашёрюү нар 3 түрүүг түүнээс нэмэлт барилдаанаар хулгайлан авсан байх юм.
Харин бид энэ сард туршилтын фантази сүмо гэдэг тэмцээн өрнүүлж дууслаа. Нэлээд их өрсөлдөсний эцэст Лигийн тэмцээнд манай Tsagaan дэвжээ, Цомын тэмцээнд Мөнхдалайгийн Tomoko дэвжээ тэргүүлэл авлаа. Фантази сүмогийн дүрмэнд эргэж харах, боловсорнгуй болгох зүйлүүд нэлээд их байна лээ. Ингээд дараа башёд улам өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр улам сонирхолтойгоор өрсөлдөцгөөе. Форумд танилцуулж тэнд ч мөн тэмцээн өрнүүлэх боломжтой юм билээ. Одоогийн тэр asuult.net-ийн тэмцээнээс бол манай тэмцээн хол тасархай гоё болж байна лээ дээ.
Баахан барилдахын хажуугаар бас баахан хөлбөмбөгийн тэмцээнд анхаарлаа хандуулж байлаа. Энэ сард хөлбөмбөгийн талбайд хэд хэдэн сайхан тэмдэглүүштэй тулаан явагдаж бид АПЛ-ийн фантизидаа урьдын адил сайхан өрсөлдлөө. Мөн нэмээд аваргуудын лигийн фантазидаа ч сайхан өрсөлдөж байна. Бүх тэмцээний дүнгүүд гарсан байгаа. Улаан чөтгөрүүд, Улаан хотон шувуунуудын тулаанаас эхлүүлээд... өчигдөр болсон Лондонгийн хамгийн том 2 багийн хоорондо дерби зэрэг олон сайхан тоглолтын хажуугаар сүүлийн хэдэн жилд анх удаа Ливерпүүл баг аваргуудын лигээс хэсэгтээ үлдэж онигоо болох зуур аваргуудын аварга цолоо хадгалж буй манай Барса баг хүртэл хөөрхөн тэвдээд амжив. Хожигдвол Ливерпүүлийн адил тавилан хүлээж байсан манай баг шийдвэрлэх тоглолтонд 2 гол довтлогч болох Месси Ибра 2-гүйгээр Италийн сүүлийн 4 жилийн аварга Интер Милан багийг талбай дээрээ буулгаж авснаар томоохон амьсгаа авч хэсгээсээ гарч чадав. Ёоох... харин урьд шөнө буюу Интертэй хийсэн шийдвэрлэх тоглолтоос 5 хоногийн дараагаар дэлхий дээрх клубуудын хоорондох хамгийн томоохон тулаан буюу жилд 2-хон болдог Эль Классико гэгдэх Реал Мадрид Барселоно ФС багуудын хоорондох тулаан болж өнгөрөв. Талбай дээр Монгол улсын жилийн төсөвтэй тэнцэх хэмжээний мөнгөөр үнэлэгддэг 22 хүн гүйлдсэн энэ аймшигт тулаанд Реалын энэ зуны 250 сая орчим еврогоор хийсэн (манай улсын жилийн төсвийн 1/3 орчим мөнгө) наймаа үр дүнгээ өгч чадалгүй эсэргэрээ өөрийн академаас төрөн гарсан тоглоглогчдоор гол цөмөө бүрдүүлсэн Барса баг ээлжит нэгэн ялалтаа байгуулав. Энэ зуны томоохон солилцоо шинэхэн күлэ Ибрахимович цорын ганц хожлын гоолийг авчирснаар манай баг Испайны төлөөх дайнд ялалт авлаа. Энэ 2 тоглолтонд ялагдсан бол манай баг хүндхэн байдалд орох байлаа, гэвч сайн баг хүнд дарамтнаас гарч чаддагаараа л бусад муу багуудаас ялгагддаг юм. Манай баг өнгөрсөн хавар үүнээс хүнд буюу аваргуудын лигийн аварга, Испайны цом зэрэг 2 том цомоо алдаж магадгүй байсан үед 7 хоногийн дотор болсон Челситэй хийсэн 2 тулаан болон дунд нь Реалтай хийсэн том тулаанаас ялагч болон тодорч "далайгаас хуурай гарсан" түүхтэй.
Кайф лигийг итгэл төгс тэргүүлэх зуур фантази NBA гэх сагсан бөмбөгийн фантазигаар мөн л амжилттай тоглож оролцсон 2 тэмцээнээ итгэл төгс тэргүүлж явна. Сүүийн 3 жилийн турш болж байгаа томоохон тэмцээн гэгдээд байгаа МТС лигт нь тэргүүлээд л яваад байна. Их олон л фантази болох юм тухай бүрт л би тэргүүлээд байх шиг байх юм, сүүлдээ бүүр хэдэн тэмцээнд тэргүүлээд, алинд нь анхаараалаа илүү хандуулах ёстойгоо ч ойлгохгүй дээрээ тулаад байна. Зарим хүмүүс бол муу явж байгаа тэмцээнээ хаячдаг бол надад хаях тэмцээн олдохгүй болохоор жаахан хэцүү байна шүү өрсөлдөгчид минээ!!!
Харин бид энэ сард туршилтын фантази сүмо гэдэг тэмцээн өрнүүлж дууслаа. Нэлээд их өрсөлдөсний эцэст Лигийн тэмцээнд манай Tsagaan дэвжээ, Цомын тэмцээнд Мөнхдалайгийн Tomoko дэвжээ тэргүүлэл авлаа. Фантази сүмогийн дүрмэнд эргэж харах, боловсорнгуй болгох зүйлүүд нэлээд их байна лээ. Ингээд дараа башёд улам өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр улам сонирхолтойгоор өрсөлдөцгөөе. Форумд танилцуулж тэнд ч мөн тэмцээн өрнүүлэх боломжтой юм билээ. Одоогийн тэр asuult.net-ийн тэмцээнээс бол манай тэмцээн хол тасархай гоё болж байна лээ дээ.
Баахан барилдахын хажуугаар бас баахан хөлбөмбөгийн тэмцээнд анхаарлаа хандуулж байлаа. Энэ сард хөлбөмбөгийн талбайд хэд хэдэн сайхан тэмдэглүүштэй тулаан явагдаж бид АПЛ-ийн фантизидаа урьдын адил сайхан өрсөлдлөө. Мөн нэмээд аваргуудын лигийн фантазидаа ч сайхан өрсөлдөж байна. Бүх тэмцээний дүнгүүд гарсан байгаа. Улаан чөтгөрүүд, Улаан хотон шувуунуудын тулаанаас эхлүүлээд... өчигдөр болсон Лондонгийн хамгийн том 2 багийн хоорондо дерби зэрэг олон сайхан тоглолтын хажуугаар сүүлийн хэдэн жилд анх удаа Ливерпүүл баг аваргуудын лигээс хэсэгтээ үлдэж онигоо болох зуур аваргуудын аварга цолоо хадгалж буй манай Барса баг хүртэл хөөрхөн тэвдээд амжив. Хожигдвол Ливерпүүлийн адил тавилан хүлээж байсан манай баг шийдвэрлэх тоглолтонд 2 гол довтлогч болох Месси Ибра 2-гүйгээр Италийн сүүлийн 4 жилийн аварга Интер Милан багийг талбай дээрээ буулгаж авснаар томоохон амьсгаа авч хэсгээсээ гарч чадав. Ёоох... харин урьд шөнө буюу Интертэй хийсэн шийдвэрлэх тоглолтоос 5 хоногийн дараагаар дэлхий дээрх клубуудын хоорондох хамгийн томоохон тулаан буюу жилд 2-хон болдог Эль Классико гэгдэх Реал Мадрид Барселоно ФС багуудын хоорондох тулаан болж өнгөрөв. Талбай дээр Монгол улсын жилийн төсөвтэй тэнцэх хэмжээний мөнгөөр үнэлэгддэг 22 хүн гүйлдсэн энэ аймшигт тулаанд Реалын энэ зуны 250 сая орчим еврогоор хийсэн (манай улсын жилийн төсвийн 1/3 орчим мөнгө) наймаа үр дүнгээ өгч чадалгүй эсэргэрээ өөрийн академаас төрөн гарсан тоглоглогчдоор гол цөмөө бүрдүүлсэн Барса баг ээлжит нэгэн ялалтаа байгуулав. Энэ зуны томоохон солилцоо шинэхэн күлэ Ибрахимович цорын ганц хожлын гоолийг авчирснаар манай баг Испайны төлөөх дайнд ялалт авлаа. Энэ 2 тоглолтонд ялагдсан бол манай баг хүндхэн байдалд орох байлаа, гэвч сайн баг хүнд дарамтнаас гарч чаддагаараа л бусад муу багуудаас ялгагддаг юм. Манай баг өнгөрсөн хавар үүнээс хүнд буюу аваргуудын лигийн аварга, Испайны цом зэрэг 2 том цомоо алдаж магадгүй байсан үед 7 хоногийн дотор болсон Челситэй хийсэн 2 тулаан болон дунд нь Реалтай хийсэн том тулаанаас ялагч болон тодорч "далайгаас хуурай гарсан" түүхтэй.
Кайф лигийг итгэл төгс тэргүүлэх зуур фантази NBA гэх сагсан бөмбөгийн фантазигаар мөн л амжилттай тоглож оролцсон 2 тэмцээнээ итгэл төгс тэргүүлж явна. Сүүийн 3 жилийн турш болж байгаа томоохон тэмцээн гэгдээд байгаа МТС лигт нь тэргүүлээд л яваад байна. Их олон л фантази болох юм тухай бүрт л би тэргүүлээд байх шиг байх юм, сүүлдээ бүүр хэдэн тэмцээнд тэргүүлээд, алинд нь анхаараалаа илүү хандуулах ёстойгоо ч ойлгохгүй дээрээ тулаад байна. Зарим хүмүүс бол муу явж байгаа тэмцээнээ хаячдаг бол надад хаях тэмцээн олдохгүй болохоор жаахан хэцүү байна шүү өрсөлдөгчид минээ!!!
2009 оны 11-р сарын сургалт
Энэ сард төлөвлөж тооцож байсан ажил бага зэрэг саатлаа. Гэхдээ бусад хүмүүстэй харьцуулахад бид харьцангуй их ажилласан. Өвчний улмаас улс даяар хөл хорио тогтоосноос болж нэлээн олон ажил бариа солив бололтой.
"Мэдээний цаг" бүлэгтээ шинэ гишүүн элсүүлэн авч бичиж байгаа мэдээлэл зүйн номоо дахин нэг нягтлан үзэж бүлэг, дэд бүлэгт хяналт тогтоож эмх журманд нь орууллаа. Нүсэр их ажил болохоор шууд барьж аваад сууж болохгүй... бага багаар урагшлуулж байна. Нэг нэг чулуу нэмсээр нэг л сайхан өдөр хүн бүхний тахидаг "том овоо" болгоно доо.
Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт харин энэ сард саармагжлаа, Эрдэнэмаа амарч, жижиг сурагчид геометрлүү анхаараалаа төвлөрүүлэх болсноор энэ сарын төлвөлгөө тас үсэрлээ. Дараа сард улам сайн хичээж хуучин хэмнэлээ олж авах хэрэгтэй байна.
Математикийн олимпиадныхан дор бүрнээ бэлтэлээ хийсээр л байна. Бага ангийнхан бүтэн сар амарсан бол арай томчууд нь харин амралтыг ашиглан бэлтгэлээ сайн хийж авлаа. Одоо бүгд 11-р ангийнхантай нийлэн геометр гэдэг улс даяар аймшиг болоод байгаа бөлөг сэдэвтэй хүч үзэж байна. 7-р ангийхан ч хүртэл геометрээ боломжийн хэмжээнд сурч байна. Квадрат тэгшитгэл бодох хүндрэлрүү л ороод гацдаг, бусдаар бол 9-р ангийн геометрийг бол энэ янзаараа тулаад л гарах шинжтэй байгаа.
ЭЕШ-ийн "гортиг шугамыг эрхэм болгоё" хэмээн сар гаруйн урт аяндаа хамцуй шамлан ороод явж байна. Үүнийг л давчвал бэлтгэл жигдрээд, хичээл хөнгөрөөд сайхан болоод ирнэ дээ. 7-р ангийн хүүхдүүдээс муу сурч онигоо болохгүйн тулд тэд сайн хичээх хэрэгтэй. 2009 ондоо багтаж геомерээ гэтлэх зорилт тавиад ажиллаж байна. Амархан зүйл гэж огт үгүй шүү дээ,харин 11-ийн энэ сард бас л чамалхааргүй их бэлтгэл хийж ямар ч байсан графикаа алдаагүй явж байна. Сайжирсан хүмүүс ч байгаа сайжраад байгаа хүмүүс ч байна.
"Мэдээний цаг" бүлэгтээ шинэ гишүүн элсүүлэн авч бичиж байгаа мэдээлэл зүйн номоо дахин нэг нягтлан үзэж бүлэг, дэд бүлэгт хяналт тогтоож эмх журманд нь орууллаа. Нүсэр их ажил болохоор шууд барьж аваад сууж болохгүй... бага багаар урагшлуулж байна. Нэг нэг чулуу нэмсээр нэг л сайхан өдөр хүн бүхний тахидаг "том овоо" болгоно доо.
Мэдээлэл зүйн олимпиадны сургалт харин энэ сард саармагжлаа, Эрдэнэмаа амарч, жижиг сурагчид геометрлүү анхаараалаа төвлөрүүлэх болсноор энэ сарын төлвөлгөө тас үсэрлээ. Дараа сард улам сайн хичээж хуучин хэмнэлээ олж авах хэрэгтэй байна.
Математикийн олимпиадныхан дор бүрнээ бэлтэлээ хийсээр л байна. Бага ангийнхан бүтэн сар амарсан бол арай томчууд нь харин амралтыг ашиглан бэлтгэлээ сайн хийж авлаа. Одоо бүгд 11-р ангийнхантай нийлэн геометр гэдэг улс даяар аймшиг болоод байгаа бөлөг сэдэвтэй хүч үзэж байна. 7-р ангийхан ч хүртэл геометрээ боломжийн хэмжээнд сурч байна. Квадрат тэгшитгэл бодох хүндрэлрүү л ороод гацдаг, бусдаар бол 9-р ангийн геометрийг бол энэ янзаараа тулаад л гарах шинжтэй байгаа.
ЭЕШ-ийн "гортиг шугамыг эрхэм болгоё" хэмээн сар гаруйн урт аяндаа хамцуй шамлан ороод явж байна. Үүнийг л давчвал бэлтгэл жигдрээд, хичээл хөнгөрөөд сайхан болоод ирнэ дээ. 7-р ангийн хүүхдүүдээс муу сурч онигоо болохгүйн тулд тэд сайн хичээх хэрэгтэй. 2009 ондоо багтаж геомерээ гэтлэх зорилт тавиад ажиллаж байна. Амархан зүйл гэж огт үгүй шүү дээ,харин 11-ийн энэ сард бас л чамалхааргүй их бэлтгэл хийж ямар ч байсан графикаа алдаагүй явж байна. Сайжирсан хүмүүс ч байгаа сайжраад байгаа хүмүүс ч байна.
Ёндко Ёндко Ёндко...
Тэгш тооны баг тэмцээнд оруулах гээд нэг баг бүртгүүлтэл тэмцээн эхлэх хугацаа болчихсон байсан тул тус баг 2-р тойргоос эхэлж тэмцээнд орж, кайф капад оролцох боломжгүй болсон билээ. Энэ багийг Ёндко удирдах болсноор амжилт нь тойргоос тойрогт ахисаар одоо 3-р байранд дэвшиж ирээд байна. Сүүлийн 2 тойрогт "торойны ханиадны" хориогоор гэртээ байгаа Yondko team багт тэмцээн эхлэх үед хааяа би салхи оруулдаг юм, тэгээд л урагшилсаар л байна. 2-д орж ирэх нь дээ... харин нэгд орох ч хэцүү байж таараа... title-ын байранд тэмцээний талаас илүү (8 торойг байх) хэсэгт заларч байгаа манай Tsavilla баг бараг бүх тойрог тогтмол амжилт гаргаж байна. 2-3 тойрог сайн яваад оноолт болж ганц амардаг, тэгээд л үргэлжлүүлнэ. Манай баг АПЛ-ийн 3 багийн гол төлөөлөгчид байдаг ба саяын тойрогт ТОТ Виллатай таарч, Арсенал хожигдсон тул арга буюу жаахан бага оноо авлаа. Гэвч байр хэвээрй... одоо бараг дархалж дуусаад "мөнхлөх" шатандаа явж байх шиг байна даа. Хөөрхий бараг 10 тойрог багаа уруудуудлсан шерик Рүүний хетрик маягийн (2 эргэлзээтэй финалт) юм хийснээр Доржоогийн цэргүүд жаахан урагшиллаа. Тэгэхдээ тэр 10 настай 2 жаалыг давчаад дараа нь надтай нүүр тулах байлгүй дээ. Харин мөн хорионд байгаа Тамирын баг сүүлийн 2 3 тойрог толгой дараалан уруудсаар байна. Эзэн нь ирээд эрс шинэчлэлт хийх байлгүй дээ. Гол хүн Ван Перси нь гэмтсэн. За тэгээд Отгончимэг, Батхүү, Дарамсүрэн гэсэн менежерүүд түүхэндээ хамгийн муу гэх ангилалд ирээд байна.
Wednesday, November 25, 2009
11-р сарын Алгоритм башёгийн шөвгийн 8 баг тодорлоо...
2009 оны 11-р сарын Алгоритм башёгийн цомын төлөөх тэмцээн хамгийн эгзэгтэй үе дээрээ тулж ирээд байна. Хасагдах шат! энэ бол авралгүй гэсэн үг. Нэг л хальт гишгэвэл хасагдана... Цомын төлөөх тэмцээнд Манай Tsagaan дэвжээ 1 удаа болон Булгантамирын Damira дэвжээ 2 удаа тэргүүлэл авч үзсэн бол бусад үед ердөө 2 дэвжээ л өрсөлдөж байсан. Өнөболдын Suso дэвжээг сүүлийн өдрүүдэд Дашпүрэвийн Dashkent дэвжээ ерөнхийдөө давамгайлсаар 11 тоглохдоо ганцхан удаа хожигдож (Tomoko-д хожигдсон) 20 оноотойгоор итгэл төгс хасагдах шатны 1-р байраар шалгарав. Манай Tsagaan дэвжээ 2 дахь өдөр -16 оноо авч (башёгийн хамгийн муу амжилт) бүтэлгүйтэснээс хойш 3-аас 7-р байрны хооронд хурдалсаар сүүлийн өдөр Өнөлболдын дэвжээний дээр гарч 8 хожил 16 оноогоор 2-р байраар хасагдах шатанд шалгарав.
1. Dashkent 20 (422)
2. Tsagaan 16 (580)
3. Suso 16(517)
4. Tomoko 14 (396)
5. Sukhee 12 (426)
6. Gochoo 10 (347)
7. Damiraa 10 (339)
8. Chimee 10 (293)
оноогоор тус тус хасагдах шатанд (play off) шалгарав. Хамгийн харамсалтай нь лигийн 2-р байр хүртэл дэвшиж байсан More than Tomoko дэвжээ сүүлийн өдрүүдэд бүтэлгүйтэж ердөө лигийн 5-хан онооны зөрүүгээр 9-р байрт шалгаран хасагдах шатанд оролцох эрхгүй болов. Мөн лигт 6-р байранд амжилттай явж байгаа Бат-Амгалангийн Bataa дэвжээ 2-хон ялалт байгуулж хасагдах шатанд тэнцсэнгүй. Лигт 8-д яваа Соогий, 12-д яваа Батхуяг нар ч дараа башёг хүртэл бэлтгэлээ сайн хийгээд хүлээхээс өөр аргагүй болов.
9. More than TOMOKO 10
10. BagiLucky 6
11. Bataa 4
12. M vs j 4
Хасагдах шатанд шалгарсан 8 баг тус бүрт амжилтаас нь хамааруулан 0-ээс 7 оноо (лигийн оноо) өгсөн бөгөөд эдгээр оноог хасагдах шатны тоглолт бүрт хэрэгдэнэ.
1. Dashkent 7
2. Tsagaan 6
3. Suso 5
4. Tomoko 4
5. Sukhee 3
6. Gochoo 2
7. Damiraa 1
8. Chimee 0
1-р байраар шалгарсан баг 8-р байраар шалгарсан багтай
2-р байраар шалгарсан баг 7-р байраар шалгарсан багтай
3-р байраар шалгарсан баг 6-р байраар шалгарсан багтай
4-р байраар шалгарсан баг 5-р байраар шалгарсан багтай
тус тус оноолт таарсан ба 1-р байраар шалгрсан Dashkent дэвжээ 8-р байраар шалгарсан Chimee дэвжээ 2-ын ялсан (12 дахь өдөр тулалдаж) нь дараагийн шатанд 4-р байраар шалгарсан Tomoko, 5-р байраар шалгарсан Sukhee дэвжээнүүдийн аль ялсантай нь 13 дахь ба 14 дэхь өдрүүдэд тоглох юм. Энэ 4 багийн ялагч нь үлдсэн 4 багийн ялагчтай аваргын төлөө халз тулааныг сүүлийн 15 дахь өдөр өрнүүлж харин 3-р байрны төлөө 2 баг мөн сүүлийн өдөр халз үзнэ.
Жич: Цомын тэмцээнд 50%-аа хийсний оноо тооцогдохгүй байгаа (энэ оноо зөвхөн лигт тооцогддог) ба хасагдах шатанд шалгарахдаа авсан 0-ээс 7 гэсэн оноо нь харин зөвхөн цомын тэмцээнд л тооцогдоно (энэ оноо лигт хамаагүй).
Өнөөдрийн байдлаар хасагдах шатанд шалгарсан дэвжээнүүдийн бүрэлдэхүүнүүдийг танилцуулъя.
Д.Дашпүрэвийн Dashkent дэвжээ:
Asashoryu
Tamanoshima
Tochinoshin
Kotoshogiku
Monkonami
Б.Чимэдширчингийн Chimee дэвжээ:
Hakuho
Kakiryu
Aminishiki
Homasho
Mokonami
С.Цагааны Tsagaan дэвжээ:
Asashotyu
Kotoshogiku
Takamisakari
Tamawashi
Tochinoshin
Н.Булгантамирын Damira дэвжээ:
Kotoshu
Kotomitsuki
Aminishiki
Mokonami
Tosayutaka
Ч.Өнөболдын Suso дэвжээ:
Hakuho
Toyonoshima
Takikaze
Miyabiyama
Takamisakari
М.Гончигдоржийн Gochoo дэвжээ:
Kotoshu
Kotomotsuki
Tochinashin
Mokonama
Aminishiki
С.Мөнхдалайгийн Тomoko дэвжээ:
Hakuho
Kesinesato
Goeido
Kyukutenho
Mokonani
Б.Сүхбаатарын Sukhee дэвжээ:
Hakuho
Kotoshu
Yoshikaze
Tosayutaka
Mokonami
1. Dashkent 20 (422)
2. Tsagaan 16 (580)
3. Suso 16(517)
4. Tomoko 14 (396)
5. Sukhee 12 (426)
6. Gochoo 10 (347)
7. Damiraa 10 (339)
8. Chimee 10 (293)
оноогоор тус тус хасагдах шатанд (play off) шалгарав. Хамгийн харамсалтай нь лигийн 2-р байр хүртэл дэвшиж байсан More than Tomoko дэвжээ сүүлийн өдрүүдэд бүтэлгүйтэж ердөө лигийн 5-хан онооны зөрүүгээр 9-р байрт шалгаран хасагдах шатанд оролцох эрхгүй болов. Мөн лигт 6-р байранд амжилттай явж байгаа Бат-Амгалангийн Bataa дэвжээ 2-хон ялалт байгуулж хасагдах шатанд тэнцсэнгүй. Лигт 8-д яваа Соогий, 12-д яваа Батхуяг нар ч дараа башёг хүртэл бэлтгэлээ сайн хийгээд хүлээхээс өөр аргагүй болов.
9. More than TOMOKO 10
10. BagiLucky 6
11. Bataa 4
12. M vs j 4
Хасагдах шатанд шалгарсан 8 баг тус бүрт амжилтаас нь хамааруулан 0-ээс 7 оноо (лигийн оноо) өгсөн бөгөөд эдгээр оноог хасагдах шатны тоглолт бүрт хэрэгдэнэ.
1. Dashkent 7
2. Tsagaan 6
3. Suso 5
4. Tomoko 4
5. Sukhee 3
6. Gochoo 2
7. Damiraa 1
8. Chimee 0
1-р байраар шалгарсан баг 8-р байраар шалгарсан багтай
2-р байраар шалгарсан баг 7-р байраар шалгарсан багтай
3-р байраар шалгарсан баг 6-р байраар шалгарсан багтай
4-р байраар шалгарсан баг 5-р байраар шалгарсан багтай
тус тус оноолт таарсан ба 1-р байраар шалгрсан Dashkent дэвжээ 8-р байраар шалгарсан Chimee дэвжээ 2-ын ялсан (12 дахь өдөр тулалдаж) нь дараагийн шатанд 4-р байраар шалгарсан Tomoko, 5-р байраар шалгарсан Sukhee дэвжээнүүдийн аль ялсантай нь 13 дахь ба 14 дэхь өдрүүдэд тоглох юм. Энэ 4 багийн ялагч нь үлдсэн 4 багийн ялагчтай аваргын төлөө халз тулааныг сүүлийн 15 дахь өдөр өрнүүлж харин 3-р байрны төлөө 2 баг мөн сүүлийн өдөр халз үзнэ.
Жич: Цомын тэмцээнд 50%-аа хийсний оноо тооцогдохгүй байгаа (энэ оноо зөвхөн лигт тооцогддог) ба хасагдах шатанд шалгарахдаа авсан 0-ээс 7 гэсэн оноо нь харин зөвхөн цомын тэмцээнд л тооцогдоно (энэ оноо лигт хамаагүй).
Өнөөдрийн байдлаар хасагдах шатанд шалгарсан дэвжээнүүдийн бүрэлдэхүүнүүдийг танилцуулъя.
Д.Дашпүрэвийн Dashkent дэвжээ:
Asashoryu
Tamanoshima
Tochinoshin
Kotoshogiku
Monkonami
Б.Чимэдширчингийн Chimee дэвжээ:
Hakuho
Kakiryu
Aminishiki
Homasho
Mokonami
С.Цагааны Tsagaan дэвжээ:
Asashotyu
Kotoshogiku
Takamisakari
Tamawashi
Tochinoshin
Н.Булгантамирын Damira дэвжээ:
Kotoshu
Kotomitsuki
Aminishiki
Mokonami
Tosayutaka
Ч.Өнөболдын Suso дэвжээ:
Hakuho
Toyonoshima
Takikaze
Miyabiyama
Takamisakari
М.Гончигдоржийн Gochoo дэвжээ:
Kotoshu
Kotomotsuki
Tochinashin
Mokonama
Aminishiki
С.Мөнхдалайгийн Тomoko дэвжээ:
Hakuho
Kesinesato
Goeido
Kyukutenho
Mokonani
Б.Сүхбаатарын Sukhee дэвжээ:
Hakuho
Kotoshu
Yoshikaze
Tosayutaka
Mokonami
Saturday, November 21, 2009
Xavi Hernandes: Ballon d’Or Барсад ирэх ёстой
Манай алдарт Барса багийн төвийн хамгаалагч энэ жилийн Ballon d’Or (дэлхийн хамгийн шилдэг тоглогчид олгодог шагнал) -ын хамгийн гол нэр дэвшигчдийн нэг Шави Ирнандесийн саяхны ярицлагыг манай нэгэн Күле орчуулж форумд тавьсан нь их гоё ярилцлага санагдлаа.
-Таны бодлоор ялагчийн сэтгэхүй нь өнөөгийн Барсаг тэргүүлэгч болгож байгаа юу?
- Магадгүй өмнө нь гаднаас ирсэн тоглогчид гол ачааг үүрч байсан бол одоо клубээс төрөн гарсан тоглогчид багийн тулгуур багана болж байна. Пэп (Jusep Guordellа одоогийн дасгалжуулагч) бидэнд голлох ачааллыг өгч байгаа бөгөөд энэ итгэл найдвар нь биднийг илүү урамшиж, хичээл зүтгэл гаргахад түлхэц болж байгаа байх.
- Яагаад Барсагийн философи ийм чухал гэж?
- Бидний философи бол яг энэ тоглолтод бид ялагдаж болохгүй. Барсагийн тоглогч түүний өмссөн цамцаараа танигддаг ч энэ бүхэн түүний тоглолтын хэв маягаараа ялгардаг. Бид үүнээс өөрөөр тогловол дэмжигчид маань төдийлөн таа*a*хгүй л болов уу. Тэд гайхалтай хөлбөмбөг болон ялалтыг л хүсдэг.
- Гэвч Рубин болон Памплона-д (Осасунагийн эсрэг) бүтэлгүйтсэн.
- Гэхдээ бид Рубиний эсрэг ердөө ганц гоол зохион байгуулж чадсан бол бүх зүйл огт өөр байж болох байлаа. Би нэг зүйл хэлмээр байна. Өмнөх трибл хийсэн улирлын яг энэ үеийнхээс бид илүү тоглолт үзүүлж байгаа. Харин тэнд юу болсон бэ гэхээр, бидэнд зүгээр л аз дутсан юм. Рубинтэй тоглоход гэртээ 2 удаа шон оносон, харин Казаньд нэг удаа. Өнгөрсөн улирал бид гоолыг илүү хялбар хийдэг байсан.
- Интэртэй хийх тоглолт маш сонирхолтой болох байх.
- Тийм ээ, жишээ нь чиний эргэн тойрныхон бүгд л энэ тухай ярьж байгаа байх. Тоглолт хүртэл хэдэн өдрийн зай байна, хүмүүс тэмцээний тухай, Моуриньо, Это, Милитогийн тухай ярилцаж байна. Би өөдрөг үзэлтэн, би Барсад итгэдэг. Бид Миланд тэднийг ялах ёстой байсан, тэд талбай дээр өөрийн хагастаа байсаар тоглолтыг дуусгасан бөгөөд бид энэ мухардмал байдлыг эвдэж чадаагүй юм.
- Моуриньо, Это нарын “айлчлал” уур амьсгалыг илүү “хурцатгах” болов уу?
- Талбай дээр лав биш. Чи энэ тэмцээнд нилээд анхаарал хандуулж байх шиг байна. Заримдаа сайн мэддэг хүнтэйгээ ч тоглолтын дараа мэндлэх тохиолдол байдаг. Тийм ээ, фэнүүд үүнд арай илүү анхаарал тавьж байж болох юм.
(Моуриньо Интер Милан баийн алдарт дасгалжуулагч Jose Mourino, Это энэ жил Барса багаас Интерт худалдагдан очсон Samuel Eto)
- Зарим тоглочдын хувьд Барсад ирэх нь тийм ч хялбар зүйл биш. Хамгийн эхний шалгуураас эхлээд л дэмий цаг үрдэггүй нь мэдрэгддэг гэж тэд ярьсан байдаг.
- Марк Ван Боммел надад “энд бөмбөгийг маш хурднаар дамжуулдаг юм байна” гэж хэлж байсан. Гэхдээ тэр бөмбөгийг хүлээж аваад юу хийж чаддагаа мэдэрсэн байх, тэр энд идээшиж чадсан.
- Зөвхөн Ван Боммел энэ хэю маягт дасч чадсан гэж үү, Анри болон Ибрагийн тухайд?
- Үгүй дээ, тэд бол маш хурднаар сурч, ойлгох чадвартай мундаг тоглогчид шүү дээ, хэдийгээр Анри эхэн үедээ дасан зохицоход нилээдгүй хугацаа зарцуулсан ч гэсэн. Хөл доор бөмбөг ирэнгүүт бид үүнийг маш хурднаар эргэн тойрон дамжуулдаг. Ибра харин маш хурднаар дасч байгаа, энэ нь магадгүй тэрээр Аяакс-н академаас төрөн гарсантай холбоотой байх. Тэнд яг л ийм хөлбөмбөг тоглодог юм. Златан ч өөрөө хосгүй авъяастай нэгэн.
(Ибра энэ зун Интер Миланаас Барсад худалдагдан ирсэн довтлогч)
- Пэпийн та хоёрын хоорондын ойлголцол бараг л төгс юмаа даа?
- Бидний хооронд маш дотно өвөрмөц харилцаа байдаг. Бид хамтдаа тоглож байсан юм. Бид хөлбөмбөгийг нэг өнцгөөс харж чаддаг, бид хоорондоо маш их ярилцдаг бөгөөд бие биедээ итгэдэг. Тэр үргэлж намайг талбайн захруу дуудаж зөвлөгөө өгдөг юм. Би яг л талбай дээрхи түүний бас нэг хувилбар шиг байдаг.
- Та Ван Гаалтай бас нилээд ойр харьцаатай байсан.
- Тэр нилээд өвөрмөц зан араншинтай ч маш шударга шийдвэр гаргадаг хүн. Чи шаргуу ажиллаж байвал тэр чамайг талбайд гарах эрхээр шагнана. Тэрээр Пуёол, Иниэста, Виктор, Олегер болон намайг нээн гаргасан.
- Райкаардын талаар? (Frank Rejkard Барса багийг 2005/2008 он хүртэл удирсан дасгалжуулагч)
- Тэр бол энэ ажлын хувьд хэтэрхий “сайн” хүн, гэхдээ тэр маш сайн дасгалжуулагч. Тэрээр хэн нэгнийг ойлгохын тулд өөрийн үзэл бодлоосоо ухарч чаддаг байсан юм. Заримдаа тэр тоглогчидтой илүү ширүүн харьцах хэрэгтэй байсан байх, гэхдээ түүнийг Туркт амжилтад хүрвэл хэн ч гайхахгүй. Хөлбөмбөгийн арга ухаан, тактикийн хувьд өндөр боловсролтой түүнээс би маш их зүйл сурч авсан.
- Өмнөх үетэй харьцуулахад та одоо голлох байр суурьтай тоглогч.
- Сүүлийн хэдэн тоглолтод төдийлөн сайн үр дүн үзүүлж чадаагүйгээ хүлээн зөвшөөрч байгаа ч би үргэлж гол үүргийг авч яваагаа мэдэрч байдаг.
- Өнгөрсөн улирлыг зөвхөн мөрөөдөж болохоор амжилтаар үдсэн.
- Энэ бол гайхамшиг, миний хувьд амжилтад хүрэхийн тулд шаргуу хөдөрмөрлөж байх ёстой байсан ч тэгж чадаагүй хүнд хэцүү үеийг цайруулахад тусалсан.
- Та гэмтэлтэй байсан улирлынхаа тухай ярьж байна уу?
- Тийм ээ, 2006 онд Парист манай баг финалд үлдэхэд би талбайн хажуугаас хараад сууж байсан нь маш хэцүү байсан шүү. Би гэмтлийн улмаас тоглолтод оролцож чадаагүй юм. Тэрхүү ялалтыг сэлгээний суудалд тэмдэглэж байлаа. Хэдэн жилийн турш бидэнд дахин ийм завшaан тохиолдоогүй ч өнгөрсөн улирал дахин финалд хүрч чадсан. Хэрвээ чи ажлаа хийж л байгаа бол хөлбөмбөг чамд даагаа нэхэх боломж өгдөг юм. Миний таамаглаж чадаагүй гайхалтай зүйл бол нэг улиралд Лига, Эзэн хааны цом, Аваргуудын Лиг болон Бэрнабэу-д Реалыг 2-6 бут ниргэсэн зэрэг байлаа. Эд бүгд нийлээд миний өмнөх хар дарсан зүүдийг үлдэн хөөсөн юм.
- Мэссигийн тухай?
- Би түүний хэрхэн өсөн дэвжиж байгааг хүүхэд байхаас нь хойш л харж байна. Тэр бол яг л “машин” шиг, жинхэнэ мэргэжлийн, гайхалтай ухаалаг. Түүнд амжилтад хүрэхэд хэрэгтэй бүхэн бий.
- Баруун жигүүрт Мэсси Алвэс нартай хамтран тоглох мэдээж гайхалтай байдаг байх.
- Энэ бол гайхалтай. Би үүнд маш их дуртай. Лео хамгийн шилдэг, тэр үргэлж бөмбөгний төлөө тэмцдэг, найдвартай, энэ чанараа хэзээ ч алдахааргүй санагддаг. Харин Алвэсийн хувьд хэрэгтэй үед түүнийг харахад өмнө чинь байж л байна, тэгээд дараа нь хамгаалалтад оролцохоор буцаад гүйдэг. Яг л мотоцикл шиг. Түүнтэй тоглоход үргэлж сэтгэл хангалуун байдаг юм.
- Андрес Иниэста?
- Талбай дээр би түүнд үргэлж намайг харж байгаарай гэж хэлдэг. Бид хамтдаа төвөөс бөмбөгийг удирддаг юм. Тэр бол гоц хүн. Түүний ур чадвар давтагдашгүй. Түүнтэй эн зэрэгцэх хүнийг олно гэдэг маш хэцүү зүйл. Түүнтэй хамт тоглоход ч бас туйлын таатай байдаг. Тэр бол миний төгс хамтрагч.
- Шигшээ багт Чэсктэй тоглох бас адил уу? (Ческ -Арсенал багийн ахлагч Francesc Fabregas)
- Би үүнийг өмнө нь хэлж байсан. Тэр бол Барсагийн бүтээгдэхүүн, Ла Масиад байхаасаа эхлээд л манай философи, тоглолтын хэв маягаар хүмүүжсэн хүн. Зарим хүмүүс биднийг хэт өөр тоглолттой, таарч тохирохгүй гэхэд миний инээд хүрдэг. Бид бие биенээ харцаараа л ойлгодог, тэр бол Арсенал болон шигшээ багтаа өндөр зэрэглэлийн тоглогч гэдгээ хэдийнэ баталсан.
- Ballon d’Or-ын талаар?
- Би энэ шагналыг бидний амжилтаас шалтгаалаад Барсагийн тоглогч хүртэнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Энэ нь багийн бүх тоглогчдын шагнал байх болно. Мэсси авах байх, энэ бараг тодорхой зүйл.
- Барсагийн амжилтын талаар энэ их магтаалын талаар та юу гэж бодож байна?
- Бид даруу байхыг хүсч байна, шалтгаан нь бид үргэлж ялалт, амжилтаар өлсч байдагтай холбоотой. Аялаж явах үед аль нэг улсад өсвөр насныхан болон хүүхдүүд Барсагийн цамц өмсөөд явж байгааг харах маш тааламжтай байдаг.
- Испанийн шигшээ багийн тоглолтын хэв маяг Барсагийн хуулбар шиг санагддаг уу?
- Шигшээ багт Пуёол, Пике, Иниэста, би болон Чэск байгаа (Cпайны шигшээд тоглодог Ла Масиагийн бүтээгдэхүүд). Бид хөлбөмбөгийг өөрсдийн хэв маягаараа л тоглодог. Висенте дэль Боске-д үүнийг зохицуулах өөрийн арга барил байгаа, түүний өмнө Луис Арагонес-д ч бас байсан шиг. Тэд бидний чадварыг хэрхэн ашиглахаа мэднэ. Силва, Мата, Вилла (Валленсиа багийн шигшээдээ багтдаг шилдэг тоглогчид) нар ч Барсагийн хэв маягт хэрхэн зохицохыг мэддэг гэж хэлж болно.
- Дэлхийн Аваргын тэмцээнд хир найдвар тавьж байна вэ?
- Бидний энэ үеийнхэнд Дэлхийн Аваргын Тэмцээнд оролцох туйлын тааламжтай мөч юм. Гэхдээ бид маш их хөдөлмөрлөх хэрэгтэй. Хүмүүс Америкт болсон Холбооны цомын тэмцээнээс хэрхэн хасагдсанаа санаж байх хэрэгтэй. Бид Европийн аваргууд, бид сайн тоглолт үзүүлж байгаа, гэвч бидэнд Аргентина, Герман, Итали болон Бразил гэх мэт багуудад байдаг шиг нэмэлт ямар нэг зүйл, ялагчийн “ген” хараахан байхгүй байна. Бид тэдэн шиг болохын тулд дэлхийн шилдэг дөрвөн багтай хэд хэдэн удаа тэмцэлдэж үзэх хэрэгтэй байна. Гэхдээ энэ нь бид аварга болж чадахгүй гэсэн үг огт биш шүү.
- Аль баг хамгийн хүчтэй нь вэ?
- Дэлхийн Аваргын тоглолтууд сюрпризээр дүүрэн болдгийг би мэднэ. Миний нэрлэсэн багуудаас гадна Зааны Ясан Эрэг бас нэг өрсөлдөгч байх болно.
- Аваргуудын Лигийн талаар ярилцацгаая. Ямар багууд гол өрсөлдөөнийг гаргах бол?
- Хамгийн эхэнд Челсиг нэрлэмээр байна. Тэдний тоглолтод би дуртай. Анчелотти ирснээр тэдний хамгаалалт сайжирч илүү балансжсан. Тэдэнд Лампард, Баллак, Эссэйн, Дэкү нараар дэмжүүлсэн Дрогба, Анелка зэрэг аюултай довтлогчид байгаа. Тэгээд МАНЮ, Интэр, Ювентус болон Фиорентина, Бордо багуудыг бас нэрлэмээр байна. Лисандротой Лион ч сайн тоглож байгааг би харсан. Аваргуудын Лиг харьцангуй нээлттэй тэмцээн юм. Гэхдээ хэн ч биднийг мартаж болохгүй. Барселона бол одоогоор цом эзэмшиж байгаа, цаашид ч гол өрсөлдөгч байсаар байх болно. Үүнийг санаж яв.
- Урам хугалж байгаа ямар нэг баг байна уу таны хувьд?
- Би Баернаас илүү зүйл хүсч байлаа. Би тэдэнд юу тохиолдоод байгааг ойлгохгүй байна. Тэдэнд сайн дасгалжуулагч, Рибэри гэх зэрэг дээд зэрэглэлийн тоглогчид байна шүү дээ.
- Өөр сонирхуулахаар юу байна?
- Би Арсеналын тоглолтыг үзэх дуртай. Тэд бидэн шиг довтолсон, сайхан тоглолт үзүүлдэг. Түүнчлэн олон сайн тоглогчидтой. Тэдэнд бага зэргийн аз дутаад байдаг юм, яг л 2006 оны финал шиг.
-Таны бодлоор ялагчийн сэтгэхүй нь өнөөгийн Барсаг тэргүүлэгч болгож байгаа юу?
- Магадгүй өмнө нь гаднаас ирсэн тоглогчид гол ачааг үүрч байсан бол одоо клубээс төрөн гарсан тоглогчид багийн тулгуур багана болж байна. Пэп (Jusep Guordellа одоогийн дасгалжуулагч) бидэнд голлох ачааллыг өгч байгаа бөгөөд энэ итгэл найдвар нь биднийг илүү урамшиж, хичээл зүтгэл гаргахад түлхэц болж байгаа байх.
- Яагаад Барсагийн философи ийм чухал гэж?
- Бидний философи бол яг энэ тоглолтод бид ялагдаж болохгүй. Барсагийн тоглогч түүний өмссөн цамцаараа танигддаг ч энэ бүхэн түүний тоглолтын хэв маягаараа ялгардаг. Бид үүнээс өөрөөр тогловол дэмжигчид маань төдийлөн таа*a*хгүй л болов уу. Тэд гайхалтай хөлбөмбөг болон ялалтыг л хүсдэг.
- Гэвч Рубин болон Памплона-д (Осасунагийн эсрэг) бүтэлгүйтсэн.
- Гэхдээ бид Рубиний эсрэг ердөө ганц гоол зохион байгуулж чадсан бол бүх зүйл огт өөр байж болох байлаа. Би нэг зүйл хэлмээр байна. Өмнөх трибл хийсэн улирлын яг энэ үеийнхээс бид илүү тоглолт үзүүлж байгаа. Харин тэнд юу болсон бэ гэхээр, бидэнд зүгээр л аз дутсан юм. Рубинтэй тоглоход гэртээ 2 удаа шон оносон, харин Казаньд нэг удаа. Өнгөрсөн улирал бид гоолыг илүү хялбар хийдэг байсан.
- Интэртэй хийх тоглолт маш сонирхолтой болох байх.
- Тийм ээ, жишээ нь чиний эргэн тойрныхон бүгд л энэ тухай ярьж байгаа байх. Тоглолт хүртэл хэдэн өдрийн зай байна, хүмүүс тэмцээний тухай, Моуриньо, Это, Милитогийн тухай ярилцаж байна. Би өөдрөг үзэлтэн, би Барсад итгэдэг. Бид Миланд тэднийг ялах ёстой байсан, тэд талбай дээр өөрийн хагастаа байсаар тоглолтыг дуусгасан бөгөөд бид энэ мухардмал байдлыг эвдэж чадаагүй юм.
- Моуриньо, Это нарын “айлчлал” уур амьсгалыг илүү “хурцатгах” болов уу?
- Талбай дээр лав биш. Чи энэ тэмцээнд нилээд анхаарал хандуулж байх шиг байна. Заримдаа сайн мэддэг хүнтэйгээ ч тоглолтын дараа мэндлэх тохиолдол байдаг. Тийм ээ, фэнүүд үүнд арай илүү анхаарал тавьж байж болох юм.
(Моуриньо Интер Милан баийн алдарт дасгалжуулагч Jose Mourino, Это энэ жил Барса багаас Интерт худалдагдан очсон Samuel Eto)
- Зарим тоглочдын хувьд Барсад ирэх нь тийм ч хялбар зүйл биш. Хамгийн эхний шалгуураас эхлээд л дэмий цаг үрдэггүй нь мэдрэгддэг гэж тэд ярьсан байдаг.
- Марк Ван Боммел надад “энд бөмбөгийг маш хурднаар дамжуулдаг юм байна” гэж хэлж байсан. Гэхдээ тэр бөмбөгийг хүлээж аваад юу хийж чаддагаа мэдэрсэн байх, тэр энд идээшиж чадсан.
- Зөвхөн Ван Боммел энэ хэю маягт дасч чадсан гэж үү, Анри болон Ибрагийн тухайд?
- Үгүй дээ, тэд бол маш хурднаар сурч, ойлгох чадвартай мундаг тоглогчид шүү дээ, хэдийгээр Анри эхэн үедээ дасан зохицоход нилээдгүй хугацаа зарцуулсан ч гэсэн. Хөл доор бөмбөг ирэнгүүт бид үүнийг маш хурднаар эргэн тойрон дамжуулдаг. Ибра харин маш хурднаар дасч байгаа, энэ нь магадгүй тэрээр Аяакс-н академаас төрөн гарсантай холбоотой байх. Тэнд яг л ийм хөлбөмбөг тоглодог юм. Златан ч өөрөө хосгүй авъяастай нэгэн.
(Ибра энэ зун Интер Миланаас Барсад худалдагдан ирсэн довтлогч)
- Пэпийн та хоёрын хоорондын ойлголцол бараг л төгс юмаа даа?
- Бидний хооронд маш дотно өвөрмөц харилцаа байдаг. Бид хамтдаа тоглож байсан юм. Бид хөлбөмбөгийг нэг өнцгөөс харж чаддаг, бид хоорондоо маш их ярилцдаг бөгөөд бие биедээ итгэдэг. Тэр үргэлж намайг талбайн захруу дуудаж зөвлөгөө өгдөг юм. Би яг л талбай дээрхи түүний бас нэг хувилбар шиг байдаг.
- Та Ван Гаалтай бас нилээд ойр харьцаатай байсан.
- Тэр нилээд өвөрмөц зан араншинтай ч маш шударга шийдвэр гаргадаг хүн. Чи шаргуу ажиллаж байвал тэр чамайг талбайд гарах эрхээр шагнана. Тэрээр Пуёол, Иниэста, Виктор, Олегер болон намайг нээн гаргасан.
- Райкаардын талаар? (Frank Rejkard Барса багийг 2005/2008 он хүртэл удирсан дасгалжуулагч)
- Тэр бол энэ ажлын хувьд хэтэрхий “сайн” хүн, гэхдээ тэр маш сайн дасгалжуулагч. Тэрээр хэн нэгнийг ойлгохын тулд өөрийн үзэл бодлоосоо ухарч чаддаг байсан юм. Заримдаа тэр тоглогчидтой илүү ширүүн харьцах хэрэгтэй байсан байх, гэхдээ түүнийг Туркт амжилтад хүрвэл хэн ч гайхахгүй. Хөлбөмбөгийн арга ухаан, тактикийн хувьд өндөр боловсролтой түүнээс би маш их зүйл сурч авсан.
- Өмнөх үетэй харьцуулахад та одоо голлох байр суурьтай тоглогч.
- Сүүлийн хэдэн тоглолтод төдийлөн сайн үр дүн үзүүлж чадаагүйгээ хүлээн зөвшөөрч байгаа ч би үргэлж гол үүргийг авч яваагаа мэдэрч байдаг.
- Өнгөрсөн улирлыг зөвхөн мөрөөдөж болохоор амжилтаар үдсэн.
- Энэ бол гайхамшиг, миний хувьд амжилтад хүрэхийн тулд шаргуу хөдөрмөрлөж байх ёстой байсан ч тэгж чадаагүй хүнд хэцүү үеийг цайруулахад тусалсан.
- Та гэмтэлтэй байсан улирлынхаа тухай ярьж байна уу?
- Тийм ээ, 2006 онд Парист манай баг финалд үлдэхэд би талбайн хажуугаас хараад сууж байсан нь маш хэцүү байсан шүү. Би гэмтлийн улмаас тоглолтод оролцож чадаагүй юм. Тэрхүү ялалтыг сэлгээний суудалд тэмдэглэж байлаа. Хэдэн жилийн турш бидэнд дахин ийм завшaан тохиолдоогүй ч өнгөрсөн улирал дахин финалд хүрч чадсан. Хэрвээ чи ажлаа хийж л байгаа бол хөлбөмбөг чамд даагаа нэхэх боломж өгдөг юм. Миний таамаглаж чадаагүй гайхалтай зүйл бол нэг улиралд Лига, Эзэн хааны цом, Аваргуудын Лиг болон Бэрнабэу-д Реалыг 2-6 бут ниргэсэн зэрэг байлаа. Эд бүгд нийлээд миний өмнөх хар дарсан зүүдийг үлдэн хөөсөн юм.
- Мэссигийн тухай?
- Би түүний хэрхэн өсөн дэвжиж байгааг хүүхэд байхаас нь хойш л харж байна. Тэр бол яг л “машин” шиг, жинхэнэ мэргэжлийн, гайхалтай ухаалаг. Түүнд амжилтад хүрэхэд хэрэгтэй бүхэн бий.
- Баруун жигүүрт Мэсси Алвэс нартай хамтран тоглох мэдээж гайхалтай байдаг байх.
- Энэ бол гайхалтай. Би үүнд маш их дуртай. Лео хамгийн шилдэг, тэр үргэлж бөмбөгний төлөө тэмцдэг, найдвартай, энэ чанараа хэзээ ч алдахааргүй санагддаг. Харин Алвэсийн хувьд хэрэгтэй үед түүнийг харахад өмнө чинь байж л байна, тэгээд дараа нь хамгаалалтад оролцохоор буцаад гүйдэг. Яг л мотоцикл шиг. Түүнтэй тоглоход үргэлж сэтгэл хангалуун байдаг юм.
- Андрес Иниэста?
- Талбай дээр би түүнд үргэлж намайг харж байгаарай гэж хэлдэг. Бид хамтдаа төвөөс бөмбөгийг удирддаг юм. Тэр бол гоц хүн. Түүний ур чадвар давтагдашгүй. Түүнтэй эн зэрэгцэх хүнийг олно гэдэг маш хэцүү зүйл. Түүнтэй хамт тоглоход ч бас туйлын таатай байдаг. Тэр бол миний төгс хамтрагч.
- Шигшээ багт Чэсктэй тоглох бас адил уу? (Ческ -Арсенал багийн ахлагч Francesc Fabregas)
- Би үүнийг өмнө нь хэлж байсан. Тэр бол Барсагийн бүтээгдэхүүн, Ла Масиад байхаасаа эхлээд л манай философи, тоглолтын хэв маягаар хүмүүжсэн хүн. Зарим хүмүүс биднийг хэт өөр тоглолттой, таарч тохирохгүй гэхэд миний инээд хүрдэг. Бид бие биенээ харцаараа л ойлгодог, тэр бол Арсенал болон шигшээ багтаа өндөр зэрэглэлийн тоглогч гэдгээ хэдийнэ баталсан.
- Ballon d’Or-ын талаар?
- Би энэ шагналыг бидний амжилтаас шалтгаалаад Барсагийн тоглогч хүртэнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Энэ нь багийн бүх тоглогчдын шагнал байх болно. Мэсси авах байх, энэ бараг тодорхой зүйл.
- Барсагийн амжилтын талаар энэ их магтаалын талаар та юу гэж бодож байна?
- Бид даруу байхыг хүсч байна, шалтгаан нь бид үргэлж ялалт, амжилтаар өлсч байдагтай холбоотой. Аялаж явах үед аль нэг улсад өсвөр насныхан болон хүүхдүүд Барсагийн цамц өмсөөд явж байгааг харах маш тааламжтай байдаг.
- Испанийн шигшээ багийн тоглолтын хэв маяг Барсагийн хуулбар шиг санагддаг уу?
- Шигшээ багт Пуёол, Пике, Иниэста, би болон Чэск байгаа (Cпайны шигшээд тоглодог Ла Масиагийн бүтээгдэхүүд). Бид хөлбөмбөгийг өөрсдийн хэв маягаараа л тоглодог. Висенте дэль Боске-д үүнийг зохицуулах өөрийн арга барил байгаа, түүний өмнө Луис Арагонес-д ч бас байсан шиг. Тэд бидний чадварыг хэрхэн ашиглахаа мэднэ. Силва, Мата, Вилла (Валленсиа багийн шигшээдээ багтдаг шилдэг тоглогчид) нар ч Барсагийн хэв маягт хэрхэн зохицохыг мэддэг гэж хэлж болно.
- Дэлхийн Аваргын тэмцээнд хир найдвар тавьж байна вэ?
- Бидний энэ үеийнхэнд Дэлхийн Аваргын Тэмцээнд оролцох туйлын тааламжтай мөч юм. Гэхдээ бид маш их хөдөлмөрлөх хэрэгтэй. Хүмүүс Америкт болсон Холбооны цомын тэмцээнээс хэрхэн хасагдсанаа санаж байх хэрэгтэй. Бид Европийн аваргууд, бид сайн тоглолт үзүүлж байгаа, гэвч бидэнд Аргентина, Герман, Итали болон Бразил гэх мэт багуудад байдаг шиг нэмэлт ямар нэг зүйл, ялагчийн “ген” хараахан байхгүй байна. Бид тэдэн шиг болохын тулд дэлхийн шилдэг дөрвөн багтай хэд хэдэн удаа тэмцэлдэж үзэх хэрэгтэй байна. Гэхдээ энэ нь бид аварга болж чадахгүй гэсэн үг огт биш шүү.
- Аль баг хамгийн хүчтэй нь вэ?
- Дэлхийн Аваргын тоглолтууд сюрпризээр дүүрэн болдгийг би мэднэ. Миний нэрлэсэн багуудаас гадна Зааны Ясан Эрэг бас нэг өрсөлдөгч байх болно.
- Аваргуудын Лигийн талаар ярилцацгаая. Ямар багууд гол өрсөлдөөнийг гаргах бол?
- Хамгийн эхэнд Челсиг нэрлэмээр байна. Тэдний тоглолтод би дуртай. Анчелотти ирснээр тэдний хамгаалалт сайжирч илүү балансжсан. Тэдэнд Лампард, Баллак, Эссэйн, Дэкү нараар дэмжүүлсэн Дрогба, Анелка зэрэг аюултай довтлогчид байгаа. Тэгээд МАНЮ, Интэр, Ювентус болон Фиорентина, Бордо багуудыг бас нэрлэмээр байна. Лисандротой Лион ч сайн тоглож байгааг би харсан. Аваргуудын Лиг харьцангуй нээлттэй тэмцээн юм. Гэхдээ хэн ч биднийг мартаж болохгүй. Барселона бол одоогоор цом эзэмшиж байгаа, цаашид ч гол өрсөлдөгч байсаар байх болно. Үүнийг санаж яв.
- Урам хугалж байгаа ямар нэг баг байна уу таны хувьд?
- Би Баернаас илүү зүйл хүсч байлаа. Би тэдэнд юу тохиолдоод байгааг ойлгохгүй байна. Тэдэнд сайн дасгалжуулагч, Рибэри гэх зэрэг дээд зэрэглэлийн тоглогчид байна шүү дээ.
- Өөр сонирхуулахаар юу байна?
- Би Арсеналын тоглолтыг үзэх дуртай. Тэд бидэн шиг довтолсон, сайхан тоглолт үзүүлдэг. Түүнчлэн олон сайн тоглогчидтой. Тэдэнд бага зэргийн аз дутаад байдаг юм, яг л 2006 оны финал шиг.
Thursday, November 19, 2009
Fantasy and Live sumo
Хүүхдүүд амарч байгааг далимдуулаад хичээлийн хуваариа янзалж байгаад 4 өдөр сүмо үзлээ ш дээ. Одоо хичээл эхэлсэн болохоор 8 дахь ба 15 дахь өдөр л сүмо үзэх боломж гарна.
Фантази сүмо:
За тэгээд дэвжээний эзэд ойрд их идэхитэй байгаа ба дүрмээ сайн ойлгоод Соосгоос бусад нь оноо их авч байна. Өнөөдөр л гэхэд хүмүүс наймаа хийсэн оноогоо хасуулаад 60, 56, 55... гэх зэрэг маш өндөр оноонууд авлаа. 8 дахь өдрөөс өрсөлдөөн бүүр их ширүүснэ. 8 дахь даваагаа авах бөхийг сонгох нь маш их ашигтай байгаа. Тэгээд дүрмээ сайн судлаад дүрмэндээ тааруулаад өөрчлөлтөө сайн хийж, бооцоогоо зоригтой зөв тавиад явбал боломж их байна шүү. Өнөөдөр хүмүүс өндөр оноо авснаар дэвжээнүүдийн оноо ойртож өрсөлдөөн улам ширүүн болж байна. За тэгээд бүгдэд нь амжилт, намайг барах боловуу даа!!
Бодит сүмо:
Дагвадорж аварга 25 дахь түрүүгээ авч түүхэнд 3-д орох амжилт тогтоохын төлөө өрсөлдөж байгаа бол түүнээс их анхаарал татаж байгаа хүн нь Хакүхо ёкозүна юм. Тэрээр энэ жил 5 башёд барилдахдаа өрдөө 4 унасан билээ. Энэ башёд уналгүй түрүүлбэл Дагвадорж аваргын дуулиантайхан тогтоож байсан 84 гэдэг рекордыг 86 болгож ахиулах боломжтой юм. 1 унахад л дахиж өөр хүн эвдэхэд үнэхээр бэрх 85 гэдэг рекород тогтоох юм. Унах давах нь маш хурдан шийдэгддэг энэ их "эрэсдэл" өндөртэй спортод бүтэн жил 90 барилдахдаа ийм их давна гэдэг бас л томоохон авжилт шүү.
Мөн бас нэгэн түүхэн дээд амжилтын амьд гэрч бид болоход ойртож байна. Тэгэхдээ энэ башёд биш л болов уу. Дээд зиндаанд 5 удаа түрүүлээд ч ёкозүна цолонд хүрч чадаагүй Кайо озеки дээд зиндаад 800 ялаад байна. Түүний өмнө 804, 807 гэсэн ялалттай 2 бөх байгаа бөгөөд Кайо үлдсэн 10 барилдаанд 4 даваад, дараа сард мөн ердөө л 4 давахад бас нэгэн гайхалтай түүхэн амжилтын эзэн болох гээд байна. Зодог тайлалгүй олон жил шал арчин зүтгэсний цаад зорилго энэ байсан юм байлгүй дээ. Түүнийг яг цолоо алдахын даваан дээр Хакүхо 1 удаа (2005 оны 1 сарын башёд 7 даваатай кадан байхад нь сүүлийн өдөр) ... гэх зэргээр хэд хэдэн удаа зохион байгуулалттайгаар гэхүү озеки цолон дээр нь үлдээж байлаа. Ер нь сүмог сайн ажиглавал шударга биш барилдаан маш их болдог юм шүү дээ. Манайхан л шударга энэ тэр гэж буруу ойлгоод байдгаас биш. Хөдөлмөрийн баатар Дагвадорж аварга, Хакүхо 2 бол олон л удаа бие биедээ бууж өгч байлаа. Одоо харин хонь чоно 2 болж дээ. Тэгэхдээ энэ башёгийн сүүлийн өдөр Хакүхо нэг ч унаагүй буюу нийт 85 даваатай (нэгэнт рекорд эвдсэн) Дагваа аварга даваад ч түрүүлэх боломжгүй байдалд хүрвэл уурандаа шууд бууж өгч чадахгүй хүн шүү!
Дараагийн нэгэн сөрөг рекорд амжилтын эзэн бол Чойтайка озеки болоод байна. Цагтаа цуппаригийн хаан гэгдэж байсан энэ хүнээс одоо ердөө сүртэй бүтэлгүй дайралт тэгээд таталт л үлдлээ. Таталтын хаан гэдэг нэрэнд ойртож байгаа байхаа даа. Тэгэхдээ л дээд зиндаад хамгийн олон удаа озеки цолтой (Кайогоос хавьгүй олон) зодоглож байгаа хүн шүү дээ. Одоо харин хамгийн олон удаа буюу 14 удаа каданбанд орсон озеки болж байна (Озеки цолоо хамгаалах башёг кадабан гэнэ). Өмнө 13 удаа каданбанаас амжилттай гарахдаа нэлээдгүй удаа "дэмжүүлж" байсан тэрээр хамгийн сүүлд 7 сарын башёд л гэхэд сүүлийн өдөр Барүтог хэвтүүлж байж цолоо хураалгалгүй тогтож үлдсэн. Энэ барилдааныг нь сүмогийн холбоо "хэтэрхий тэмцэлгүй барилдаан болсон тул энэ 2 бөхийг сануулав" гээд л өнгөрсөн. Сүмогийн холбоо нь ил тод дэмжлэг туслалцаа үзүүлнэ, якүза нар нь далд дарамт шахалт үзүүлнэ... энэ 2 хөгшнийг мөн ч их харж үзэж байна даа. Одоо тэгээд бид сайхан фантази сүмогийн бэлэн өгөөш л хийх юм даа.
Манай залуучуудаас Базарсад сайхан өнгөтэй барилдаж байгаа, энэ башёд дээд зиндаад анх удаа 50%-аа хийж үзэхийн дээр тусгай шагнал ч хүртэж магадгүй. Өмнө нь 2 башёд 50% хийж чадаагүй байгаа. Ама Бямбадорж бол хэрэггүй байна лээ дээ, өчигдөр нутгийн дүү Анандыг давсныхаа дараа мөрлөж шараа болсон бол өнөөдөр нэг ч даваагүй явсан бөхөд анхных нь даваа болж өгч "ярилцалганд оруулсан"... Ананд, Тамаваши Мөнх-Оргил, Кюкүтэнхо 3-ыгаа 50% хийх байх гэж найдаж байна. Хүчитбаатар, Дашням, Нямсүрэн 3-таа дараа башёд л сайн барилдаарай гэж хэлэхийн ялдамд удахгүй нэг Монгол бөх зодог тайлах байхаа даа... Тэр нь насаар их залуухан Асасекирюү буюу улаан луу Дашням маань байх вий гэж ихэд айдаг боллоо...
Фантази сүмо:
За тэгээд дэвжээний эзэд ойрд их идэхитэй байгаа ба дүрмээ сайн ойлгоод Соосгоос бусад нь оноо их авч байна. Өнөөдөр л гэхэд хүмүүс наймаа хийсэн оноогоо хасуулаад 60, 56, 55... гэх зэрэг маш өндөр оноонууд авлаа. 8 дахь өдрөөс өрсөлдөөн бүүр их ширүүснэ. 8 дахь даваагаа авах бөхийг сонгох нь маш их ашигтай байгаа. Тэгээд дүрмээ сайн судлаад дүрмэндээ тааруулаад өөрчлөлтөө сайн хийж, бооцоогоо зоригтой зөв тавиад явбал боломж их байна шүү. Өнөөдөр хүмүүс өндөр оноо авснаар дэвжээнүүдийн оноо ойртож өрсөлдөөн улам ширүүн болж байна. За тэгээд бүгдэд нь амжилт, намайг барах боловуу даа!!
Бодит сүмо:
Дагвадорж аварга 25 дахь түрүүгээ авч түүхэнд 3-д орох амжилт тогтоохын төлөө өрсөлдөж байгаа бол түүнээс их анхаарал татаж байгаа хүн нь Хакүхо ёкозүна юм. Тэрээр энэ жил 5 башёд барилдахдаа өрдөө 4 унасан билээ. Энэ башёд уналгүй түрүүлбэл Дагвадорж аваргын дуулиантайхан тогтоож байсан 84 гэдэг рекордыг 86 болгож ахиулах боломжтой юм. 1 унахад л дахиж өөр хүн эвдэхэд үнэхээр бэрх 85 гэдэг рекород тогтоох юм. Унах давах нь маш хурдан шийдэгддэг энэ их "эрэсдэл" өндөртэй спортод бүтэн жил 90 барилдахдаа ийм их давна гэдэг бас л томоохон авжилт шүү.
Мөн бас нэгэн түүхэн дээд амжилтын амьд гэрч бид болоход ойртож байна. Тэгэхдээ энэ башёд биш л болов уу. Дээд зиндаанд 5 удаа түрүүлээд ч ёкозүна цолонд хүрч чадаагүй Кайо озеки дээд зиндаад 800 ялаад байна. Түүний өмнө 804, 807 гэсэн ялалттай 2 бөх байгаа бөгөөд Кайо үлдсэн 10 барилдаанд 4 даваад, дараа сард мөн ердөө л 4 давахад бас нэгэн гайхалтай түүхэн амжилтын эзэн болох гээд байна. Зодог тайлалгүй олон жил шал арчин зүтгэсний цаад зорилго энэ байсан юм байлгүй дээ. Түүнийг яг цолоо алдахын даваан дээр Хакүхо 1 удаа (2005 оны 1 сарын башёд 7 даваатай кадан байхад нь сүүлийн өдөр) ... гэх зэргээр хэд хэдэн удаа зохион байгуулалттайгаар гэхүү озеки цолон дээр нь үлдээж байлаа. Ер нь сүмог сайн ажиглавал шударга биш барилдаан маш их болдог юм шүү дээ. Манайхан л шударга энэ тэр гэж буруу ойлгоод байдгаас биш. Хөдөлмөрийн баатар Дагвадорж аварга, Хакүхо 2 бол олон л удаа бие биедээ бууж өгч байлаа. Одоо харин хонь чоно 2 болж дээ. Тэгэхдээ энэ башёгийн сүүлийн өдөр Хакүхо нэг ч унаагүй буюу нийт 85 даваатай (нэгэнт рекорд эвдсэн) Дагваа аварга даваад ч түрүүлэх боломжгүй байдалд хүрвэл уурандаа шууд бууж өгч чадахгүй хүн шүү!
Дараагийн нэгэн сөрөг рекорд амжилтын эзэн бол Чойтайка озеки болоод байна. Цагтаа цуппаригийн хаан гэгдэж байсан энэ хүнээс одоо ердөө сүртэй бүтэлгүй дайралт тэгээд таталт л үлдлээ. Таталтын хаан гэдэг нэрэнд ойртож байгаа байхаа даа. Тэгэхдээ л дээд зиндаад хамгийн олон удаа озеки цолтой (Кайогоос хавьгүй олон) зодоглож байгаа хүн шүү дээ. Одоо харин хамгийн олон удаа буюу 14 удаа каданбанд орсон озеки болж байна (Озеки цолоо хамгаалах башёг кадабан гэнэ). Өмнө 13 удаа каданбанаас амжилттай гарахдаа нэлээдгүй удаа "дэмжүүлж" байсан тэрээр хамгийн сүүлд 7 сарын башёд л гэхэд сүүлийн өдөр Барүтог хэвтүүлж байж цолоо хураалгалгүй тогтож үлдсэн. Энэ барилдааныг нь сүмогийн холбоо "хэтэрхий тэмцэлгүй барилдаан болсон тул энэ 2 бөхийг сануулав" гээд л өнгөрсөн. Сүмогийн холбоо нь ил тод дэмжлэг туслалцаа үзүүлнэ, якүза нар нь далд дарамт шахалт үзүүлнэ... энэ 2 хөгшнийг мөн ч их харж үзэж байна даа. Одоо тэгээд бид сайхан фантази сүмогийн бэлэн өгөөш л хийх юм даа.
Манай залуучуудаас Базарсад сайхан өнгөтэй барилдаж байгаа, энэ башёд дээд зиндаад анх удаа 50%-аа хийж үзэхийн дээр тусгай шагнал ч хүртэж магадгүй. Өмнө нь 2 башёд 50% хийж чадаагүй байгаа. Ама Бямбадорж бол хэрэггүй байна лээ дээ, өчигдөр нутгийн дүү Анандыг давсныхаа дараа мөрлөж шараа болсон бол өнөөдөр нэг ч даваагүй явсан бөхөд анхных нь даваа болж өгч "ярилцалганд оруулсан"... Ананд, Тамаваши Мөнх-Оргил, Кюкүтэнхо 3-ыгаа 50% хийх байх гэж найдаж байна. Хүчитбаатар, Дашням, Нямсүрэн 3-таа дараа башёд л сайн барилдаарай гэж хэлэхийн ялдамд удахгүй нэг Монгол бөх зодог тайлах байхаа даа... Тэр нь насаар их залуухан Асасекирюү буюу улаан луу Дашням маань байх вий гэж ихэд айдаг боллоо...
Бөхчүүдийн жагсаалт 5 дахь өдөр.
5 өдрийн дараах бөхчүүдийн хувийн амжилт.
1 Yoshikaze 62
2 Asashoryu 54
3 Hakuho 52
4 Kotoshogiku 50
5 Tochinoshin 48
6 Mokonami 42
7 Kotooshu 41
8 Miyabiyama 41
9 Takekaze 39
10 Aminishiki 39
11 Toyonoshima 35
12 Hokutoriki 34
13 Wakanosato 34
14 Kisenosato 33
15 Kakizoe 33
16 Goeido 32
17 Baruto 31
18 Tosayutaka 30
19 Takamisakari 29
20 Tamawashi 26
21 Kimurayama 26
22 Tamaasuka 25
23 Shotenro 23
24 Kakuryu 21
25 Kotomitsuki 20
26 Tokitenku 18
27 Bushuyama 17
28 Kyokutenho 15
29 Homasho 15
30 Shimotori 13
31 Tochiozan 12
32 Kaio 8
33 Chiyotaikai 7
34 Harumafuji 7
35 Toyohibiki 7
36 Kokkai -2
37 Asasekiryu -3
38 Tamanoshima -3
39 Kasugao -4
40 Yamamotoyama -4
41 Aran -4
42 Iwakiyama -7
оноолтыг: http://sumo.goo.ne.jp/eng/hon_basho/torikumi/tori_538_1_6.html
1 Yoshikaze 62
2 Asashoryu 54
3 Hakuho 52
4 Kotoshogiku 50
5 Tochinoshin 48
6 Mokonami 42
7 Kotooshu 41
8 Miyabiyama 41
9 Takekaze 39
10 Aminishiki 39
11 Toyonoshima 35
12 Hokutoriki 34
13 Wakanosato 34
14 Kisenosato 33
15 Kakizoe 33
16 Goeido 32
17 Baruto 31
18 Tosayutaka 30
19 Takamisakari 29
20 Tamawashi 26
21 Kimurayama 26
22 Tamaasuka 25
23 Shotenro 23
24 Kakuryu 21
25 Kotomitsuki 20
26 Tokitenku 18
27 Bushuyama 17
28 Kyokutenho 15
29 Homasho 15
30 Shimotori 13
31 Tochiozan 12
32 Kaio 8
33 Chiyotaikai 7
34 Harumafuji 7
35 Toyohibiki 7
36 Kokkai -2
37 Asasekiryu -3
38 Tamanoshima -3
39 Kasugao -4
40 Yamamotoyama -4
41 Aran -4
42 Iwakiyama -7
оноолтыг: http://sumo.goo.ne.jp/eng/hon_basho/torikumi/tori_538_1_6.html
Monday, November 16, 2009
11-р сарын Алгоритм башё. 2 дахь өдрийн дүн.
11-р сарын Алгоритм башёгийн лигийн жагсаалт.
1. Tsagaan (С.Цагаан) (51) 105
2. BagiLucky (Б.Батуяг) (49) 84
3. Gochoo (М.Гончигдорж) (40) 78
4. Damiraa (Н.Булгантамир) (28) 77
5. Suso (Ч.Өнөболд) (29) 60
6. More than TOMOKO (Г.Мөнхбат) (36) 59
7. Bataa (Д.Бат-Амгалан) (11) 58
8. Dashkent (Д.Дашпүрэв) (33) 55
9. Tomoko (С.Мөнхдалай) (32) 53
10. Sukhee (Б.Сүхбаатар) (14) 50
11. Chimee (Б.Чимэдширчин) (11) 43
12. M vs j (В.Содномдаржаа) (11) 34
11-р сарын "цомын" төлөөх тэмцээн.
1. Tsagaan 4
2. Gochoo 4
3. Suso 4
4. Dashkent 4
5. BagiLucky 2
6. Damiraa 2
7. More than TOMOKO 2
8. Sukhee 2
9. Bataa 0
10. Tomoko 0
11. Chimee 0
12. M vs j 0
Tsagaan 51:14 Sukhee
Chimee 11:29 Suso
More than TOMOKO 36:28 Damira
Bataa 11:49 BagiLacky
Gochoo 40:32 Tomoko
Dashkent 33:11 M vs j
2 дахь өдрийн барилдааны дараах бөхчүүдийн оноо:
1 Kotoshogiku 38
2 Toyonoshima 30
3 Kotooshu 26
4 Kyokutenho 26
5 Yoshikaze 26
6 Chiyotaikai 26
7 Takamisakari 24
8 Asashoryu 22
9 Hakuho 22
10 Kotomitsuki 22
11 Miyabiyama 22
12 Mokonami 22
13 Kisenosato 18
14 Tosayutaka 10
15 Hokutoriki 9
16 Kakizoe 9
17 Homasho 9
18 Asasekiryu 9
19 Wakanosato 9
20 Tochinoshin 9
21 Tamawashi 8
22 Kimurayama 7
23 Tamaasuka 7
24 Kasugao 7
25 Yamamotoyama 7
26 Shimotori 7
27 Baruto 6
28 Shotenro 6
29 Harumafuji 6
30 Kaio 5
31 Takekaze -1
32 Aminishiki -1
33 Tokitenku -2
34 Goeido -3
35 Tochiozan -3
36 Kakuryu -6
37 Kokkai -7
38 Bushuyama -8
39 Tamanoshima -8
40 Aran -8
41 Iwakiyama -9
42 Toyohibiki -9
Алгоритм башёгийн цомын төлөөх тэмцээний 3 дахь өдрийн оноолт:
Tsagaan : Suso
Chimee : Damira
More than TOMOKO : BagiLacky
Bataa : Tomoko
Gochoo : M vs j
Dashkent : Sukhee
1. Tsagaan (С.Цагаан) (51) 105
2. BagiLucky (Б.Батуяг) (49) 84
3. Gochoo (М.Гончигдорж) (40) 78
4. Damiraa (Н.Булгантамир) (28) 77
5. Suso (Ч.Өнөболд) (29) 60
6. More than TOMOKO (Г.Мөнхбат) (36) 59
7. Bataa (Д.Бат-Амгалан) (11) 58
8. Dashkent (Д.Дашпүрэв) (33) 55
9. Tomoko (С.Мөнхдалай) (32) 53
10. Sukhee (Б.Сүхбаатар) (14) 50
11. Chimee (Б.Чимэдширчин) (11) 43
12. M vs j (В.Содномдаржаа) (11) 34
11-р сарын "цомын" төлөөх тэмцээн.
1. Tsagaan 4
2. Gochoo 4
3. Suso 4
4. Dashkent 4
5. BagiLucky 2
6. Damiraa 2
7. More than TOMOKO 2
8. Sukhee 2
9. Bataa 0
10. Tomoko 0
11. Chimee 0
12. M vs j 0
Tsagaan 51:14 Sukhee
Chimee 11:29 Suso
More than TOMOKO 36:28 Damira
Bataa 11:49 BagiLacky
Gochoo 40:32 Tomoko
Dashkent 33:11 M vs j
2 дахь өдрийн барилдааны дараах бөхчүүдийн оноо:
1 Kotoshogiku 38
2 Toyonoshima 30
3 Kotooshu 26
4 Kyokutenho 26
5 Yoshikaze 26
6 Chiyotaikai 26
7 Takamisakari 24
8 Asashoryu 22
9 Hakuho 22
10 Kotomitsuki 22
11 Miyabiyama 22
12 Mokonami 22
13 Kisenosato 18
14 Tosayutaka 10
15 Hokutoriki 9
16 Kakizoe 9
17 Homasho 9
18 Asasekiryu 9
19 Wakanosato 9
20 Tochinoshin 9
21 Tamawashi 8
22 Kimurayama 7
23 Tamaasuka 7
24 Kasugao 7
25 Yamamotoyama 7
26 Shimotori 7
27 Baruto 6
28 Shotenro 6
29 Harumafuji 6
30 Kaio 5
31 Takekaze -1
32 Aminishiki -1
33 Tokitenku -2
34 Goeido -3
35 Tochiozan -3
36 Kakuryu -6
37 Kokkai -7
38 Bushuyama -8
39 Tamanoshima -8
40 Aran -8
41 Iwakiyama -9
42 Toyohibiki -9
Алгоритм башёгийн цомын төлөөх тэмцээний 3 дахь өдрийн оноолт:
Tsagaan : Suso
Chimee : Damira
More than TOMOKO : BagiLacky
Bataa : Tomoko
Gochoo : M vs j
Dashkent : Sukhee
Sunday, November 15, 2009
1 дэхь өдрийн дүн үргэлжилж байна
1 дэхь өдрийн барилдааны дараах бөхчүүдийн оноо.
1 Kotoshogiku 20
2 Kotooshu 15
3 Toyonoshima 15
4 Hokutoriki 14
5 Kakizoe 13
6 Kyokutenho 13
7 Homasho 13
8 Yoshikaze 13
9 Tosayutaka 13
10 Asashoryu 12
11 Hakuho 12
12 Baruto 12
13 Tamawashi 12
14 Takamisakari 12
15 Kotomitsuki 11
16 Kaio 11
17 Chiyotaikai 11
18 Miyabiyama 11
19 Mokonami 11
20 Kimurayama 11
21 Tamaasuka 11
22 Kisenosato -1
23 Goeido -1
24 Takekaze -1
25 Aminishiki -1
26 Tokitenku -1
27 Tochiozan -2
28 Kakuryu -3
29 Asasekiryu -3
30 Bushuyama -4
31 Wakanosato -4
32 Tamanoshima -4
33 Aran -4
34 Tochinoshin -4
35 Kokkai -4
36 Shotenro -4
37 Kasugao -4
38 Yamamotoyama -4
39 Shimotori -4
40 Iwakiyama -5
41 Toyohibiki -5
42 Harumafuji -7
2 дахь өдрийн дээд зиндааны оноолт:
Yamamotoyama 0-1 Tamaasuka 1-0
Kasugao 0-1 Shimotori 0-1
Kimurayama 1-0 Mokonami 1-0
Shotenro 0-1 Tosayutaka 1-0
Toyohibiki 0-1 Takamisakari 1-0
Asasekiryu 0-1 Tamawashi 1-0
Kokkai 0-1 Miyabiyama 1-0
Aran 0-1 Yoshikaze 1-0
Tochinoshin 0-1 Homasho 1-0
Wakanosato 0-1 Tamanoshima 0-1
Kyokutenho 1-0 Kakizoe 1-0
Hokutoriki 1-0 Toyonoshima 1-0
Iwakiyama 0-1 Bushuyama 0-1
Baruto 1-0 Kotoshogiku 1-0
Kotooshu 1-0 Tochiozan 0-1
Chiyotaikai 1-0 Kakuryu 0-1
Kisenosato 0-1 Kaio 1-0
Harumafuji 0-1 Goeido 0-1
Tokitenku 0-1 Kotomitsuki 1-0
Asashoryu 1-0 Aminishiki 0-1
Takekaze 0-1 Hakuho 1-0
Алгоритм башёгийн цомын төлөөх тэмцээний 2 дахь өдрийн оноолт:
Tsagaan : Sukhee
Chimee : Suso
More than TOMOKO : Damira
Bataa : BagiLacky
Gochoo : Tomoko
Dashkent : M vs j
1 Kotoshogiku 20
2 Kotooshu 15
3 Toyonoshima 15
4 Hokutoriki 14
5 Kakizoe 13
6 Kyokutenho 13
7 Homasho 13
8 Yoshikaze 13
9 Tosayutaka 13
10 Asashoryu 12
11 Hakuho 12
12 Baruto 12
13 Tamawashi 12
14 Takamisakari 12
15 Kotomitsuki 11
16 Kaio 11
17 Chiyotaikai 11
18 Miyabiyama 11
19 Mokonami 11
20 Kimurayama 11
21 Tamaasuka 11
22 Kisenosato -1
23 Goeido -1
24 Takekaze -1
25 Aminishiki -1
26 Tokitenku -1
27 Tochiozan -2
28 Kakuryu -3
29 Asasekiryu -3
30 Bushuyama -4
31 Wakanosato -4
32 Tamanoshima -4
33 Aran -4
34 Tochinoshin -4
35 Kokkai -4
36 Shotenro -4
37 Kasugao -4
38 Yamamotoyama -4
39 Shimotori -4
40 Iwakiyama -5
41 Toyohibiki -5
42 Harumafuji -7
2 дахь өдрийн дээд зиндааны оноолт:
Yamamotoyama 0-1 Tamaasuka 1-0
Kasugao 0-1 Shimotori 0-1
Kimurayama 1-0 Mokonami 1-0
Shotenro 0-1 Tosayutaka 1-0
Toyohibiki 0-1 Takamisakari 1-0
Asasekiryu 0-1 Tamawashi 1-0
Kokkai 0-1 Miyabiyama 1-0
Aran 0-1 Yoshikaze 1-0
Tochinoshin 0-1 Homasho 1-0
Wakanosato 0-1 Tamanoshima 0-1
Kyokutenho 1-0 Kakizoe 1-0
Hokutoriki 1-0 Toyonoshima 1-0
Iwakiyama 0-1 Bushuyama 0-1
Baruto 1-0 Kotoshogiku 1-0
Kotooshu 1-0 Tochiozan 0-1
Chiyotaikai 1-0 Kakuryu 0-1
Kisenosato 0-1 Kaio 1-0
Harumafuji 0-1 Goeido 0-1
Tokitenku 0-1 Kotomitsuki 1-0
Asashoryu 1-0 Aminishiki 0-1
Takekaze 0-1 Hakuho 1-0
Алгоритм башёгийн цомын төлөөх тэмцээний 2 дахь өдрийн оноолт:
Tsagaan : Sukhee
Chimee : Suso
More than TOMOKO : Damira
Bataa : BagiLacky
Gochoo : Tomoko
Dashkent : M vs j
Фантази сүмо 1 дэхь өдөр
За тэмцээний эхний өдрийн дүн гарлаа.
11-р сарын Алгоритм башёгийн лигийн жагсаалт.
1. Tsagaan (С.Цагаан) 54
2. Damiraa (Н.Булгантамир) 49
3. Bataa (Д.Бат-Амгалан) 47
4. Gochoo (М.Гончигдорж) 38
5. Sukhee (Б.Сүхбаатар) 36
6. BagiLucky (Б.Батуяг) 35
7. Chimee (Б.Чимэдширчин) 32
8. Suso (Ч.Өнөболд) 31
9. More than TOMOKO (Г.Мөнхбат) 23
10. M vs j (В.Содномдаржаа) 23
11. Dashkent (Д.Дашпүрэв) 22
12. Tomoko (С.Мөнхдалай) 21
11-р сарын "цомын" төлөөх тэмцээн.
1. Tsagaan 2
2. Damiraa 2
3. Gochoo 2
4. Sukhee 2
5. Suso 2
6. Dashkent 2
7. Bataa 0
8. BagiLucky 0
9. Chimee 0
10. More than TOMOKO 0
11. M vs j 0
12. Tomoko 0
Tsagaan 54:23 M vs j
Chimee 32:36 Sukhee
More than TOMOKO 23:31 Suso
Bataa 47:49 Damiraa
Gochoo 38:35 BagiLucky
Dashkent 22:21 Tomoko
Жаахан байж байгаад өнөөдөр бөхчүүд хэдэн оноо авсан болон маргаашийн оноолтыг танилцуулна. Оноолт харж байгаад бөхчүүдээ сольж болно бас бооцоо тавьж болно. Бөх солих бүрт 5 оноо хасуулна гэдгийг санаж байгаа байхаа.
11-р сарын Алгоритм башёгийн лигийн жагсаалт.
1. Tsagaan (С.Цагаан) 54
2. Damiraa (Н.Булгантамир) 49
3. Bataa (Д.Бат-Амгалан) 47
4. Gochoo (М.Гончигдорж) 38
5. Sukhee (Б.Сүхбаатар) 36
6. BagiLucky (Б.Батуяг) 35
7. Chimee (Б.Чимэдширчин) 32
8. Suso (Ч.Өнөболд) 31
9. More than TOMOKO (Г.Мөнхбат) 23
10. M vs j (В.Содномдаржаа) 23
11. Dashkent (Д.Дашпүрэв) 22
12. Tomoko (С.Мөнхдалай) 21
11-р сарын "цомын" төлөөх тэмцээн.
1. Tsagaan 2
2. Damiraa 2
3. Gochoo 2
4. Sukhee 2
5. Suso 2
6. Dashkent 2
7. Bataa 0
8. BagiLucky 0
9. Chimee 0
10. More than TOMOKO 0
11. M vs j 0
12. Tomoko 0
Tsagaan 54:23 M vs j
Chimee 32:36 Sukhee
More than TOMOKO 23:31 Suso
Bataa 47:49 Damiraa
Gochoo 38:35 BagiLucky
Dashkent 22:21 Tomoko
Жаахан байж байгаад өнөөдөр бөхчүүд хэдэн оноо авсан болон маргаашийн оноолтыг танилцуулна. Оноолт харж байгаад бөхчүүдээ сольж болно бас бооцоо тавьж болно. Бөх солих бүрт 5 оноо хасуулна гэдгийг санаж байгаа байхаа.
Saturday, November 14, 2009
Fantasy Sumo
Туршилтын ФАНТАЗИ СҮМО тэмцээн эхлэх гэж байна. Үндсэн тэмцээнд орох 3 хүн нэмж бүртгэнэ. Өөр зай байхгүй. Дүрмийг бага зэрэг тайлбарлая:
1. Бөхчүүдийн өөрийн гэсэн үнэлгээтэй.
Ёкозүна 18
Озэки 15
Секиваки 12
Комосүби 10
Магишира (1-4) 8
Магишира (5-8) 7
Магишира (9-12) 6
Магишира (13-16) 5 гэсэн үнэлгээтэй. Нэг хүн нийлбэр нь 50 гэсэн үнэгээнээс хэтрэхгүй байхаар 5 бөх сонгож дэвжээгээ байгуулна.
http://sumodb.sumogames.com/ хаягнаас банзүкэг харна уу.
2. Бөх бүр цол, эрэмбэнээсээ хамааран өөрийн гэсэн чансаатай
Ёкозүна 8
Озэки 7
Секиваки 6
Комосүби 5
Магишира (1-4) 4
Магишира (5-8) 3
Магишира (9-12) 2
Магишира (13-16) 1
3. Давсан бөхийн чансааг D, унасан бөхийн чансааг U гэвэл 2 бөийн хоорондын барилдаанд давсан нь 2*U-D+10 гэсэн оноог авна.Унасан бөх D-U-4 гэсэн оноог авна. Жишээ нь Секиваки цолтой бөх магиширагийн 6 бөхөд унавал давсан магишира 6 бөх нь 2*6-3+10=19 оноо авна. Харин унасан секиваки 3-6-4=-7 гэсэн оноо авна.
4. Тухайн дэвжээний бүх бөхчүүдийн цуглуулсан онооны нийлбэрээр тухайн дэвжээний тус өдрийн оноо бодогдоно. Өдөр бүр өөрийн дэвжээний аль нэг бөхөд бооцоо тавих боломжтой ба түүний авсан оноог (сөрөг байсан ч) 1.5-аар үржүүлж бүхэл хэсгийг авсан хэмжээний оноог мөн нэж авч болно. Бооцоо тавихгүй байсан ч болно.
5. Түрүүлсэн бөх 30 оноог, тусгай 3 шагнал хүртсэн бөх 20 оноог, кинбоүши (аваргыг давсан магиширад өгдөг шагнал) авсан бөх 15 оноо, К-р өдөр 50%-ийн амжилтаа үзүүлбэл 18-К оноог бонус болгон авна.
6. Бөхчүүдээ 50 гэсэн үнэлгээнд тааруулан сольж болох ба сольсон бөх тус бүрийн тоогоор 5 оноог тухайн өдрийн авсан онооноосоо хасуулна. Бөхчүүдээ солих бол тухайн өдрийн 14 цагаас өмнө мэдэгдэнэ (15 цагаас барилдаан эхлэнэ).
7. Тэмцээн ЛИГ-ийн журмаар (нийт авсан оноогоороо), мөн CUP -ын журмаар (хос хосоороо онолт таарч хожсон нь 2 оноо, тэнцвэл 1 оноо, хожигдвол 0 оноо авна) гэсэн 2 ангилалаар явагдана.
8. Тэмцээний аливаа тохиргоог 14 цагаас өмнө мэдэгдэж хийлгэх ба тэмцээний өдөр бүрийн үр дүн болон маргаашийн оноолтыг тус блог дээр 19 цагаас өмнө гаргасан байна.
Жич: Шинэ дэвжээ байгуулах хүсэлтэй хүмүүс миний утасаар болон мессенжерээр, мөн блогийн хэлэлцүүлэг гэсэн буланд:
Дэвжээний нэр ....
1.
2.
3.
4.
5.
Сонгосон 5 бөхөө. Бичнэ үү!3 хан бөх бүртгэж авах тул тун их яаравчлаарай.
11-р сарын БАНЦҮКЭ (ард нь үнийг нь бичив):
Asashoryu Y Hakuho (18)
Kotooshu O Kotomitsuki (15)
Harumafuji O Kaio
Chiyotaikai O
Baruto S Kakuryu (12)
Kisenosato K Goeido (10)
Takekaze M1 Aminishiki (8)
Kotoshogiku M2 Tokitenku
Tochiozan M3 Bushuyama
Hokutoriki M4 Iwakiyama
Toyonoshima M5 Kakizoe (7)
Wakanosato M6 Kyokutenho
Tamanoshima M7 Homasho
Aran M8 Tochinoshin
Yoshikaze M9 Miyabiyama (6)
Asasekiryu M10 Kokkai
Tamawashi M11 Takamisakari
Shotenro M12 Toyohibiki
Tosayutaka M13 Mokonami (5)
Kasugao M14 Kimurayama
Yamamotoyama M15 Shimotori
Tamaasuka M16
оноолтыг http://sumo.goo.ne.jp/eng/hon_basho/index.html хаягнаас харж болно.
1. Бөхчүүдийн өөрийн гэсэн үнэлгээтэй.
Ёкозүна 18
Озэки 15
Секиваки 12
Комосүби 10
Магишира (1-4) 8
Магишира (5-8) 7
Магишира (9-12) 6
Магишира (13-16) 5 гэсэн үнэлгээтэй. Нэг хүн нийлбэр нь 50 гэсэн үнэгээнээс хэтрэхгүй байхаар 5 бөх сонгож дэвжээгээ байгуулна.
http://sumodb.sumogames.com/ хаягнаас банзүкэг харна уу.
2. Бөх бүр цол, эрэмбэнээсээ хамааран өөрийн гэсэн чансаатай
Ёкозүна 8
Озэки 7
Секиваки 6
Комосүби 5
Магишира (1-4) 4
Магишира (5-8) 3
Магишира (9-12) 2
Магишира (13-16) 1
3. Давсан бөхийн чансааг D, унасан бөхийн чансааг U гэвэл 2 бөийн хоорондын барилдаанд давсан нь 2*U-D+10 гэсэн оноог авна.Унасан бөх D-U-4 гэсэн оноог авна. Жишээ нь Секиваки цолтой бөх магиширагийн 6 бөхөд унавал давсан магишира 6 бөх нь 2*6-3+10=19 оноо авна. Харин унасан секиваки 3-6-4=-7 гэсэн оноо авна.
4. Тухайн дэвжээний бүх бөхчүүдийн цуглуулсан онооны нийлбэрээр тухайн дэвжээний тус өдрийн оноо бодогдоно. Өдөр бүр өөрийн дэвжээний аль нэг бөхөд бооцоо тавих боломжтой ба түүний авсан оноог (сөрөг байсан ч) 1.5-аар үржүүлж бүхэл хэсгийг авсан хэмжээний оноог мөн нэж авч болно. Бооцоо тавихгүй байсан ч болно.
5. Түрүүлсэн бөх 30 оноог, тусгай 3 шагнал хүртсэн бөх 20 оноог, кинбоүши (аваргыг давсан магиширад өгдөг шагнал) авсан бөх 15 оноо, К-р өдөр 50%-ийн амжилтаа үзүүлбэл 18-К оноог бонус болгон авна.
6. Бөхчүүдээ 50 гэсэн үнэлгээнд тааруулан сольж болох ба сольсон бөх тус бүрийн тоогоор 5 оноог тухайн өдрийн авсан онооноосоо хасуулна. Бөхчүүдээ солих бол тухайн өдрийн 14 цагаас өмнө мэдэгдэнэ (15 цагаас барилдаан эхлэнэ).
7. Тэмцээн ЛИГ-ийн журмаар (нийт авсан оноогоороо), мөн CUP -ын журмаар (хос хосоороо онолт таарч хожсон нь 2 оноо, тэнцвэл 1 оноо, хожигдвол 0 оноо авна) гэсэн 2 ангилалаар явагдана.
8. Тэмцээний аливаа тохиргоог 14 цагаас өмнө мэдэгдэж хийлгэх ба тэмцээний өдөр бүрийн үр дүн болон маргаашийн оноолтыг тус блог дээр 19 цагаас өмнө гаргасан байна.
Жич: Шинэ дэвжээ байгуулах хүсэлтэй хүмүүс миний утасаар болон мессенжерээр, мөн блогийн хэлэлцүүлэг гэсэн буланд:
Дэвжээний нэр ....
1.
2.
3.
4.
5.
Сонгосон 5 бөхөө. Бичнэ үү!3 хан бөх бүртгэж авах тул тун их яаравчлаарай.
11-р сарын БАНЦҮКЭ (ард нь үнийг нь бичив):
Asashoryu Y Hakuho (18)
Kotooshu O Kotomitsuki (15)
Harumafuji O Kaio
Chiyotaikai O
Baruto S Kakuryu (12)
Kisenosato K Goeido (10)
Takekaze M1 Aminishiki (8)
Kotoshogiku M2 Tokitenku
Tochiozan M3 Bushuyama
Hokutoriki M4 Iwakiyama
Toyonoshima M5 Kakizoe (7)
Wakanosato M6 Kyokutenho
Tamanoshima M7 Homasho
Aran M8 Tochinoshin
Yoshikaze M9 Miyabiyama (6)
Asasekiryu M10 Kokkai
Tamawashi M11 Takamisakari
Shotenro M12 Toyohibiki
Tosayutaka M13 Mokonami (5)
Kasugao M14 Kimurayama
Yamamotoyama M15 Shimotori
Tamaasuka M16
оноолтыг http://sumo.goo.ne.jp/eng/hon_basho/index.html хаягнаас харж болно.
Wednesday, November 11, 2009
Цаг хугацааны тоглоом буюу миний Монголын араншин
Яагад ч юм 1996 онд УИХ-ын гишүүн байхад нь л Баярцогт гэж эрхэм нэг л сэтгэлд ойр, сайхан хүн санагддаг байлаа. Нэг л өдөр Монгол төрийн жолоог атгаад улсаа хөгжүүлнэ дээ гэж найдсаар өдийг хүрлээ. Энэ эрхмийн хамгийн их ярих дуртай зүйл нь "цаг хугацааны тоглоом" гээч зүйл. Түүнд итгэдэг төдийгүй байнга санаж явдаг юм шиг санагдсан. Би харин түүнд нь их дуртай...
1. Бурханы ерөөлөөр бид олон болоод буцаж ирнэ...
Тиймээ та бараг зөв санах шиг боллоо. Монголчууд шинэ үндсэн хуулиа баталсан 1-р сарын 13-ны өдөр, яг тэр өдрөөс хойш 13 жилийн дараа буюу 2005 оны 1-р сарын 13-ны өдөр шинэ засаглалын тэргүүн маань нохой мэт хөөгдөн гарахдаа хоолой зангируулан хэлсэн үг. Шинэ нийгэмтэй, шинэ үндсэн хуультай болохын төлөө тэмцсэн Элбэгдорж эрхмийг яг тэр баярынх нь өдөр ерөнхий сайдын ширээнээс түлхэн унагав. Урд өдөр нь түүний өрөөнд нь дайрч орж "ажлаа өг" гэж их дуугаар ТВ-үүдийн өмнө загнаж, дарамталсан хүн бол М.Энхболд... Би юуны төлөө тэмцвээ? гэж Элбэгдорж эрхгүй нэг бодоо биз. Шинэ хувьсгал хийсэн ч цагийн эрхээр "нохой шиг" хөөгдөхын төлөө Элбэгдорж зүтгэсэн гэж үү??
2. Чи хэнд ч хэрэггүй тоглоом болно...
Элбэгдорж доогтойгоор унах яг энэ өдөр 39 гишүүн л санал хураалтад оролцохгүй бол хурал ядаж маргааш хүртэл хойшлогдох байлаа. Ардчилсан нам санал хураалтад оролцохгүй гэтэл Л.Гүндалай, Б.Жаргалсайхан ... гэсэн хүмүүс санал хураалтад оролцож яг 39 болсноор Элбэгдоржийн засгийн газар 100%-ын саналаар огцров. Чуулганы танхимаас гишүүд гарах үест Баярцогт харуусалтайгаар өгүүлэн: "Гүндалай чи 39 болгож тоог гүйцээж сайд болж байна. Чи 39 гэдэг тоог гүйцээлээ гэж бодоход ядаж эсрэг санал өгчихгүй дээ. Цаг хугацааны тоглоом гэж байдаг юм. МАХН-ын хамгийн дургүй хүн бол чи (2000-өөс 2004 онд ганцаараа тэдний эсрэг тэмцсэн)... одоо чамайг хэдхэн сарын дараа сайдаас чинь хөөхөд чи хэнд ч хэрэггүй тоглоом болсон байна..." гэж айлдав. Энэ явдлаас 6 цагийн өмнө эндэр дээрээс "Маргааш сонгууль болбол аанай Ард түмний нам 50 гаруй хувиар ялалт байгуулах судалгаа сая гарлаа..." гэж томорч байсан АТН-ын дарга Гүндалай ийнхүү дайснуудынхаа эгнээнд элсэн сайд болов.
3. Ахаа намайг бодоорой...
Зальжин Хонгорыг бид бүгд мэднэ... 1 жил орчмын дараа сайдын суудлаасаа Гүндалай хөөгдөж, хөөгдөхдөө "би ганцаараа явахгүй Жаргалсайханыг сайдаас буулгах тухай санал хурааж өгөөч" гэж санал гаргаад Буянгийн Жагай мөн цуг хөөгдөв. "Би зүгээр л тоглож хэлж байхад та нар яасан хурдан түүнийг унагачихваа..." (Гүндалай яг ингэж хэлсэн юм шүү) гэсээр хоюулаа хамтдаа хөөгдлөө. 2008 оны сонгуулиар Жагай үнсэнд хаясан шалз шиг хаягдаж улс төрөөс арчигдсан бол сонгуулиас хэдхэн хоногийн өмнө "авлигалын хэрэгт" холбогдсон Гүндалай "ахаа намайг бодоорой.." гэсэр АН-даа гүйн очиж АН-д нэг суудал авч өгөв. "Би АТН-ын дарга байхдаа ч АН-ынхаа үнэмлэхийг өвөртлөөд явж байсан ухааны л юм ярилаа..." Нэгэн цагт сайдын суудлаар кноп дарж сольж байсан АН нь түүнийг шоронд суулгахгүйн дээр УИХ гишүүн 3 дахь удаагаа болгох "Ах" нь боллоо. Цаг хугацаа гэж ...
4. Хөөхүү, хийхүү?
Би буцаж ирнэ, ирэх ирэхдээ бурханы ерөөлөөр бид олуулаа болж ирнэ... хэмээн УИХ-ын эндэр дээрээс хоолой зангируулан ганцхан Бат-Үүлд талархал дэвшүүлээд буусан Элбэгдорж хэнд ч дийлдэж үзээгүй график нь "зөвхөн өсөх" гэдэг ангилалд байсан Н.Энхбаярыг "хаант сэнтийнээс" нь авч шидэн "хог болгож" Монгол улсын 4 дэхь ерөнхийлөгч болов. 2 хоногийн өмнө М.Энхболдыг дуудаж авчран өмнөө суулгачаад "цагийн байдлыг танилцуул... ийм ийм чиглэлээр ажилла..." хэмээн үүрэг өгч сууна. "Манай намын сайдууд танай засгийн газраас гарах гээд гарын үсгээ зурсан... одоо танай засгийн газар унаж байна... ажлаа хурдан өг... би хэлдэг биш хийдэг ерөнхий сайд байна..." хэмээн том бүдүүн ам гаргаж байсан М.Энхболд бас л нүд үзүүрлэгдэн намыг даргаасаа хусагдаад "бялууны хэлтэрхий буюу шадар сайд" хэмээх албанд байгаа тул "ерөнхийлөгчийнхөө ажлаа хурдан өг" гэх болов уу "за, үүрэг даалгаварыг чинь хурдан биелүүлж N1H1-ийг дарахыг оролдоё" гэх боловуу???
5. Өөрөө тоглоом болох байхдаа...
Юм бүхэнд л цаг хугацааны тоглоом болж байна даа гэж ёжилж, шогширч байдаг Баярцогт маань одоо сангийн сайд хийчихсэн "Оюут толгой" төсөл дээр Монголын талаас гарын үсэг зурж буй 3-хан хүний нэг нь болчихсон хамгийн гол нь мах цуснаасаа үзэн яддаг хэмээх коминистуудтайгаа нэгдэн нэг засгийн газарт багтаж ажиллаж байгаа. Сайн эм 2 эрд үйлчилдэггүй, Сайн эр 2 төрд үйлчилдэггүй л гэдэг дээ. Хэзээ нэгэн цагт "Оюу толгой" төсөл бүтэлгүйтэж Монголчууд "гэнэн мөрөөдлөө" замхран хийсч буйгаа ойлгох цагт МАХН-тай биш гарын үсэг зурсан Баярцогттой тооцоо хийх тэр үед би "цаг хугацааны тоглоом гэж энэ дээ" гэж түүнд заавал хэлнээ.
6. Гологдсон хүү
Монголчууд түүхэндээ төрөлжсөн хичээлүүдийн Олон улсын олимпиаднаас ганцхан алтан медаль хүртсэн. 1997 онд математикаар... 1993 онд алдарт 11-р сургууль 5-р ангийн хүүхдүүдээ элсүүлэн авч байхад тухайн үед хичээлийн эрхэгч байсан ардын багш Ү.Маам гуай "миний хүү тоо бодоод хэрэггүй, авъяас алга даа..." хэмээн нэгэн хүүг уйлуулжээ. Үүнээс яг 4 жилийн дараа ОУ математикийн олимпиадны Монголын багийн туслах ахлагчаар Маам багш явж, тус олон улсын олимпиадад 4 жилийн өмнө Маам багшид гологдсон нөгөө хүү буюу Өлзийбатын Баттулга хэмээх эрхэм явж байв. Ө.Баттулга Монгол улсын түүхнээ одоо хүртэл цор ганц хэмээн тооцогдож буй алтан медалийг 9-р ангийн сурагч байхдаа тус олимпиаднаас хүртсэн билээ. Хойтон жил нь 10-р анги төгссөн монтажин дээр нь "гологдсон хүү" хэмээх Маам багш Баттулга аварга 2-ын нөхөрсөг зураг гарч байсан тухай математикч ах нар ярьдаг юм.
7. Халх аварга, Монгол аварга.
Монголын нэрийг дэлхийд дахалсан 2 их хүмүүн бол "2 Мөнх" буюу халх үндсэтэн Мөнхбат аварга, халх биш үндсэтэн Баянмөнх аварга 2 билээ. Гэхдээ л энэ 2 эрхэм бол "Монгол" хүмүүс шүү дээ. Энэ 2 эрхмийн Монголын түүхэнд хийж гүйцэтгэсэн ажил нь бол дэндүү их л дээ, одоо ч үргэлжилж байна, ирээдүйд ч үргэлжлэнэ. Харин энэ 2 эрхмийн тэмцлийн ээдрээтэй асуудлуудын хувьд бол Монголчуудын 90 гаруй хувь нь халх үндсэтэн гэдэгт л гол учир нь байгаа байх.
Баянмөнх аварга 500 халхын эсрэг ганцаараа шахуу барилдаад төрийн наадамд 44 насандаа 10 дахиа түрүүлэх явцдаа "халх биш" гэдэг ангиллаар мөн ч их зовж зүдэрч, ганцаардаж, шахуулж, хавчигдсан байж таараа. Гэвч А.Сүхбат хэмээх эрхмийг халхын нутгаас бүүр тодруулбал Мөнхбат аваргын унасан нутгаас олж авч тордсоор Монгол түмний хайртай уран сайхан барилдаант аварга болгов. Халх аварга хайрт аварга Сүхбат минь гэж хошуу дэвсэхдээ цаана нь халх биш ч Монгол аварга Баянмөнх байгаа тухай хэдэн халх бодож амжсан болоо...?
8. Хэн нь Монгол бэ?
Монголын нэрийг дэлхийн давцанд гайхуулж явахдаа Баядын Баянмөнх гэж цоллуулж байсангүй ээ, Монголын Баянмөнх л гэж цоллуулж явлаа хэмээн хэлэх энэ их хүмүүн, ингэж бухимдахад хүргэх энэ олон бага халхууд...Энэ бүхний цаана "халх аварга" хэмээх Мөнхбат аварга мэт нь "муу Баяд, Дүрвэд гэх..." зэргээр ерөөн бараг үндсэтэн даяараа тэр Монгол эрхэмлүү чичилж хорвоог элээв. А.Сүхбат аваргын хүү ч Монгол эр хүн, Б.Гантогтох гарьдын хүү ч Монгол эр хүн... харин Хакүхо хэмээгчийн хүү, өөрөөр хэлбэл насан туршаа халх бишийг үзэн ядагч Мөнхбат аваргын ач хүү хэн бэ? лав л Болд Бат Төмөрхадуур... биш байх... Такаши, Самурай... энэ тэр гэсэн л юм цохиж явах бий? Баянаа аваргын ач хүүхдүүд эрийн цээнд хүрч өвөөгийнхөө, аав нарынхаа цолыг өвлөн авах цаг дор Мөөеө аваргын ач нар далайн эрэгт сүрэл өмсчихсөн л жорон жорон гүйж ганц томхон загасны булан даахгүй сандчиж байх вий?... Хэн нь халх, хэн нь халх биш бэ? гэдэг бол сонин биш бүгд л Монгол хүмүүс, бүгд л Монголын төлөө гавяа байгуулсан хүмүүс... харин хэн нь Монгол бэ? хэн нь Монгол биш бэ? гэдэг л надад их сонин байгаа юм. "Ингэх л байсан юм бол яах гэж намайг халх биш гэж нүд үзүүрлэдэг байсан юм болоо, дуугүй л байж байхгүй" гэсэн онигоог Баянаа аваргын өмнөөс хэн нэгэн нь зохиосон байна лээ.
үргэлжлэл бий...
1. Бурханы ерөөлөөр бид олон болоод буцаж ирнэ...
Тиймээ та бараг зөв санах шиг боллоо. Монголчууд шинэ үндсэн хуулиа баталсан 1-р сарын 13-ны өдөр, яг тэр өдрөөс хойш 13 жилийн дараа буюу 2005 оны 1-р сарын 13-ны өдөр шинэ засаглалын тэргүүн маань нохой мэт хөөгдөн гарахдаа хоолой зангируулан хэлсэн үг. Шинэ нийгэмтэй, шинэ үндсэн хуультай болохын төлөө тэмцсэн Элбэгдорж эрхмийг яг тэр баярынх нь өдөр ерөнхий сайдын ширээнээс түлхэн унагав. Урд өдөр нь түүний өрөөнд нь дайрч орж "ажлаа өг" гэж их дуугаар ТВ-үүдийн өмнө загнаж, дарамталсан хүн бол М.Энхболд... Би юуны төлөө тэмцвээ? гэж Элбэгдорж эрхгүй нэг бодоо биз. Шинэ хувьсгал хийсэн ч цагийн эрхээр "нохой шиг" хөөгдөхын төлөө Элбэгдорж зүтгэсэн гэж үү??
2. Чи хэнд ч хэрэггүй тоглоом болно...
Элбэгдорж доогтойгоор унах яг энэ өдөр 39 гишүүн л санал хураалтад оролцохгүй бол хурал ядаж маргааш хүртэл хойшлогдох байлаа. Ардчилсан нам санал хураалтад оролцохгүй гэтэл Л.Гүндалай, Б.Жаргалсайхан ... гэсэн хүмүүс санал хураалтад оролцож яг 39 болсноор Элбэгдоржийн засгийн газар 100%-ын саналаар огцров. Чуулганы танхимаас гишүүд гарах үест Баярцогт харуусалтайгаар өгүүлэн: "Гүндалай чи 39 болгож тоог гүйцээж сайд болж байна. Чи 39 гэдэг тоог гүйцээлээ гэж бодоход ядаж эсрэг санал өгчихгүй дээ. Цаг хугацааны тоглоом гэж байдаг юм. МАХН-ын хамгийн дургүй хүн бол чи (2000-өөс 2004 онд ганцаараа тэдний эсрэг тэмцсэн)... одоо чамайг хэдхэн сарын дараа сайдаас чинь хөөхөд чи хэнд ч хэрэггүй тоглоом болсон байна..." гэж айлдав. Энэ явдлаас 6 цагийн өмнө эндэр дээрээс "Маргааш сонгууль болбол аанай Ард түмний нам 50 гаруй хувиар ялалт байгуулах судалгаа сая гарлаа..." гэж томорч байсан АТН-ын дарга Гүндалай ийнхүү дайснуудынхаа эгнээнд элсэн сайд болов.
3. Ахаа намайг бодоорой...
Зальжин Хонгорыг бид бүгд мэднэ... 1 жил орчмын дараа сайдын суудлаасаа Гүндалай хөөгдөж, хөөгдөхдөө "би ганцаараа явахгүй Жаргалсайханыг сайдаас буулгах тухай санал хурааж өгөөч" гэж санал гаргаад Буянгийн Жагай мөн цуг хөөгдөв. "Би зүгээр л тоглож хэлж байхад та нар яасан хурдан түүнийг унагачихваа..." (Гүндалай яг ингэж хэлсэн юм шүү) гэсээр хоюулаа хамтдаа хөөгдлөө. 2008 оны сонгуулиар Жагай үнсэнд хаясан шалз шиг хаягдаж улс төрөөс арчигдсан бол сонгуулиас хэдхэн хоногийн өмнө "авлигалын хэрэгт" холбогдсон Гүндалай "ахаа намайг бодоорой.." гэсэр АН-даа гүйн очиж АН-д нэг суудал авч өгөв. "Би АТН-ын дарга байхдаа ч АН-ынхаа үнэмлэхийг өвөртлөөд явж байсан ухааны л юм ярилаа..." Нэгэн цагт сайдын суудлаар кноп дарж сольж байсан АН нь түүнийг шоронд суулгахгүйн дээр УИХ гишүүн 3 дахь удаагаа болгох "Ах" нь боллоо. Цаг хугацаа гэж ...
4. Хөөхүү, хийхүү?
Би буцаж ирнэ, ирэх ирэхдээ бурханы ерөөлөөр бид олуулаа болж ирнэ... хэмээн УИХ-ын эндэр дээрээс хоолой зангируулан ганцхан Бат-Үүлд талархал дэвшүүлээд буусан Элбэгдорж хэнд ч дийлдэж үзээгүй график нь "зөвхөн өсөх" гэдэг ангилалд байсан Н.Энхбаярыг "хаант сэнтийнээс" нь авч шидэн "хог болгож" Монгол улсын 4 дэхь ерөнхийлөгч болов. 2 хоногийн өмнө М.Энхболдыг дуудаж авчран өмнөө суулгачаад "цагийн байдлыг танилцуул... ийм ийм чиглэлээр ажилла..." хэмээн үүрэг өгч сууна. "Манай намын сайдууд танай засгийн газраас гарах гээд гарын үсгээ зурсан... одоо танай засгийн газар унаж байна... ажлаа хурдан өг... би хэлдэг биш хийдэг ерөнхий сайд байна..." хэмээн том бүдүүн ам гаргаж байсан М.Энхболд бас л нүд үзүүрлэгдэн намыг даргаасаа хусагдаад "бялууны хэлтэрхий буюу шадар сайд" хэмээх албанд байгаа тул "ерөнхийлөгчийнхөө ажлаа хурдан өг" гэх болов уу "за, үүрэг даалгаварыг чинь хурдан биелүүлж N1H1-ийг дарахыг оролдоё" гэх боловуу???
5. Өөрөө тоглоом болох байхдаа...
Юм бүхэнд л цаг хугацааны тоглоом болж байна даа гэж ёжилж, шогширч байдаг Баярцогт маань одоо сангийн сайд хийчихсэн "Оюут толгой" төсөл дээр Монголын талаас гарын үсэг зурж буй 3-хан хүний нэг нь болчихсон хамгийн гол нь мах цуснаасаа үзэн яддаг хэмээх коминистуудтайгаа нэгдэн нэг засгийн газарт багтаж ажиллаж байгаа. Сайн эм 2 эрд үйлчилдэггүй, Сайн эр 2 төрд үйлчилдэггүй л гэдэг дээ. Хэзээ нэгэн цагт "Оюу толгой" төсөл бүтэлгүйтэж Монголчууд "гэнэн мөрөөдлөө" замхран хийсч буйгаа ойлгох цагт МАХН-тай биш гарын үсэг зурсан Баярцогттой тооцоо хийх тэр үед би "цаг хугацааны тоглоом гэж энэ дээ" гэж түүнд заавал хэлнээ.
6. Гологдсон хүү
Монголчууд түүхэндээ төрөлжсөн хичээлүүдийн Олон улсын олимпиаднаас ганцхан алтан медаль хүртсэн. 1997 онд математикаар... 1993 онд алдарт 11-р сургууль 5-р ангийн хүүхдүүдээ элсүүлэн авч байхад тухайн үед хичээлийн эрхэгч байсан ардын багш Ү.Маам гуай "миний хүү тоо бодоод хэрэггүй, авъяас алга даа..." хэмээн нэгэн хүүг уйлуулжээ. Үүнээс яг 4 жилийн дараа ОУ математикийн олимпиадны Монголын багийн туслах ахлагчаар Маам багш явж, тус олон улсын олимпиадад 4 жилийн өмнө Маам багшид гологдсон нөгөө хүү буюу Өлзийбатын Баттулга хэмээх эрхэм явж байв. Ө.Баттулга Монгол улсын түүхнээ одоо хүртэл цор ганц хэмээн тооцогдож буй алтан медалийг 9-р ангийн сурагч байхдаа тус олимпиаднаас хүртсэн билээ. Хойтон жил нь 10-р анги төгссөн монтажин дээр нь "гологдсон хүү" хэмээх Маам багш Баттулга аварга 2-ын нөхөрсөг зураг гарч байсан тухай математикч ах нар ярьдаг юм.
7. Халх аварга, Монгол аварга.
Монголын нэрийг дэлхийд дахалсан 2 их хүмүүн бол "2 Мөнх" буюу халх үндсэтэн Мөнхбат аварга, халх биш үндсэтэн Баянмөнх аварга 2 билээ. Гэхдээ л энэ 2 эрхэм бол "Монгол" хүмүүс шүү дээ. Энэ 2 эрхмийн Монголын түүхэнд хийж гүйцэтгэсэн ажил нь бол дэндүү их л дээ, одоо ч үргэлжилж байна, ирээдүйд ч үргэлжлэнэ. Харин энэ 2 эрхмийн тэмцлийн ээдрээтэй асуудлуудын хувьд бол Монголчуудын 90 гаруй хувь нь халх үндсэтэн гэдэгт л гол учир нь байгаа байх.
Баянмөнх аварга 500 халхын эсрэг ганцаараа шахуу барилдаад төрийн наадамд 44 насандаа 10 дахиа түрүүлэх явцдаа "халх биш" гэдэг ангиллаар мөн ч их зовж зүдэрч, ганцаардаж, шахуулж, хавчигдсан байж таараа. Гэвч А.Сүхбат хэмээх эрхмийг халхын нутгаас бүүр тодруулбал Мөнхбат аваргын унасан нутгаас олж авч тордсоор Монгол түмний хайртай уран сайхан барилдаант аварга болгов. Халх аварга хайрт аварга Сүхбат минь гэж хошуу дэвсэхдээ цаана нь халх биш ч Монгол аварга Баянмөнх байгаа тухай хэдэн халх бодож амжсан болоо...?
8. Хэн нь Монгол бэ?
Монголын нэрийг дэлхийн давцанд гайхуулж явахдаа Баядын Баянмөнх гэж цоллуулж байсангүй ээ, Монголын Баянмөнх л гэж цоллуулж явлаа хэмээн хэлэх энэ их хүмүүн, ингэж бухимдахад хүргэх энэ олон бага халхууд...Энэ бүхний цаана "халх аварга" хэмээх Мөнхбат аварга мэт нь "муу Баяд, Дүрвэд гэх..." зэргээр ерөөн бараг үндсэтэн даяараа тэр Монгол эрхэмлүү чичилж хорвоог элээв. А.Сүхбат аваргын хүү ч Монгол эр хүн, Б.Гантогтох гарьдын хүү ч Монгол эр хүн... харин Хакүхо хэмээгчийн хүү, өөрөөр хэлбэл насан туршаа халх бишийг үзэн ядагч Мөнхбат аваргын ач хүү хэн бэ? лав л Болд Бат Төмөрхадуур... биш байх... Такаши, Самурай... энэ тэр гэсэн л юм цохиж явах бий? Баянаа аваргын ач хүүхдүүд эрийн цээнд хүрч өвөөгийнхөө, аав нарынхаа цолыг өвлөн авах цаг дор Мөөеө аваргын ач нар далайн эрэгт сүрэл өмсчихсөн л жорон жорон гүйж ганц томхон загасны булан даахгүй сандчиж байх вий?... Хэн нь халх, хэн нь халх биш бэ? гэдэг бол сонин биш бүгд л Монгол хүмүүс, бүгд л Монголын төлөө гавяа байгуулсан хүмүүс... харин хэн нь Монгол бэ? хэн нь Монгол биш бэ? гэдэг л надад их сонин байгаа юм. "Ингэх л байсан юм бол яах гэж намайг халх биш гэж нүд үзүүрлэдэг байсан юм болоо, дуугүй л байж байхгүй" гэсэн онигоог Баянаа аваргын өмнөөс хэн нэгэн нь зохиосон байна лээ.
үргэлжлэл бий...
Tuesday, November 10, 2009
Би энд л байх ёстой
АПЛ-ийн 12-р тойрогт манай баг буцаад л байарандаа ирлээ. Ганц буруу наймаа хийснээс болоод нэр төрд маань нэлээд сэв суулаа. Дараалан 5 гэх байсан чинь 3 ... тэгээд 1 ч гэх шиг. Харахаар л хайр хүрээд байдаг юм Фабригасад. Энэ тойрогт бас л сайхан тоглолоо. Энэ улиралд Фабригас 101 оноо авсан юм байна. Би зарим тохиолдолд ахлагчаараа сонгосон гэхээр надад маш их оноог Фабригас авчирч өгсөн болж таарч байна. Зарим хүмүүсийн шүтээн манай хүний тал хавьд л байгаа. Би тэгээд дахин тэргүүлэл аваад нэг юм бодож ойлголоо. Би ерөөсөө л энэ байранд л байх ёстой юм байна гэж. Кайф лигд өөрчлөлт тун бага байлаа. 10 хүн байрнаасаа хөдлөөгүй цэнхэр сум авсан байна шүү дээ. Жаамаа л 2 байр урагшилсан нь хамгийн сайн үзүүлэлт байх. Мөнхбат хамгийн муу буюу 15-р байранд орж үзлээ.
Кайф капад харин хөдөлгөөн их байнаа. Тэргүүлэгч болон сүүл мушгигч, Чимээ нар л хөдлөөгүй бусад нь хөдөлсөөр л байна. Нөгөө лут Тамирыг чинь Доржоо буулгаад авсан, дараа тойрогт надад дахиж нэг сургуулаад энэ хүүхэд нэлээд их юм ойлгож авах байхаа. Миний өмнө энэ тэр ороод их "данхалзаад" байхаар ингэдэг юм.
Манай баг хүсэн хүлээсэн хожлоо капад авлаа. Энэ капад ганц ялах ямар хэцүү юм бэ? Сора капад харин 10 хожилтой 2-р байранд жагсаж байна лээ. Соогий 11-д байх шиг байсан. Энэ тэмцээн л жинхэнэ бид 2-ыг чансааг илэрхийлж өгөх юм даа.
Private leagues
Sport-Tsonh 09-10 21 (22)
SportTsonh H2H 09-10 42 (39)
Кайф league 1 (2)
Кайф cup 14 (17)
Халз тулаан 1 (1)
Liverpool Fan Club 5 (5)
NUM-SIT 16 (17)
Public leagues
League 208437 4 (4)
League 236200 2 (2)
League 240176 4 (5)
Global leagues
Overall 271,159 (342,552)
Mongolia 88 (101)
Aston Villa fans 7,126 (8,630)
Gameweek 1 starters 268,452 (338,522)
November
Private leagues
Sport-Tsonh 09-10 19
Кайф league 1
Liverpool Fan Club 3
Public leagues
League 208437 4
Global leagues
Overall 163,116
Mongolia 119
Aston Villa fans 5,406
Gameweek 1 starters 128,163
Үүнээс гадна NBA fantsy-д бас ихээхэн амжилт гаргаж лигтээ 3д явж байна лээ. Энэ тойрогт Гочоог "хэвтүүлж" байгаад тэргүүлэх санаатай байгаа.
Кайф капад харин хөдөлгөөн их байнаа. Тэргүүлэгч болон сүүл мушгигч, Чимээ нар л хөдлөөгүй бусад нь хөдөлсөөр л байна. Нөгөө лут Тамирыг чинь Доржоо буулгаад авсан, дараа тойрогт надад дахиж нэг сургуулаад энэ хүүхэд нэлээд их юм ойлгож авах байхаа. Миний өмнө энэ тэр ороод их "данхалзаад" байхаар ингэдэг юм.
Манай баг хүсэн хүлээсэн хожлоо капад авлаа. Энэ капад ганц ялах ямар хэцүү юм бэ? Сора капад харин 10 хожилтой 2-р байранд жагсаж байна лээ. Соогий 11-д байх шиг байсан. Энэ тэмцээн л жинхэнэ бид 2-ыг чансааг илэрхийлж өгөх юм даа.
Private leagues
Sport-Tsonh 09-10 21 (22)
SportTsonh H2H 09-10 42 (39)
Кайф league 1 (2)
Кайф cup 14 (17)
Халз тулаан 1 (1)
Liverpool Fan Club 5 (5)
NUM-SIT 16 (17)
Public leagues
League 208437 4 (4)
League 236200 2 (2)
League 240176 4 (5)
Global leagues
Overall 271,159 (342,552)
Mongolia 88 (101)
Aston Villa fans 7,126 (8,630)
Gameweek 1 starters 268,452 (338,522)
November
Private leagues
Sport-Tsonh 09-10 19
Кайф league 1
Liverpool Fan Club 3
Public leagues
League 208437 4
Global leagues
Overall 163,116
Mongolia 119
Aston Villa fans 5,406
Gameweek 1 starters 128,163
Үүнээс гадна NBA fantsy-д бас ихээхэн амжилт гаргаж лигтээ 3д явж байна лээ. Энэ тойрогт Гочоог "хэвтүүлж" байгаад тэргүүлэх санаатай байгаа.
Subscribe to:
Posts (Atom)
