Saturday, April 30, 2011

Хамтарсан сорилуудын дүн ба 7-р хэсгийн эхлэл.

3 удаа хамтарсан сорил өгөөд амжсан. Хамтарсан сорилуудад бол УБ, Эрдэнэт, Дархан, Баян-Өлгий, Архангай, Сүхбаатар, Дундговь, Ховд, Сэлэнгэ... гээд аймгуудын 10 гаруй сургуулиуд, нийтдээ 300-аас 500 орчим хүүхдүүдтэй өгөөд байгаа. Багийн дүнгээр 2 удаа аман хүзүүдсэн бол сүүлийн удаад түрүүлсэн. Түрүүчийн 2 жилд манай сурагчдын дундаж дүн улсад түрүүлсэн сургуулийн дүнгээс дээгүүр байсан юм. Тэгэхээр энэ бол зүгээр л байдаг л зүйл болж таарч байна.

Харин өөрсдийн сорилд бол асуудал их байнаа. 6-р хэсэгт түрүүч нь 80% дунджлаад, бүх хүмүүс л их өссөн сайхан байсан. Гэтэл 7-р хэсэг эхлээд юу болов гэмээр муу байгаа. Сорил бол яг өмнөх хэсэгүүдтэй адил хэмжээнд л байгаа. Хамтарсан сорил бол харин 80 минутад 22, заримдаа 26 сонгохтой байгаа бол манайх урьдын адил 100 минутад 20 сонгохтой л тестээ өгсөөр байгаа. Бид бүүр цагаа 80 болгоё гэсэн санал асуулга үүсгэсэн ч санал хуваагдаад миний шийдвэрээр 100 хэвээрэй л үлдсэн.

1-рт бол хамтарсан сорил аваад, янз бүр хугацаатай янз бүрийн сорил өгөөд хүүхдүүдийн сэтгэл санаа тогтворгүй байна уу даа.
2-рт бол амралт дөхөөд анхаарал сулраад байгаа, сая хэсэгхэн хугацаанл би ч нээх их анхаарал хандуулж чадахгүй байсан, одоо энэ амралтнаар л өөрийнхөө төлөө зүтгэсэн хүн нь амралтын дараа маш их өөр үр дүн үзүүлэх байхдаа.
3-рт хамгийн том шалтгаан бол манайхан өмнө нь олон сорил авсан ч одоо авч байгаа сорил бүр дээрээ урьд байгаагүй санааг оруулахыг хичээдэг. Иймд хүүхдүүд сорилд байнга л хэцүүхэн асуудлуудтай тулгардаг, харин хамтарсан сорилууд дээр заримдаа мэддэг бодлого тааралдаж байгаа нь их бэлтгэлийн үр дүн, давуу талыг өгч байгаа хэрэг юм.

Нэмээд хүүхдүүд хамтарсан сорилдоо их төвлөрч, хувийн бэлтгэл сайтай оролцож байгаа нь үр дүнг авчирч байгаа.

1. Мөнхдалай 79,33 (68, 81, 89)
Эхний сорилд жаахан тааруухан байсан, шүүмжлэлд өртсөн. Сүүлийн 2 сорилд дажгүй байлаа, олон сайн өрсөлдөгчдийн дунд тогтмол дээгүүр байранд жагсаад байвал өөрт нь маш их хэрэгтэй дээ. Магадгүй нэг л өдөр түрүүлж БХР-ын Мөнхдалай 1-д гээд бичүүлэх ч юм билүү. Жишээ нь дараагийн сорилд гэхэд улсын медальтангууд олимпиаддаа орох тул түүнд маш том хоосон орон зай үүсч байгаа юм. Сонин сонин алдаад бол гаргасан хэвээр байгаа... Одоо олон хүний эчнээ танил болсон, хэрэв муу дүн авах юм бол Дундговийн нэг охин орж ирээд "ээ зайлуулаа" гэнэ, Эрдэнэтийн нэг охин орж ирээл "нөгөөдөх чинь чойрчиж" гэнэ... асуудал шүү дээ.

Өөрийнхөө 7-р хэсгээ бол тэргүүлмэр аядаж байгаа. 66.67-гэсэн дундаж дүнтэй. Нэг түрүүлсэн, ер нь олигтой юм харуулаагүй шүү. 2 сарын өмнө энэ тэр л байсан шигээ дундаж бодолт үзүүлсээр байгаа.


2. Хажидсүрэн 74.67 (74, 76, 74)
Хамтрасан 3 сорилд маш тогтмол байж 6-р байр энэ тэрд байлаа, сүүлийн арай хялбар сорилд 13-д орж. Ер нь л энэ хавьд амжилт нь тогтчоод байгаа юм. Энэ нөхөр бол бусдаадсаа бүүр илүү буюу 21 хоног амрах, завсарлах хүн. Тэр хооронд өрсөлдөгчид нь нэг юм бодож байгаа байлгүй дээ...

Өөрийнхөө сорилд мөн л 2-д яваа. Яахав өөртэй нь өрсөлдөх ёстой хүмүүс ойрд форм муутай байгаа болохоор тогтмол дүн үзүүлж буйн ачаар энд байна. Хэр удах бэ? 65 дунджийг бол их олон хүн л үзүүлдэг болсон ш дээ.


3. Ñàíäàãäîðæ 69 (64, 74)
Формоо алдаад буцааж олж авч чадалгүй байсаар амралт залгачихсан, одоо ч хамгийн хүнд үе дээрээ ирлээ дээ. Дээшлэх үү? доошлох уу? 2 сорил дараалаад 10-гаргаад л орчлоо. Түүний хувьд бол чамлалтай амжилт шүү дээ, Хажид Мөнхдалай 2-оор багцаалбал. Олигтойхон байвал хамтарсан сорилыг тэргүүлчих боломжтой манай нэг нууц хүн.

Өөрийн сорилд 3-р байранд л явж байна. 59-дундажтай л... яасан нөгөө 80% дундаж... Амрах их дуртай, амралт далимдуулж амрах бүүр ч их дуртай. Амралтнаар хүмүүс маш их хичээж сайжирсан байнаа гэж төлөвлөөд байдаг. Манай хүнд бол маш их тэнэх төлвөлгөө л байдаг...


4. Энхбаяр 66,67 (65, 67, 68)
Яая дараагийн сорилд 69 авах байхаа. Тогтмол дүн (өсөлттэй) гэдэг чинь энэ шүү дээ. Ер нь болж бүтэж байгаа юм түүнд их бий, 3 дараалаад 800 хусчлаа. Одоо амралтыг ашигтайгаар өнгөрүүлээд араас нь Хажид шиг 70 гаргаад дунджилдаг болчмоор байгаа юм. Их л удаан 60 гаргаж дунджиллаа, одоо өсөх цаг болсон. Ер нь л 20 дотор байгаад байгаа шүү. Одоо олны анхаарлыг татаад бас 10 дотор энэ тэр орж үзэх хэрэгтэй ш дээ, 20 дээр байгаа хүнийг хүмүүс анзаардаг ч юмуу даа... Багаараа сайн байхад түүний хувь нэмэр их байгаа ч ганцхан хүнд л гай болж байгаа даа...

Тэнд гялалзаж байтал энд сүйрч байнаа. 3 удаа 50 хусаад 55 дундажтахй 5-р байранд, хүсээд ч хүрч чаддаггүй 4-р байр нь энэ хэсэгт уг нь их боломжтой байгаа юмсан. Гэхдээ маш муу байнаа, ингэж олон дараалж F авч байгаа хүн хэзээ балланаа...


5. Сарантуяа 64,33 (54, 65, 74)
Дараагийн хэсэгт 80 гаргаад авчих юм биш биздээ. Сүүлийн удаад бол хувийн дээд амжилтаа шинэчлээд авлаа. Тайван хүн болохоор хамтарсан сорилд бүх хүчээ дайчилж сайн бодож чадаж байна. Дандаа л 800 авч байх хэрэгтэй байна, тэгвэл ч түүнд найдаж болохоор болох гээд байна.

Өөрийнхөө сорилд бол хэрэг алгаа, 30 авчихсан ч байх шиг, 48 дундажлаад 10-р байранд байна. Дүнгээ, байраа урагшлуулах хэрэгтэй, ер нь л сайн болсон нь өчигдөр тод харагдсан...


6. Дашпүрэв 62,33 (44, 66, 77)
7. Баасансүрэн 58,67 (58, 57, 61)
8. Уртнасан 55,33 (43, 57, 66)
9. Даваабат 54,33 (49, 56, 58)
10. Надмид 51 (53, 47, 53)
11. Очирмаа 48 (48)
12. Сэргýлэнбаатар 46 (42, 37, 59)
13. Äàâààöýðýí 46 (46)
14. Ану 42,5 (46)
15. Касум 40 (40)
16. Батхишиг 39,67,5 (31, 26, 62)
17. Баттүшиг 35 (35)
18. Төгөлдөр 35 (35)
19. Бямбахорол 34 (20, 40, 42)
20. Одцэцэг 28.5 (25, 32)
дундаж 51,52 (45.72, 56.07, 62.33)

Sunday, April 24, 2011

Олон жилийн хүсэл биелэлээ..

Олон жилийн хүсэл биелэж МТС-ээс улсын програмчлалын олимпиадны анхны аварга төржээ. Хөвсгөлийн Өсөхбаатар гэдэг залуу сүүлийн 3 жил улсын олимпиаднаас хүрэл, мөнгө, алт авч гялалзлаа.
3, 4 хоногийн өмнө нь олгойгоо авхуулаад эмнэлэгт байсан хүн өнөөдөр Монгол улсын аварга болчоод зогсож байна, гоё байна шүү.
Том хүний хаялага өөр байх юмдаа, өнөөдөр Дамдин аваргыг дурсах арга хэмжээ болж байгаа юм, гэтэл Хөвсгөлийн залуу тэнд Монгол улсын аварга болоод явж байдаг... Доржоо маань анхны аварга шавиа төрүүллээ, 3 жил хүлээсэн цомоо буцаан авлаа.

Угаасаа энэ цом КТМС, МКС, МТС, КТМС, МКС, МТС гэж сүүлийн 6 жил зугаалж байна даа. Хамийн олон авсан хүн нь Далай. МКС, МТС-д тамирчнаар, сая туслах дасгалжуулагчаар авчихлаа шүү...

Цомоо авсан багийн гишүүн болох Хуягбаатар, Жамсрандорж нар жаахан аз дутаж медальгүй үдлсэн бололтой. Гэхдээ сайн шүү, аварга хүнийг хамтрагчид нь л бэлддэг юм ш дээ. Бас багтаа өөрсдийн хувь нэмрээ оруулж цомонд хүрлээ. Авах нь ч ингээд авчихдаг юмаа, хамгаалах л хамгийн хэцүү байдаг даа. Уг нь нөөц баг энэ тэр бол үнэн сайн л юм билээ. Дасгалжуулагчид нь бодсон юм гэж байдаг байлгүй дээ.

Sunday, April 17, 2011

Хамтарсан сорилд манайхны дүн.



Эдний дээр 5 хүүхэд байгаа.
1. Түвшинтөр (Архангай) 85.
(түрүү жил улсын олимпиаднаас мөнгөн авсан хүүхэд, энэ намар л лав Дундговь, Архангайн бүсийн олимпиадуудад түрүүлсэн)
2. Төрбат (УБ-Мон-Турк) 81.
(энэ хүүхэд улсын олимпиаднаас 3 удаа хүрэл авсан)
3. Түмэнжаргал (Дархан-Мон-Турк)78.
(өмнөх сорилд 53 авсан байна лээ)
4. Цэлмаа (УБ-Мон-Турк) 77.
(түрүү жил улсаас мөнгө авсан)
5. Анхбаяр (Дархан-Мон-Турк) 75.
(өмнөх сорилд 52 авсан байна лээ)

за тэгээд түүнээс хойших 800 авсан бүх хүүхдүүдийн дүнг хуулаад аваад ирсэн байгаа. Нийт 10 сургуулийн 266 хүүхэд оролцсон байна, (2 сургуулийн дүн ирж амжаагүй байгаа болохоор энэ дүнгүүд дахиад өөрчлөгдөнө шүү!)
Энд:
улаан нь УБ-Мон-Турк
цэнхэр нь Дархан-Мон-Турк
ногоон нь Баян-Өлгий-Мон-Турк
нэмээд манайхан, бас Ховдынхон байна. Нөгөө хаягнаасаа дэлгэрэнгүй сайн танилцаарай...
http://surlaa.blog.gogo.mn/read/entry257654

манайхны бусад бол:
5. Сарантуяа 45-р байр. 54% 732 оноо.
6. Надмид 47-р байр. 53% 724 оноо.
7. Даваабат 71-р байр. 49% 692 оноо.
8. Очирмаа 73-р байр. 48% 684 оноо.
9. Дашпүрэв 94-р байр. 44% 652 оноо.
10. Уртнасан 98-р байр. 43% 644 оноо.
11. Сэргэлэнбаатар 104-р байр. 42% 636 оноо.
12. Касум 112-р байр. 41% 620 оноо.
13. Ану 127-р байр. 36% 588 оноо.
14. Баттүшиг 134-р байр. (Төгөлдөртэй ижил)
15. Төгөлдөр 134-р байр. 35% 580 оноо.
16. Батхишиг 156-р байр. 31% 548 оноо.
17. Одцэцэг 184-р байр. 25% 500 оноо.
18. Бямбахорол 208-р байр. 20% 460 оноо.

за тэгээд Хажид боломжийн сайн оролцсон, олон сайн хүмүүсийн дунд ийм дүн авч байхад дажгүй л байна.
Мөнхдалай бол муу орсон үүнээс илүү ихийг хийх боломж байлаа. Гэхдээ бусад газрын хүүхдүүд ч гэсэн бидэн шиг гэнэн алдаа хийж байж л баларсан байгаа гэдгийг тооцох хэрэгтэй. Би алдахгүй бол алаад өгөх байлаа гэж бодох хэрэггүй.
Энхбаяр сайн байлаа, амжилт шүү дээ. Баасансүрэн сайн биш байна, Ану энэ 2 дээр багахан засвар сүүлд орсон ш дээ, тэгээд жинхэнэ дүнгээрээ хэдэд байгаагаа харна биз.
Сарантуяа сайн байсан, үүнийгээ үргэлжлүүлээд 800-руугаа сорил ирэх бүрт дөхөх хэрэгтэй. Надмид бас сайн л байсан, энэ хэсэгт үзүүлж байсан бусад аймаар дүнтэй нь л харьцуулахгүй бол бусдаар бол их сайн байсан.
Даваабат, Дашпүрэв 2 бүтэхгүй. Одоо болимоор юм доо, 600 ч гэх шиг... бүтэн бүтэн хэсэг бандуулаад яаж сайн дүн авах бэ? гэдгээ бодвол таарна.
Очирмаа өөрийнхөө хэмжээнд шахуу л хийсэн. 800-г хүсч байвал яалтчгүй илүү их сайжрах хэрэг байна даа. Бас Сэргэлэнбаатар дажгүй байсан. Ану бас засагдаж 3 оноо нэмээд дажгүй байхаар байгаа, гэхдээ хангалттай биш. Касум бол өөрийнхөө хэмжээнд дүн авсан.
За тэгээд бусад нь бол зад шүмжлүүлбэл таарна. Яахаар ингэж багаа алж, муу дүн авч байдаг юм. Их олон удаа сорил хийсэн, саяны сорил бол харьцангуй бодож болохоор сайхан л сорил байсан. Юугаа бодож, юугаа сурахаараа ингэж муу дүн авдаг байнаа.
Уртнасан боль боль 43 одоо дүн үү тээ, Баттүшиг, Төгөлдөр, Батхишиг, Одцэцэг, Бямбахорол. Дандаа шорвог гарууд байгаа биз... Хаана байна тэр сургууль? хаана байна тэр хүсэл мөрөөдөл?... Энэ багаа алж байгаа хүмүүст таарсан шийтгэл бодож олох хэрэгтэй л юм байна.

Saturday, April 16, 2011

Дундаж дүн 80-д хүрсэн 6-р хэсэг дууслаа.

(томруулж харж болноо)

Энэ 6-р хэсэгт Сандагдорж хэдийгээр сайн байж дундаж дүнг 80-д хүргэсэн анхны хүн болсон ч түүнээс илүү амжилт гаргасан Надмид гэж хүн бас байнаа.

1. [67,4] Сандагдорж 80,14
Эхний 5 сорилын 4-д нь түрүү авч 67 оос 93-ын хооронд 6 удаа дүн авчаад 1 таслаад араас нь 73 авсан. Түүнийг хамгийн их чимж байгаа стат бол сүүлийн 10 сорилд 67-гоос дээш дүн авсан. Энэ бол их юм өгүүлж байнаа... Нийтийн дээд рекорд гээчийг бол ганц ч удаа тогтоож үзээгүй, гэхдээ 100-гийн төлөөх тулаанд өрсөлдөж буй 2-хон хүний нэг, бас 97 авбал Гочоогийн 3-жилийн рекорд гээчийг эвдэнэ дээ. Ганц хэсэгт цоороод сайн дунджилахыг бол бид зөндөө харсан, одоо дараагйн хэсэгт дахин 80 дунджилбал л түүнийг 80-ын эрэмбэтэй хүн болжээ гэж дүгнэнэ. Одоо тасдаад яваад байгаагаараа бол дараагийн хэсэгт ч уруудах байх даа.

2. [68,5] Мөнхдалай 75,38
Муухан л байгаа. Төлвөлгөөнөөс доогуур байгаа бөгөөд нэмээд орон гаран байгаа. Одоо тооцоо бол их тодорхой байна ш дээ, үлдсэн 4 хэсэгт тус бүр 4%-аар өсөх. Тэгж чадвал 90-дээр очино. Хурдан шиг 97 эсвэл бүүр 100-гаа авахгүй бол аюул нүүрлээд л байна. Энэ хэсэгт Сандагийн тоосонд дарагдаж явахдаа яаж зүгээр байхав гээд 3 түрүү зулгаагаад, өчигдрийн хүндхэн хамтарсан сорилд 68 гэсэн боломжийн дүн үзүүлсэн. Гэхдээ маш том том алдаа гаргаж байгаа харагдсан. 2-р байранд байгаад байх юу нь сайхан байх билээ дээ. Энэ хэсэгт 94-авч энэ жилийн рекордыг шинэчилсэн гэдгээс өөр гялтайх зүйл байсангүй ээ. 58-автлаа манарсан, харин гараанаас дажгүй эхэлж, байнга 2 дээрээ явсаар байгаад л дуусгалаа.

3. [65] Хажидсүрэн 70,88
Боломжийн сайн байнаа. Мөрөөдөж байсан дундаждаа хүрлээ, өчигдөр том сорилд гялалзаж ойрд аваагүй байсан түрүүгээ авлаа. Хамгийн сайхан мэдээ гэвэл сүүлийн 24 сорилд нэг 47, нэг 59, тэгээд бусад нь F-биш гэхээр үнэхээр сайн болсон нь харагдана. За 70 бол авч чадаж байгаа юмаа, одоо хэсэг бүрт дунджаар 3,5%- өсөөд байвал , 85%-д хүрнэ гэсэн тооцоо бол байна. Ганцхан л "том асуудал" байгаа, түүнийг аятайхан шийдчихвэл уг нь энэ хүнд итгэл хүлээлгэж болохоор болоод байгаа юм даа. Жаахан тогтож бод гэсэн ер нь л тогтуун байх дургүй хүн юм шиг байна, ниссээр байгаад л дуусгах юм байлгүй.

4. [50,75] Надмид 69,25
За одоо нүдэндээ итгэхгүй гэх нь ч хаашаа юм, угаасаа энд байгааг нь байнга мэдэж байсан болохоор. Зүгээр өмнөх хэсгийн дараа Надмид хэдэд орох бэ? гэсэн асуултанд бол би шууд л хамгийн сайндаа 8 гэж хариулах байлаа. Одоо бол биш шүү, энэ хүн хэн бэ? гэдгээ утгаар нь харуулсан. Юу бэ? өмнөх хэсэгт 50 дундажлаад, 40 сорилын дундаж дүн нь 45 байсан хүн 67 дунджилж байна гэхээр ёстой гайхалтай л гэж хэлэхээс өөр юу гэхэв. 8 сорилд оролцоод дундаж дүнгээ энд барьсан гэхээр өмнөх хэсэгт Мөнхдалайгийн л хийсэн ажил шүү дээ. Энэ хэсэгт бол 62-оос 84 авсан. Сайжирч явахад хааяа багахан унах үе байдаг л даа. Ганхашгүй мэт байсан хуучны ТОП7 бол биш болж байгаа нь өмнөх хэсгээс анзаарагдсан. Сарантуяаг түрүүлгэж байсан хүмүүс энэ удаа Надмидыг түрүүлгээдэх лээ. Дэмжигчид мэр сэр гарч ирээд л байнаа, Отгоо Мөнбат гээд л 3-р сургуулийнхан... Дараачин 4 хэсэгт суга өсөх гэж зүтгээд ч яахав зүгээр л тус бүр 2%-аар өсөөд байхад 75% болно ш дээ. Тэгээд 3%-аар өсвөл бараг л 80% болчих юм байна.
Өмнөх хэсгүүдэд ер нь 8-д байсан Надмид одоо ийм сайн байхад Энхбаяр ба "эр 2 загал" гурав бол юун ТОП... Надмидтай нийлүүлээд энэ 4-д "өрлөг 4" гэсэн шинэ нэр худалдаж авч өгнөө. Тэгж байтал Дашка ах багаа алаад доошоо яваад өгч, дахиад шинэ нэр хайх хэрэг гарнаа...

5. [55,43] Баасансүрэн 68,57
Маш сайн шүү. Энэ хүн ингэж нэг өсөх учиртай хүн байгаа юм. Нэг л болж өгөхүй байсан, энэ хэсэгт л өөрийгөө нээж байх шиг байна. Одоо 3-р байрны төлөө зүтгэх хэрэгтэй, чадна ш дээ. Урд нь ганцхан удаа 60 дунджилж байсан, 40-сорилын дундаж дүн нь 56 байсан хүн гэхэд том л амжилт. Одоо дунджаа 4%-аар өсгөх зорилго л байнга тавиад урагшлаад байвал болох нь тэр. Алдах нь багассан ч алдсаар л байгаа, болих хэрэгтэй. Сайхан мэдээ бол байнаа, сүүлийн 10 сорилд 58-аас 79 гэсэн дүн авсан. Ер нь л F баяртай гэж хэлэх гээд байна. Одоо олон удаа 80 авах хэрэгтэй, 72 дунджилах хүн ч өдөр бүр л сайн байх шаардлагатай даа.

6. [61,51] Энхбаяр 62,63
Амьдралдаа байгаагүй сайн дундаж... гэхдээ л 5-р байр бол үнэн хол байлаа. Энэ хэсэгт ганцхан л гялтайх юм байлаа, өчигдөр том сорилд биеэ дайчилж айж сандралгүй сайн бодсон. Ер нь нэлээд сайжирч байгаагийн шинж. Өөрт нь итгээл суугаад ирвэл дандаа л сайн дүн авдаг болох ёстой. Энэ хэсэгт уг нь 6 удаа дажгүй байсан ч 2 удаа чойрсон болохоор бараг нэг ч чойроогүй Надмидаас ингэж хол хоцрох нь аргагүй л дээ. Дээр үед энэ өрлөг 4 -өөс чинь түрүү тодордог л байж билээ. Одоо ч хоорондоо уралцахаас цаашгүй болж дээ. Одоо хэсэг бүрт дунджаар 4% өсвөл 78%-тай болох юм байна... Үүнийг чадах уу? чадахгүй юу? эсвэл илүү ихийг үү?

7. [58,25] Даваабат 60,5
60-тай л дууслаа. За тэгээд тэр бодлого бодож байгаа энэ тэр бол бүтэхэгүй ээ, яг Дашкагийн араас дагасан байдалтай... одоо тэгээд 800 авахыг хүсвэл хэсэг бүрт яадаж 2% өсөх хэрэгтэй байх юм. Одоо байгаа байдлаараа бол бүтэхгүй ээ...

8. [65] Дашпүрэв 56,66
Цагтаа түрүүлж байлаа, бүүр маш олон удаа шүү дээ. Бас 70% дунджилдаг байлаа, бас 1-р байранд хэсэг дуусгадаг байлаа, 89% хүртэл авдаг байлаа, доод амжлт нь 49% байлаа, амьдралдаа 49 -д хүрэхгүй хүмүүс бол цаад гудамжинд чинь зөндөө л байгаа... одоо гэтэл 44 авч байна, 56 дунджилж байна. Хүн 18 настайдаа зөнөнө гэж байх уу? Их онгироо, сагсуу хүн яахав дээ цээжилсэн бүгд нь цагийн эрхээр мартагдах цагт ингэж чанга унадаг юм байна ш дээ. Одоо 10 10 хувиар буураад байвал их амархан 16% дунджилдаг болох юм байна...

9. [42,8] Уртнасан 52,43
Өмнө нь байгаагүй хамгийн сайн дундаж дүн нь. Гэхдээ бүүр өвөл 1 сард л 50% дунджилдаг байж билээ, тэгээд яахав өвөл зуднаар зайлуул их зутарсан даа, чойрсоор байгаад одоо л нэг юм буцаж хуучин хэвэндээ ирж байна. 3 сарын дотор 2% өсдөг гэхээр одоо 2 сар үлдсэн нийтдээ өсөөд 53% л болох юм байна даа. Саяхан л мөр зэрэгцэж явсан, бүүр 40 сорилын дунджаар доор нь байсан Надмид мандан бадарчаад байдаг. Энэ хүнд хүсэл мөрөөдөл эрмэлзлэл алгаа... Энэ хэсэгт уг нь овоо байсан юм шүү 53 54 54 53 63 гэсэн дүнгүүд аваад л... гэхдээ араас 2 40 авчихсан л даа.

10. [48,63] Сарантуяа 51,5
Дундаж дүн нь өссөн л байгаа юм. Бүүр 2 хэсэг дараалан 5%-аар шүү. Ингээд байнга өсөөд байдаг бол ч 70 дундажлаад л дуусгах юм байна. Өмнөх хэсэгт бол түрүүлж хүртэл үзсэн, энэ хэсэгт 70 авч дээд амжилтаа шинэчилсэн. Гэхдээ л 39, 41 гэсэн дүнгүүд авсан. Дараа хэсэгт 58 хүртэл дунджилахын тулд олон удаа 60 авах хэрэг гарна, нэмээд дээд амжилтаа байнга л шинэчлээд байх хэрэгтэй л дээ.

11. [53] Очирмаа 47,14
Байр нь ч 11, нийт 48-сорилын дунджаар ч 11-д байна даа энэ хүн. 20 хүний сүүлийн хагаст гэсэн үг. Өчигдөр бол үндсэндээ яг түрүү жилийн конкурс шиг л юм өгсөн. Дүн боломжийн л гэж үзэхээр. Түрүүчийн хэсэгт л дэндүү их ниссэнээс болж игэж муу харагдаад байгаа юм ш дээ. Гэхдээ л муу байна даа, уг нь өдөр бүр 55 авчаад зогсож байх ёстой хүн. Өмнөх хэсгүүдэд 1 удаа чойрдог байсан бол энэ хэсэгт 2 чойрсон, өмнөх хэсэгт ганц нэг удаа тэсэрдэг байсан бол энэ хэсэгт юу ч байсангүй... ингээд л ийм доогуур байранд жагсчихлаа. Одоо хэсэг бүрт дунджаар 4% өсвөл 60% даваад л явна даа.

12. [44,38] Сэргýлэнбаатар 42,67
Өөртэй нь яг адилхан мэдлэг чадвартай байсан Надмид ч бүүр гараад өгсөн. Сэба энд явж байдаг. Тээр тэр доор Одко Ану энэ тэртэй баахан зууралдлаа, одоо бас 3 охины ард ирээд тээгэлчихсэн. Дүн бол дажгүй шүү ганц удуу 35-ыг эс тооцвол 40 гаргаж аваад байгаа... Уг нь би энд Хорлоог ирчих байх, тэгээд энэ хавьд байгаа 4 хүнийг хамтад нь "охидуудын" бүлэг гэж нэрлэнэ гэж бодож байтал Хорлоо тэнгэрт нисч байгаад чанга унасан тул оронд нь Сэба энд байгаад байна. "Яаж ч мадагүй" гэдэг бүлэг байгаа юм. Сэба, Пушка, Түшиг, Хорол, Даваацэрэн гэсэн 5 хүний бүлэг. Ёстой яаж ч мэдэх хүсүүс дээ. Хамгийн сүүлд ч орж чадна, дээд рекордоо ч шинэчилж чадна... тэгээд Сэба ахлагч нь хэр унхиатай байж бүлгээ урагшина чирэхийг харъя. Дашка шиг бүлгээ тарааж алдчихаад зиндаа доогуур өөр бүлгийн гишүүн болоод явж байх юмуу?

15. [43] Бямбахорол 40,83
Яаж ч магадгүй л байсан, ингэж балрах гээд байж л дээ. 2 хэсэг дараалаад 10% өсч гялалзаж байсан хүн энэ хэсгийн эхний 2 сорил хүртэл л аз нь үргэлжиллээ. 30 энэ тэр бүүр 20 авч байна гэнүү... ойрд харагдаагүй шившигтэй дүнг яаж ч магадгүйчүүд л авна л даа. Арай болоогүй байнаа, дахиад хэсэг суух хэрэгтэй юм байна. Нэг л өдөр Энхбаярын дээр гарах нь бол гарна. Тэвчээр хэрэгтэй. Надмидыг нисэх бүрт би хэлдэг байсан "бууна, гэхдээ буух бүртээ шинийг ойлгоно, нэг л өдөр буухаа болино" гэж. Одоо бол Энхбаярын дээр орчлоо... хөдөлмөрч хүн бол энэ мэтээр урагшилна ш дээ...

14. [32,4] Даваацэрэн 39,6
Ээлжит нэгэн яаж ч магадгүй... Сүүлийн 2 хэсэгт яачихсан юм гэмээр л муу байгаа. Энэ хэсэгт 14-д байгаа учир нь ганцхан удаа тэсрээд 61 авч дээд амжилтаа шинэчилсэн. Тийм болохоор л энд байгаа, ёстой л нэг яаж ч магадгүй хүн дээ.

15. [37,33] Баттүшиг 38,2
Хэзээ ч байгаагүй өндөр байр, хэзээ ч байгаагүй дундаж. Уг нь яг үргэлжлүүлээд суугаад байвал энэ чигээрээ их өсчих боломж харагдаад байгаа. Даан ч залхуу болохоор нээх их өсөхгүй биздээ. Одоо хэсэг бүрт 2%-аар өсөөд байвал 50% дунджид хүрлээ ш дээ. Өмнөх хэсэгт тэмцэлтэй харьцангуй сайн байсны үрээр энэ хэсэгт харин дажгүй байлаа, дараагийн хэсэгт яаж халаах юм болдоо "яаж ч магадгүй"-чүүд бол дандаа хэцүү хүмүүс байгаа л даа. Сүүлийн 48-дахь сорилд л гэхэд 15 авсан, ойрд л лав 20-оос доош авсан хүн байхгүй байсан юм.

16. [39] Батхишиг 37,14
Энд байх ёсгүй л хүн. Сүүлийн 2 хэсэгт ганцхан л удаа сорил тасалсан нь сайн хэрэг. Энэ хэсэгт их азгүй байлаа, Гэхдээ өсөхийн өмнө ингэж мунгинадаг л даа. Дараа хэсгээс бол урагшлаад 12 чадвал 11-р байрлуу чичирнэ. Их адал явдалтай хэсгийн ард гарлаа, 3 удаа баян ходоод болж, 2 удаа 50 авсан. Эхнээсээ муу байсан болохоор сүүлдээ хэсгээ хурдан дуусаасай гэж бодоход л хүргэлээ. Уг нь Мөнхдалай энэ тэр чинь их муу байранд байснаа нэг хоёр тэсрээд л өөрсдийнхөө байранд орчихдог юм билээ. Тэр хүмүүсийг дуурайгаад эцсээ хүртэл тэмцэж сурах хэрэгтэй дээ. Их суугаад байвал нэг л өдөр үр шимийг нь үзнэ. Уг нь бол Надмидаас хол илүү байж билээ, одоо ч ёстой хол хаягдаж байна даа. Одоо хэсэг бүрт дунджаар (39%-аас эхлээд) 5% өсвөл 60%-д бол хүрч болохоор байгаа юм, тийм боломж бол мэдээж байгаа. Аль нэг хэсэгт 5% өсч чадахгүй л бол байдал тун хэцүү болно.

17. [42,33] Касум 35,67
Сүүлийн 4 хэсгийн 32 сорилоос 14-д нь л орсон байгаа юм. Энэ яав ч эрүүл бишээ... 20-р байр бол их ойрхон байгаа...

18. [32,5] Одцэцэг 34,6
Хүмүүс орж ирж дүнг нь харж л байгаа даа. Ичдэггүй л юм байхдаа, одоо бүүр дасчихдаг юм болов уу? одоо 4 хэсэгт хамгийн сайндаа тус бүр 3% өслөө гэхэд 43% болно, тус бүр 4% өсвөл 47 болно. Өсөхгүй ч байж магадгүй ш дээ...

19. [26,75] Ану 34
Өмнө нь хэзээ ч байгаагүй сайн дүн л гээд байгаа. Өөрийнхөө хөдөлмөр зүтгэлд таарсан л дүн аваад байна уу даа... одоо хэсэг бүрт дунджаар 3% өсвөл 46% болох юм байна, чадахгүй бол тэгээд л "эр 2 загал"-ын араас орно доо.

20. [37,83] Төгөлдөр 31,17
Энэ байр нь таалагдаад байгаа юм бишүү. Энэ хүнээс сайн зүйлийг бол огт хараагүй ээ. Касум Тодко Ану 3-тай цуг "Титаник" гэсэн бүлэгт хамрагдаж байгаа...

Monday, April 11, 2011

2-р хэсэг.

Өрнөл.

Бид 2009-оны 8 сараас 2010-оны 6 сар хүртэл бүтэн 10 сар цугтаа байж, ихийг сурч мэдэхийн төлөө хамтдаа зүтгэцгээсэн. Иэхэнх нь ихийг сурсан, зарим нь замаасаа няцсан... зарим ялсан...
Би өмнө нь дандаа цөөн тооны сайн хүүхдүүдтэй ажиллаж байсан юм билээ, харин энэ хэдтэй ажиллахад надад үнэхээр хэцүү байсан ч надад их үр дүн авчирсан. Энэ жил гэхэд л би ямар ч асуудалгүй хүүхдүүдтэй ажиллаж чадаж байгаа...

Тэгээд би байнга хэлдэг дээ "Би бол хүмүүсийг зөвхөн хөдөлмөрч, залхуу гэж хоёр хуваадаг. Хөдөлмөрч л бол хөөрхөн, ухаантай, гоё ... залхуу бол муу муухай, ...гэсэн үг" гэж. Манай аймгийн сурагчид хэр их хоцрогдолтой байдаг бэ? гэдгийг зүгээр л ЕШ-ны жил бүрийн аймгуудын дундаж дүнгээс харахад болно. Би хэлдэг "энд хэдэн муу хүмүүсийг тусгайлан авчраад асгачаагүй нь тодорхой, тэднийг муу байлгадаг хүчин зүйл л байна." гэж... Гэхдээ бид маш сайн хөдөлмөрлөж чадвал тэр хоцрогдолыг даван туулна, бүүр түүнээс ч илүүг чадах юм байна гэдгийг би мэддэг.

Миний хэлдгээр хамгийн сайн хүн буюу хамгийн хөдөлмөрч нь Амартүвшин. Ерөөсөө анхнаасаа гаргасан шийдвэрээс нь эхлээд л гайхшил төрүүлмээр. 9-р анги төгссөн хүүхэд хөдөө очиж 11-р анги төгсөнө гэдэг шийдвэр гаргана гэхээр их л сонин. Надад харин Буяагийн туршлага байсан болохоор "болгоноо" л гэсэн бодолтой байлаа. Миний өдөр болгон үгэлдэг зүйлийг, манайхны хамгийн их алддаг зүйлийг Хаагий өөрөө "би дэвшинэ, хөдөө явна" гэж шийдвэр гаргахдаа цуг шийдчихсэн болохоор хамгийн хөдөлмөрч, бодитоор зоригч байсан. Түүнийг залхуурч байсныг бараг л санахгүй юм, ганцхан удаа залхуураад шийтгэл хүлээж олж авсан тэмдэг нь 2 гар дээр нь одоо болтол байгаа байх. "Чи хэзээ ч залхуурч болохгүй шүү" гэсэн утгатай бичиг... ккк
Хавар орой бүр суугаад маргаашийнхаа сорилыг бэлтгэж, цэгцэлнэ... хажууд Хаагий ганцаараа ч хамаагүй сууж л байдаг. Ганц авууштай нь шөнө 12 цаг хүртэл суусан ч түүнийг гэрт нь хүргэж өгөх "хүмүүснэр" бэлэн... хотоос гарахдаа л шийдвэр гаргасан байх "би энэ сургуульд орно" гээд... "энэ бол миний сургууль" гээд бүүр өмчлөөд авчихсан, тийм хөдөлмөрч хүн мэдээж өөрийнхөө сургуульд орох нь тодорхой.
Түүнийг маш их хөдөлмөрч байхад өөрийнх нь сайн зангууд хэрэгтэй ч бас "хурд" түүнийг хөдөлмөрч байхаас өөр аргагүйд хүргэнэ. Дуяа эд нар хийх ёстойгоо маш түргэн амжуулчихаад явчихдаг бол манай хүн дуусаагүй л байж байна. Тиймийн тулд маш их хугацаагаар сууж байж хийх ёстойгоо амжуулах шаардлагатай болдог байлаа.
За сорил дээр бол үнэн бүтэхгүй ээ... ер нь алдана гэж байхгүй, гэхдээ бараг л талдаа орж байхад нь л 80 минут хэзээнээ болоод сорил дуусчина. 200 минут боддог бол байнга 80% аваад байж болмоор... яг амжилтын үүднээс харах юм бол одоогийн ЕШ түүний ур чадварыг бүрэн дүүргэн гаргуулж чадахгүй, ганц "дутагдалтай" талаар нь далимдуулж "дундаж" болгож харагдуулдаг л даа. Түүн шиг хүнтэй яаж ажиллахаа одоог болтол олж чадаагүй л явна. Энэ жил гэхэд Даваабат гэж түүний яг сайхан дуураймал байна. Бөөн хөдөлмөр, дуусгасан дэвтэр энэ тэр тоогоо алдсан. Сорил дээр ирээл зөв зөв бодоод явж байтал цаг нь дуусчихна. Тэгээл би Хаагийгаа санана, ингэдэг л байж билээ... одоо байнга л түүнээс сураглана, бараг орой бүрдээ "хурдан" болж байна уу гэж, нэмэгдэж байгаа л гэх юм. Би бол эргэлзэж байна л даа...

Дараагийн царайлаг (хөдөлмөрч) нь одоо Нацагсүрэн л дээ. 7, 8 сар орчмын хугацаанд л түүнийг гайхалтай их өөрчлөгдөхийг би нүдээрээ харсан. Одоо ч итгэхэд бэрх. Би ёстой өдөр бүр хажууд нь байж яаж өөрчдөгдөж байгааг нь нүдээрээ харж байсан болохоор л "зүүд биш" гэдэгт нь итгэдэг. Өмнө нь хүн ямар ч байсан байж болно, харин өөрийгөө мундаг гэж бодож байсан хүмүүсийг өөрийнхөө цэвэр хөдөлмөрөөр дийлээд "тэнд байгаа нь л чухал"...
Уг нь тэрээр миний хувьд "царай муутуудын" л нэг байлаа ш дээ (залхуучуудын)... тэгээд Буяа бид 2 ярилцдаг байлаа, хэцүүхэн л хүмсүүсийн тоонд түүнийг багтаахаас өөр аргагүй. Өвөл амралтын нэг өдөр хүмүүс амарч байхад 11-ийнхнээсээ ганцаараа шахуу ирээд хичээллэж байсан юм, дандаа л ингээд сууж байдаг болохоор нээх их анзаарсангүй. Нэг бодлого асуугаад цааш үргэлжлүүлээд сууж байхад нь би түүнийг сая анзаарч хажуунаас нь нэлээд ажиглаж зогсов. Гэтэл "энэ чинь М-Нацагаа мөн үү?..." гэж өөрөөсөө асуухаас өөр аргагүй болов. Түүнээс хойш л Нацагаамын шидийн гэмээр замнал эхэлсэн, эцэст нь хүссэн сургуульдаа орж өрнөөд, одоо цаашаа үргэлжилж байна. Мэдээж их өөрчлөгдөхийн тулд түүндээ тохирсон их хэмжээний хөдөлмөр л гаргана. Түүгээр би үнэхээр их бахрахдаг.
Хааяа алдаа гаргах бүрт нь харамгүй шүүмжлэнэ. Тэр бүхнийг давна, үнэхээр сайхан тэвчээртэй л дээ. Би заримдаа багшийн үүднээс биш хувь хүн утгаар тэднийг бас сорилд балиашигланаа... Эр эм 2 хүүхэд над дээр ирээд маш их өөрчлөгдөөд сайжраад байхаар нь дэмжээд, бас хоюуланг нь ангийхны нүдэн дээр магтаад, их өөр байр сууринд өргөлөө. Эмэгтэй нь маргаашнаас эхлээд улам бүр хичээгээд бүүр их сайжирсан нь Нацагаа. Харин эрэгтэй нь чойрсон доо, магтаал бол эзнээ бас цагаа олох хэрэгтэй юм билээ. Мэдээж Нацагаа маань өөрийнхөө хүчээр сургуулиа сонгож авч, тэнцэж орсон бөгөөд хүн яаж хөдөлмөрлөж өөрчлөгддөг юм, яаж зүтгэж сурдаг юм... гээд маш их туршлага хуримтлуулж чадсан болохоор одоо ч би түүнд санаа зовох юм алгаа, сайн оюутан байж чадна, цаашдаа сайн байж чадна л гэж найдаж байгаа.

Би ер нь их олон янзын өгүүлбэр хэлэх дуртай хүн юм шиг байна. Миний амнаас "Мужаан хүн харуулаа бариад үлдэх хүүдээ хайртай байдаг" гэсэн үгийг хүмүүс олон л сонссон байх ёстой. Би ч гэсэн миний палмастерыг маань бариад үлдэх хүнд л хайртай байх нь шударга боловуу. Гончигдорж нөхриийг би заримдаа хэтэрхий надтай адилхан болоод байна уу даа гэж эмзэглэх юм. Яг л миний туулсан шахуу замаар явсан, дунд сургуульд надаас арай бага хугацаанд хичээх боломж олдсон тул арай л надтай харьцуулагдахааргүй. Би их сургуульд очоод л програмчлалаар МКС-ын аварга болж, 1-р шигшээд 4 жил ахлагч байсан бол манай хүн ямар ч л байсан 2-р багаас эхлээд урагшилж байна. Магадгүй миний хүрч чадаагүйд хүрэх биз. Би харин 2 дахь Цагаан биш 1 дэхь Гончигдоржийг л хүсч байна. Өөрийнхөөрөө байж, өөрийнхөө зорьсон зорилгоо биелүүлэхийн төлөө хамаг боломжоороо зүтгэж чаднаа гэж найддаг, тийм хэмжээний хүсэл зориг ур ухааныг надаас олж авч чадсан гэж би дүгнэдэг.
Миний шавь нар дунд түүн шиг математикийн мөр хөөсөн байхгүй тул Гочоо миний хувьд онцгой нэгэн. Миний хажууд чанга дуугарч байхыг нь лав би сонсоогүй юм байна, дандаа л шивнэж ярьж байгаа харагддаг. Харин гудманд бол ямархуу байдалтай байдгийг нь хүмүүс надад "ховолдог". Зорьсон зорилго нь, математик нь, ажил нь түүнийг хэзээ ч нэг зангаараа байдаг сайн хүн болгоод хүмүүжүүлчинэ л дээ. Хэрэвээ би уурлавал Гочоо "хохирогч" болдог бичэгдээгүй хуультай, шүүмжлүүлсэн бүхэн нь өөр хүнд "шүүмжлүүлэхээргүй сайн хүн болох" дасгал байсан байлгүй дээ.
Үнэхээр сайн том ах байлаа. Нэлээн хэдэн тийшээ том бага олимпиад уралдаанд цугтаа явсан, тэр бүгдэд надад түшиг болж, их сайн туслагч маань байлаа. Би нэг л юманд өөртөө баярлаж явдаг. Гочоог хэзээ ч би сэлгээнд суулгаж үзээгүй, байнга л бүхний түрүүнд түүнд л итгэл хүлээлгэж байлаа. 10-р ангийн сурагч аймгийн олимпиадад дөнгөж 4-р байр эзэлчээд зогсож байхад нь би 11-р ангийн улсын олимпиадад оролцуулахаар түүнийг итгээд л авч явсан, 11-р ангидаа ЭЕШ-ны маш хэцүү бэлтгэлтэй байхад нь түүнийг математкик, мэдээлэл зүйгээр аймгийн аварга бол гэж шаардаж байлаа, түүний Гочоод даваад л гарсан. Одоо Мөнхдалай гэхэд түүний ачааны 1/3-хэсгийг арай ядан л дааж явна гэмээр санагдах юм. Мэдээж дунд сургуульд байгуулсан хамгийн том гавьяа нь Архангайд болдог Хангайн бүсийн олимпиаднаас авсан хүрэл медаль нь. Тийм ч том медаль биш ч энэ бол хангалттай олон юмны эхлэл байж чадна гэдэгт би итгэдэг. Харин ЭЕШ-д өөртэй нь харьцуулахад түвшний ялгаатай хүмүүсийг ялж чадаагүй нь "чи арай болоогүй байнаа, илүү их хөдөлмөрлө" гэсэн тохио байх.
Өөрийнхөө мөрөөдөж байсан амжилтуудыг шавь нар нь олон дахин нугалаад ирэхийн цагт багш болсныхоо үнэ цэнийг хүн ойлгодог. Гончигдоржийн гаргасан шийдвэрүүд, хийсэн ажлууд, зарцуулсан хөлс хүчнээс олон хүний ирээдүй хамаарч байх болно гэж итгэлтэйгээр хэлье. Түүний утга учиртай, хүчин чармайлттай амьдарсан хором бүр нь Баянхонгорчуудад, Монголчуудад тустай байх болно. Тийм л зүйлийн төлөө зүтгэж яваа, тэнд очиж чадах хүн бол Гочоо. Ихийг өөрчилж ихийг сайжруулахын тулд өөрөө их сайн болох хэрэгтэй, өөрөөсөө сайн шавь бэлдэж чадвал багш хүн өөрийгөө "сайн багш болжээ" гэж дүгнэхэд болно байх.

Ашигтай ч юм шиг, заримдаа бүүр ямар ч ашиггүй ч юм шиг санагддаг байлаа. Гэхдээ үнэхээр их хөдөлмөрлөж чадсан хүн бол Т..к буюу Хишигээ билээ. Уг нь би их өөр утгаар хоч хайрласан юм, өөрийнх ойлгож явдагаар бол муу байсан болохоор нь би тэгж нэрлэсэн мэт санагддаг гэсэн. Тэгээд нэрнээсээ салахын тулд гэж бодоод ч болтугай маш ихийг хийж байвал сайн л байна. Магадгүй хэзээ нэгэн өдөр би түүний "Sunny" гэж нэрлэх ч юм билүү... Хөдөлмөрч хүн амжилт гаргадаг гэдгийг тэрээр ЭЕШ дээр л харуулчихсан. Түүний урд орсон 4-хөн хүн нь үнэхээр л том том нэрнүүд байлаа, харин түүний ард орсон 1000 хүн дунд бас л том том нэрнүүд байж л байлаа, гэхдээ л тэр бүгдийн дээр нь Хишигээ байлаа ш дээ.
Шинэ юм сурч, хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө тэмцэж яваа хүний туулдаг замаар л явж байгаа, заримдаа үнэхээр хэцүү байдаг л даа, эхлүүлчихсэн юм чинь буцалтай нь бишдээ эцсийг нь үзнэ дээ. Маш их тэвчээртэй хүн юм болов уу эсвэл бүүр ямар ч сэтгэлийн тэнхээгүй хүн юм болов уу гээд би бүүр гайхдаг, огт хариулт олж чадаагүй л явна. Сорилууд хүнээс сэтгэл зүйн хувьд арай л өөр юм шаарддаг юм байна гэдгийн Эрхэмээ, Хишигээ 2-ын сорилд оролцож байгаагаас харж болдог. Одоо тэгээд нэг өдөр сайн мэтгэлцээд, нэг өдөр муу мэтгэлцээд савалж байгаа боловуу л гэж эмээх юм байна ш дээ.

Ер нь төгс лидер хүн юмуу даа. Биднийг цугтаа байх бүхий л хугацаанд бусаддаа тусалж, багаа утгаар нь чирч бүх хамтрагчдаа баярлуулж байсан бол ЭЕШ дээр ч лидер хүн шиг байж маш олон хүнийг "баярлуулаад" (муу хүмүүсийг ч баярлуулсан) амжсан. Дуяагаа харьцуулж болмоор гарт хамгийн ойр хүн нь Сэрчмаа байлаа. Сүүлдээ тэгээд хүнтэй харьцуулахад хэцүү болсон, өнөөдөр жилийн дараа бодож байхад багийнхаа амжилтыг 5% эсвэл бүүр түүнээс хол илүү хувиар дээш нь татсан хүн бол Дуяа байж. Өөрөө сурагч, бусдын л адил сурахын төлөө зүтгэж яваа, тэгээд нэг гаагүй дүн аваад зарим нэг "хар дурсамжуудыг" арчихыг хүсч яваа хүүхэд байж түүнээс өөрт нь дэндүү томдсон гэмээр их зүтгэл гарсан. Зөвхөн өөрийнхөө хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүтгэлээрээ багийнхандаа ийм их нөлөө үзүүлсэн хүүхэд гэж бодохоор одоо бахрахмаар юм даа... Цөөхөн хэдэн үгээр түүнийг гавьяаг тайлбарлаад бичихэд бол хэцүү л байна.
Ер нь хүн бүхэнд их нөлөөтэй, хожигдож орж ирсэн хүнийг л гэхэд бүүр "больёо" болтол нь мэлрээд суучина. Ингэж тавлуулсан хүн яаж дахиж хожигдох билээ дээ. За тэгээд л баг хүнд хэцүү үе бүрт би түүнд л найдаж тэсэрхийг шаардана, тухай бүрд манай хүн багаа аварч, бусдыгаа итгэлтэй болгож чадна. Зүгээр л хааяа тэсэрчээд байгаад байдаг хүн биш шүү, байнга тэргүүлэгч байж багт хүрч чадаагүй ямар амжилт байна тэр бүгдлүү зүтгэж бараг бүгдийг нь биелүүлж байсан хүн дээ. Миний энд байсан 3 жилийн хугацаанд хамгийн олон удаа сорилд түрүүлж, хамгийн олон удаа 90 авсан хүн бол Дуяа шүү дээ.
Юм юмаараа л илүү хүндээ, одоо холбогдсон хөвгүүдийнхээ тоогоор бусдыгаа хол хаяна гэдэг нь ч батлагдаад байгаа, тэгэхэд Нацаго энэ тэр бол бүтэхгүй ээ нөгөө хэн, бас хэн гээл болоо...
Нэг л их олон найзтай, тэднийхээ томилогдоогүй толгойлогч нь, тэгээд бүгдийг нь зохицуулах гэж зүтгэдэг... энэ хүүхдийн замнал гэсэн чинь яг л миний туулсан амьдрал байна ш дээ... тийм болохоор нь би их ойлгодог юм. Жаахан хүүхдэд ямар биеэ бодоорой гэж захилтай нь биш, гэхдээ л биеэ бодож байгаарай гэж хэлдэг байж гэж одоо бодох юм. Тэгээд намайг хэлсэн ч хэлээгүй ч хэнхэг юм чинь зүтгэсээр байгаад л одоогийнхоо "хязгаарлагдмал" байдалд ирэх л байсан даа. Тамирчид ч адилхан лидер нь байнга л зүтгээл байна гэж юу байхав, хааяа ч гэсэн цуцаад амардаг ш дээ. Тэрэн шиг байнга гоол хийнэ гээд зүтгээд байлгүй хааяа нөхцөл байдалдаа зохицоод ашигтай байдлыг хүлээх хэрэгтэй биздээ. Би бол амжилт хүсэх нь ч илүүц дээ, зүгээр л хүлээх л үлдсэн...

Далай чинь одоо бидний хажууд том од ах биздээ. Математикийн ангид сурч байсан, одоо програмист... багш. Олон шавьтай, олон том амжилт гаргаж үзсэн. Гэхдээ би санадаг юм, нэг л юм батлагаатай хэлж чадна. Нацаго бол Далай бид 2-оос дунд сургуулийн стандарт математик мэдэлгээрээ бол дэндүү илүү хүн шүү. Энэ баримт одоо юуг өгүүлж байна бэ? гээд лавшруулаад бодох хэрэг гарна. Урьд өмнө хийж байгаагүй ихээр хөдөлмөрлөсөн гэдгийг надаас бусад бүх хүн хүлээн зөвшөөрч байгаа, надад бол байнга л чамлалттай санагддаг. Үүнээс илүү ихийг хийж чадах хүн, бид нар арай илүү их итгэл хүлээлгэх ёстой ч байж магадгүй. Далай бол хүн магтдаггүй золиг байгаа юм, харин Дуяаг бол магтаж байна лээ бусад монбүшочдод бол "толгой сэгсэрсэн"... энэ бол бас л юм өгүүлж байгаа юм. Ер нь бол жаргал нь дэндсэн хүүхэд шүү энэ "гоё гонзгой гортиг" чинь. Гэр нь 2 алхамын зайтай байхад л сорилд дандаа хожигдож орж ирж, амьсгаатай эхлүүлдгээс эхлээд л түүнд тоочоод байвал асуудал бол их байна. Гэхдээ л бид 2-д итгэдэггүй олон хүний амыг таглахаар хариуг бол ЭЕШ дээр өгч чадсан, яг л хийсэн бэлтгэлдээ таарсан дүн.
Одоо тэгээд чих халууцуулдаг шиг чихийг маань их баярлуулдаг болох байлгүйдээ гэж найдах юм, мөн ч их зодуулсан даа. Зодуулаад хүн сайжирдаг бол энэ хүн л сайн явах ёстой, би Далайг зодож чадаагүй хариугаа л автлаа зодсон санагдана. Намайг ч их зодсон, мөрийтэй тоглочоод арай ч нэг чанга зодохгүй байлгүй дээ гэж бодохоор л бүүр хариугаа заналтайгаар авч байгаа юм шиг хүн зодно. Багшийгаа ингэдэг шавь гэж байх уу?...ккк
Одоо тэгээд нэг сайхан караокены хамтрагчид, би бас бэлтгэл энэ тэрээ хийгээд хүлээж байхгүй бол тээ, хотод байнгын бэлтгэлтэй байдаг хүнтэй өрсөлдөнө гэдэг бол шударга биш л хэрэг дээ.

(ямар ч их юм билээ, дуусахгүйнээ...)

Saturday, April 9, 2011

1-р хэсэг.

Эхлэл.

2010 төгсөгчид маань оюутан болоод явцгаасан. Зарим нь их сайн сурч байгаа бол зарим нь сайндуу л гэх мэтээр... заримтай нь бүүр холбоо тасарсан бол зарим нь өдөр бүр шахуу л миний ажлыг шалгаж, зөвлөгөө өгч, надад туслаж байна даа...

Эдгээр хүүхдүүдтэйгээ танилцсан түүх гэвэл их энгийн юмаа. Жаамаа шиг хар багаасаа намайг дагасан гарын шавь гэж эд нар дунд байсангүй. Гэхдээ Гончигдоржийг багаас нь мэднэ. Отгоо хэлдэг юм:
"Гочоо бол Цагаан гэдэг хүнийг дагах ёстой гэдгээ их багаасаа мэдэрсэн хүүхэд" гэж... Би ч гэсэн санал нийлдэг. 2006 онд "Мэдээний цаг" бүлгийн олимпиад гэж зохион байгуулаад, тэнд Гончигдорж 3-р байр эзэлж байлаа. Тэр цагаас нь л энэ хүүхэд хэр өсөж хөгжиж байна гэж битүүхэн сураг тавьсаар... зун над дээр ирж бэлтгэл хийнэ гэдэг боловч боломж таарч дорвитой их юм хийлгэж чадахгүй байсаар насыг нь хөгшрүүлсэн дээ. Бүүр 10-р ангид орсон хойно нь л тэр миний шавь болох хувь тавилан олдсон. 10-р анги хүртлээ манайхан яаж чойрсон байдаг билээ гэдгийг одоогийн 9-р ангийнхнаар жишээ болгоод ойлгочиж болно.
Сургалтын төвөө дөнгөж нээгээд 11-р ангийн сурагчдын ЭЕШ-д,харин 9-р ангиас доош сурагчдын олимпиадад бэлдэнэ гэсэн төлвөлгөө гаргаад, нэмээд 10-р ангийн сурагчлаас ганцхан Гончигдоржийг л олимпиадад бэлдье гэсэн шийд гаргав. Гэтэл нэг өдөр нэг охин ирчээд би 10-р ангийн сурагч байгаа юм сургалтанд сууна гээд дайраад байх юм. Би хэлдгээ л хэлсэн "чам шиг хөгшин юм сурах нас байхгүй ээ, би энэ Гочоог ганцааранг нь жаахан зүтгүүлээд юм сурах эсэхийг нь үзнэ, чи хэрэггүй ..." гэлээ. Дахиад л маргааш нь ирээд би орно гээд зүтгээд байх юм. Тэгээд тэр охины надад хэлсэн ганц үг нь л татгалзах аргагүй болгосон. "Би өөрийгөө дайчлаад хөгжиж болох уу?..." гэж том үг хэлэхэд нь нэг их уур хүрч дүрс гэснээ... "чи Гочоогийн хажууд суужил байхгүй юу, яаж хөгжихийг чинь харнаа..." л гэж басангуй хэллээ.
Тэр охиныг би одоо болтол Гочоод дурласандаа л тэгж явсаар өдийг хүрлээ, одоо ч зөхрөөгүй л явна гэж боддог...(ха ха ха ха). Анх ирснээсээ бүүр сарын дараа байхаа нэг өдөр Гочоо тэр хоёрын хоорондын ярианаас Нацагдулам гэж энэ хүүхэд Далайжаргалын дүү юм байна гэдгийг олж мэдэв. Миний төрсөн дүүгээс өөрцгүй Далайжаргалын нэрийг бариад ирвэл би одоо буруу харж уйлаад ч болтугай үг дуугүй "хөгжих боломж" олгоно доо. Далай бол бүүр надаас сүүлд олж мэдсэн гэсэн. Энэ хүүхэд анх эхэлж надтай танилцахдаа л сурпрез байлаа, одоог хүртэл сурпрез барьж хааяа чих халууцуулсаар... угаасаа засрахгүй байхаа...
1999 оны хавар юм байна, 6-р ангийн сурагч байхдаа аймгийн олимпиадад Очирхуяг багш дээрээ бэлддэг байлаа. Амралтын өдрүүдэд багшийнхаа гэрт нь очиж бэлдэх ба тэднийх том хүүхэдгүй тул хавар орой болсон хойно цагаан сарынхаа боовыг дуусаагүй нь надад сайхан байж билээ. Тэгэхэд тэдний том хүүхэд дөнгөж хөлд орсон жижиг байлаа, багш түүнийг "миний охин тусад орж байгаа" гэж хошгируулах ба тэр ээждээ халбага энэ тэр дөхүүлж өгөх хэмжээний л бага байлаа. Түүнээс хойш 10 жил өнгөрсөн байлаа, багш маань нэг өдөр гэрт ирээд хүүхдээ хамаатныхаа бас нэг хүүхэдтэй нь цуг чамд даалгаж өгнөө гэснээр Энхзаяа, далийдаг Дагиймаа 2 миний шавь болцгоосон...
Эрт цагтдаа, 20-р зуунд... миний анх мэдээлэл зүйн даган сурсан хуурай ах бол Мягаа ах гээд програмист хүн байдаг юм. Би өөрөө төрсөн ахгүй хүн болохоор Мягаа ах сэтгэлд нэг л дотно байдаг. Ах намайг Баянхонгорт багшилж байгааг дуулаад нэг дүүгээ надруу явуулж сургах болов. Булгантамир гээд харахад их даруухан, ерөнхий математик хандлага тун ч сайтай хотын хүүг их сургуульд элсэн оруулахын тулд 1 жил надаар тамлуулахаар гоё УБ-аасаа хөдөөрүү цөлөн ирүүллээ.
Би дунд сургуулийн сурагч байсан санагдана, эсвэл дөнгөж оюутан болж байсан. Намар сургууль эхлэх гээд хотруу явахад пургонд цуг хэдэн согтуу нөхдүүд явлаа. Хаанахын ч гэнээ цагдаагийн сургуулийн л оюутнууд юмуу даа, нэг л их том ярьсан, архи уусан хүмүүс. Мэдээж би тийм сураггүй гаруудад хэзээнээсээ дургүй, тэд замдаа зогсоод архи ууж байснаа надад нэг хийж өгч байна, би уудаггүй л гэж таараа. Тэгсэн нэг нөхөр намайг "аргалын бүтээлэг" гэж доромжилж байна. Би аргалын бүтээлэг бол энэ архичин өөрөө архины бүтээлэг гэж бодоод өнгөрлөө. 2009 оны зуны сургалт эхлэх гэж байтал нэг хүн утасдаад "мөрдөн байцаагч ... гэдэг хүн байна, өөртэй чинь уулзах гэсэн юм" гэлээ. Ямар хэргээр гэтэл "нэг хүүхдийн талаар..." гэж байх юм. Хүүхдүүдийн маань нэг нь л хэрэг төвөгт орооцолдчихсон юм байх гээд сандарлаа. Нөгөө хүн надтай ирж уулзтал намайг "аргалын бүтээлэг" гэж хэлчээд УБ-д очсон хойно цуг таксидаад мөнгөн дээрээ "новширдог" гар мөн байна. Миний инээд хүрээд явчлаа, нэг зараа шиг өрвийсөн хүүхэд дагуулчихсан... зайлуул Хишигээгийн маань хусуулсан үс дөнгөж ургаж байсан үе нь.
Сүүлийн жилүүдэд аймгаас төрөн гарсан математикт сайн гэгдэж байсан хүүхдүүдэд дэмжлэг үзүүлж их сургуульд сурах болон бусад зүйлс дээр өөрийнхөө чадлаар тус нэмэр болохыг хичээдэг байлаа. 2007 оны аймгийн аварга математикч нь Түвшинжаргал гэж залуу бий. Тэр жилийн төгсөгчдийн дундаас бидний хүслэн болсон Монгол улсын аварга ч төрсөн түүхтэй. Би харин Түвшээг сайн дэмжиж чадаагүйгээ үе үе боддог байлаа, одоо харин бодогдохоо байсан даа. 2009 оны 8 сарын эхээр зуны сургалтаа эхлэх гээд хэдэн хүүхдүүд бүртгэж аваад байсан үе, хичээл эхлэх өдрийн өглөө Түвшээ надруу залгаад "ах, сургалт чинь эхлэх гэж байгаа гэлүү, дүүгээ өдөр явуулчия" гэснээр гар хөлөндөө янз бүрийн гархи дэгээ зүүсэн (одоо ч хэвээрэй) нэг хүүхэд ирсэн нь Дуяа.
Энэ арзгар Хишигээ, гархи Дуяа 2 бол Буяндэлгэрийн маань найзууд л даа... өөрсдөө ирээд зогсоогүй хэдэн хамтрагчдаа дагуулчихсан байгаа юмаа... Нацагаа, Төрөөгийн нэрлэдэгээр "өндөр хар" Должко, Цоомоо, Зулаа, Амараа...
Гочоо бас яаж дутхав. 2 найзаа дагуулчихсан ирэв, нөгөө 2 нь тоо боддог биш сагс тоглодог хүүхдүүд. Нэг нь одоогийн том ах гуай Дашпүрэв. Нацагдулам бас барьцана, нэг найзаа дагуулчихсан... Нацагаагийн ээжийн хэлснээр "Нацагаагийн ээж" гэмээр төлөв даруу, буйр суурьтай нэгэн, Бямбаа...
Өвөл бүүр шинэ жил болж байхад 3 сурагч сургалтанд нэмэгдэж орж ирсэн. Нэг нь надтай яриа хөөрөө үүсгээд ямар бодол санаатай байгаагаа тайлбарлаад байх юм, нөгөө 2 нь зүгэр л толгой тохиод цаана нь зогсоод байх юмаа... Тэр толгойлогч нь Нацагаагийн Дүүрээ, нөгөө 2 бие хамгаалагч Хонгороо, Өөжиг хоёр. Тэр 2-ын амнаас үг сонсоно гэдэг одоо ч бэрх, мсжр-ийнхээ цаанаас ч толгойгоо тохисоор байх хэмжээний хүмүүс.

Wednesday, April 6, 2011

6-р хэсгийн дунд хэрд...

Ерөнхийдөө урагшилсаар л... сүүлийн 9-сорилын 7-д нь багаараа 50%-аас дээш дүн дунджилсан гэхээр бид хэр өссөнийг харуулж байна. Сайн зүйл их байгаа ч муу зүйлүүд бас байгааг үргэлж санах хэрэгтэй... 6-р хэсэг эхлээд 4 сорил авчаад байна. Энэ хэсэг бангийн дүрмийг чангаруулж нэлээд олон бандах төлвөлгөөтэй байгаа. Өнөөдрөөс эхлээд хэд хэдэн хүн бандуулаад, бас бангийн болзол биелүүлээд явж байна. Хүүхдүүдийн энэ хэсгийн дүнг өмнөх 40 сорилын дүнтэй харьцуулж үзээд, ЕШ-д 2 сар дутуу байхад ямархуу өөрчлөлт орсныг нь тоймолж үзье...

1. Сандагдорж 80.25 [63,54]
Энэ хэсгээ үнэхээр сайхан эхлүүлж 3 дараалан түрүү аваад, 4-р сорилд Мөнхдалайг түрүүлэхэд нь 88-аар аман хүзүүдлээ. Энэ хэсэгт өмнө нь хэзээ ч авч үзээгүй дүнгүүдээ буюу 88%, 90% гэсэн дүнгүүд авч гайхалтай сайн байгаа. 90 авч чадсан 2 дахь хүн бөгөөд 3 дараалж 80-аас дээш дүн авсан анхны хүн болсон байгаа.
Энэ хэсгийг чухам хэдтэй дуусгахыг хэлж мэдэхгүй байна, ямар ч байсан азаар биш жинхэнэ өөрийн хүч чадлаараа сайн сайн дүнгүүд авч байгаа. Бараг л 80-тай дуусгах болов уу даа. ЭЕШ-ны сорилуудын хувьд миний хүртэл шүтдэг Дуяа гээд хүн байна, түүний эцсийн мөчид үзүүлж байсан дүнг одоо үзүүлж байна. Гэхдээ гол шалтгаан нь цаг байгаа юм. 80 минутад бол Сандаг сонгохтойгоо л дуусна, сонгохоосоо 1, 2 алдана гэхээр хамгийн сайндаа 90 биш 70 авахаар байгаа. Одооны энэ сайхан нөхцөлд бол 100 авахыг мөрөөдөж байна, гэхдээ хэцүү гэдэг тодорхой байгаа. Учир нь дутуу сурсан зүйлүүд байгаа, бүгдийг нь нөхөж авсны дараа, өөрөөр хэлбэл Мөнхдалай шиг мэдлэгтэй болсныхоо дараа л 100 авна. Сандагт олон авууштай чанар байна, өөрийн хүчээ бүрэн дүүрэн гаргаж чадаад байдаг юм, Мөнхдалай тэгэхэд рекорд тогтоож байгаа ч тухай бүртээ хэрэггүй алдаа гаргаж байгаа. Энэ 2-ыг харьцуулахад нөөцний зөрүү байна даа. Сандагийн томоохон дутагдал бол "би тэр хичээлийн тасалсан болохоор наад бодлогыг чинь бодож чадаагүй" гэж хэлдэг нь л байна. Энэ бол яавч эрүүл хүний хэлэх үг бишээ, нэлээн засрахад бэрх өвчтэй хүний хэлдэг үг байж таараа...
40 сорилын дунджаасаа 17% орчим илүү байна гэхээр үнэхээр сайжирсан байна, энэ хэсэгт өнгөлөг байна гэхээс өөр юу гэхэв.
Энэ хэсэгт түрүүлэх нь бол тодорхой болсон байгаа, нэлээн тасархай ч түрүүлэх байх. Дараагийн хэсэгт дахин өсч чадах уу? дахиад 80 гаргаж дунджилж чадах уу?

2. Мөнхдалай 74.5 [65,6]
Сайн биш байнаа. Дээд амжилт тогтоож байна, бүүр 90 гаргаж аваад Дуяагийн дээд амжилтанд хүрчээд байна, Гочоогийнход удахгүй хүрнэ. Гэхдээ л 50 авч байна... юу гэсэн үг билээ. ЭЕШ-д яг хэд авах гээд байгаа юм бэ? 50 авах уу? Хүнээс илүү зүйлүүд байдаг ч өнөөдөр бол дутуу зүйлүүдийг нь ярих шаардлагатай байгаа юм.
Сандагтай яг цуг бодоод явна, Сандаг ч бараг бүгдийг нь найдвартай бодоод алдвал тэр доорно засаад явдаг, Мөнхдалай алгасана, тойрч зугтана... Хажидаас бол 2 дахин удаан бодно, Дашкагийн хэмжээний мэдлэгтэй болоод бүх бодлогоо гацалгүй боддог болтол ч өдий байна даа...
Ер нь 80 минутад бол 50 авах л хэмжээний хүн. Бүх бодлогоо тойруулж дууссаны дараа сүүлийн 20 минутад л үлдээсэн, эргэлзсэн хэдтэйгээ дахин зууралдана. Зарим сайн байгаа өдрөө зассан бүхэн нь зөв болоод 90 гараад явна, ихэнхдээ 50-тайгаа үлдээд байгаа юм. Тэгээд хэсэг бүрт 2 удаа их сайн хийнэ, түүнийхээ ачаар л сүүлийн 3 хэсэгт түрүүлж үзүүрлэж байна... 40 сорилын дунджаасаа 10% орчим илүү гэхээр боломжийн л гэмээр байна. Өмнөх хэсэгт дунджаа бууруулсан гайгаа цайруулж 76 орчимд дунджилах бодит шаардлагатай байгаа.
Ганц зүйл л тодорхой байна. 50 авах л юм бол 90 авсны ашиг тус гэж гарахгүй ээ... аваад ч хэрэггүй, түүний оронд 2 сайхан 60 хусчихвал гоё харагдана ш дээ.

3. Хажидсүрэн 69,75 [64.37]
Энэ хэсгээ гайхмаар муу эхлүүлсэн ч удалгүй өөрийнхөө байранд ирлээ. Ер нь л Хажидын мөрөөдлийн бөгөөд түүний хамгийн дээд байр нь 3-р байр байхаа. Алдаа нь овоо багассан байна лээ, хурд бол янзын л даа... Заримдаа дэндүү гэнэн гэнэн алддаг нь түүний нэр хүндийг их л доош нь дарах юмдаа. Амархан бодлогуудыг алдахгүй нягт бодож дадах хэрэгтэй байна. Тэгвэл чадвар, арга техник зайжрахын хэрээр хүнд бодлогуудын алдааг бол бага багаар нь засаад явна.
40 сорилд 3 удаа л 80 авч байсан бол энэ хэсэгт 2 удаа 80 аваад байна. Ер нь их тогтмол дунджилдаг хүн. Энэ удаад 70-тай төгсгөх чин хүсэл байнаа. Түрүү авалгүй их удсан, ер нь түрүүлэх өрсөлдөөнд биш түрүүлсэн хүний ард л байгаад байгаа. 3-р байранд орохыг мэдээж өөр олон л хүн хүсч байгаа ш дээ.
Анхаарах зүйл бол тодорхой байна 3 оноотой болон 4 оноотой бодлогуудаас оноо огт алдахгүй байх. Тийм чадвартай болчвол ч бусдыг нь сурах цаг хугацаа боломж бол байнаа.

4. Баасансүрэн 66.67 [56,33]
Овоо доо, хэзээ ч ийм байранд байж үзээгүй хүн, мөн хэзээ ч ийм дундажтай байж үзээгүй хүн. Сүүлийн 6- сорилд ганц 59-авсныг эс тооцвол бүгд F-биш байгаа. Аль дээр 1-р хэсэгт үзүүлж байсан дээд дүнгээ эвдэж чадаагүй байгаа 3-хан хүний нэг нь. Гэхдээ их ойртоод байгаа. Уг нь хүнээс юугаараа дутах билээ дээ. Сандагаас илүү мэдлэгтэй, Мөнхдалайгаас илүү хурдтай... гээд түүнд бол авах юм байнаа. Даан ч болж өгөхгүй юмаа, сандараад л мунгинаад л ... эргэлзээд л баахан алдаа хийнэ.
40 сорилын дунджаасаа 10%-илүү гэхээр энэ хэсэгт үнэхээр сайн байгаа нь ойлгогдоно. Одоо ёстой бүхнээ шавхсаар байгаад 4-р байранд тэсч үлдэж чадвал түүний ирээдүй ч гэгээтэй харагдана даа.
Өөртөө итгэлтэй л бодох хэрэгтэй, чи сайн дүн авч чаднаа. Чадсаар л байгаа биздээ. Үүнийгээ л тогтвортой үргэлжлүүлэх хэрэгтэй. 66 дундажлаад 79 авч байна гэдэг бол сайны тохио шүү...

5. Надмид 65 [45.11]
Яая... нөгөө ТО7 яасан бэ? нөгөө том ах Дашка яасан бэ? нөгөө хэзээ ч түрүүлж мэдэх Энхбаяр яасан бэ? тогтмол нягт сайн боддог Даваабат яасан бэ? Өмнөх 5 хэсэгт 62 дундажилж үзсэн 4-хөн хүн байдаг юм. Гэтэл энэ хэсэгт Надмид бүүр 65 дундажлаад өөрийн дээд амжилт болох 70%-ийг 2 удаа үзүүлчээд явж байна. Угаасаа хэсгийн маш сайхан эхлүүлдэг заншилтай, гэхдээ төд удалгүй байрандаа очдог муу зуршилтай. Энэ удаа бол хэсгийн дунд хүртэл гайхалтай байж 5 дээр байрлаж байна. Нэгэнт л энд ирснийх 5-р байр, бүүр чадахгүй бол 6-р байранд ороод үзчих хэрэгтэй. Өмнө нь буцах бүрт нь хэлдэг байсан юм. Надмид ухрах бүртээ ихийг ойлгож байгаа, тэгж байгаад ухархаа болиноо гэж. Хэд хэдэн удаа бүтэлгүйтэсний эцэст энэ хэсэгт л учраа олж, өмнө нь цуглуулан туршлага нь хэргээ өгч байна. Эр өснө, эсгий сунана...
Өөрөө хэлдэг юм 78% авч аймгийн дээд амжилтнаас давнаа гэж. Би харин сургуулийнхаа эвдэгдэшгүй мэт олон жил болж байгаа рекордоо даваасай гэж хүсдэг юм. Бараг л тодорхой байх шиг байна... давраад 80 мөрөөдөөд байвал яаж байна.
Нягт бодно, алдаа бага гаргана. Алдвал дүгнэлт сайн хийж, дараа алдахгүйг хичээнэ. Үр дүнд ч хүрч байгаа. Түүний өөртөө итгэж байгаа итгэл, зүтгэж байгаа зүтгэл зэргээс нь Баасансүрэн Даваабат... энэ тэр бол суралцмаар байгаа юм ш дээ.
40 сорилын дундаж бол түүх болсон, түүнийг 20%-аар өсгөчөөд байна. МИД4-дундаас аргагүй эрийн шийр зааж урд гурван бүтэлгүйрүүгээ хамгийн түрүүнд хүрч очих хүн нь Надмид байжээ. Үнэхээр сайхан тэсрэлт... Сүүлийн 9 сорил дараалж тогтмол 50-аас дээш байгаа бөгөөд 70 70 68 67 65 гэсэн дүнгүүд аваад байгаа нь түүнээс ихийг хүлээж болох мэт сэтгэгдэл төрүүлж байна.
Энэ хэсэг болон дараагийн хэсэгт ТОП7-ын сандаргаад, хөдөлгөөнд оруулж чадвал түүнийг жинхнээсээ сайн болжээ гэж дүгнэе.

6. Энхбаяр 62,75 [56.6]
Хэзээ ч байгаагүй сайн дүн. Гэхдээ Надмидын ард байгаа гэхээр бүх хүний нүд орой дээрээ гармаар. Мөрөөдлийн гэгдэж байсан Дашкагийн өмнө гэхээр бас ч гэж чамлахаар зүйл биш. Зарим хэсэгт яачив гэмээр муу байж 7-р байраа арай ядан хамгаалдаг бол заримдаа аз түшиж 5-р байранд хүртэл жагсдаг. Энэ удаа ч 5-р байранд орох үнэхээр сайхан боломжтой явж байгаа.
Ахицтай зүйлүүд байнаа. Алдаа бага гаргадаг болсон, тэр нь өөрт нь ч мэдрэгдэж байгаа гэсэн. Надад ч харагдаж байна. Сүүлийн 11 сорилын 9 удаад нь 58-аас дээш дүн үзүүлсэн гэдгээр нотлогдоно. Аз гийж биш, хүч шавхаж сайн авахын төлөө үзэж байгаа ч дандаа л дунд зэрэг аваад байгаа. Би мөн ч их найдах юм. Энэ хүн даан ч дунджаас дээшээ явахгүй юмдаа. Уг нь бол боломж их байгаа, Сандагаас юугаараа дутах гэж яг л адилхан, зарим талаараа илүү их мэдлэг, туршлагатай. Гэтэл өөрийгөө муу зоригжуулж, өөртөө үл итгэж байгаагаас болоод түрүүлж, түрүүлэх өрсөлдөөнд орж, гол хүмүүсийн нэг байж чадахгүй байна.
Үнэхээр хянамгай сайн бодоод өөрийгөө дайчилж чадвал өдөр бүр л Энхбаяр түрүүлээд Сандаг Мөнхдалай хоёр 2-р байрны төлөө уралцаж байхаар харагдана. Даан ч би чаддаггүй, би алддаг, би бүтэлгүй гэж бодсоор, хүмүүсийн нүдэнд баатрын дүр эсгэж харагдсаар байгаад энэ хүн мохож магадгүй боллоо...

7. Дашпүрэв 60.33 [67.29]
Би хэлээд л байдаг, нээх удалгүй суунаа гэж... Хэдэн туршлагагүй хүүхдүүд дунд жиргэж байсныгаа лаг болчлоо гэж эндүүрч өөрийгөө баясгаж явсаар байгаад цаг хугацаа алдаж, сүйрэлд хүрээд байна. Хүн өөрийгөө зөв мэдрэх хэрэгтэй. Зарим хүн хүчээ дутуу мэдрээд Энхбаяр шиг бүтэлгүйтдэг бол зарим хүн өөрийгөө байгаагаасаа илүү үнэлж цээжээ балбасаар байгаад сүйрдэг ёстой. Тод жишээ нь том ах гуай...
Урдаас нь санаа зовж үхмээр... хэд хүртэл уруудаад, хэд хүртэл ухраад, хэд авч халаах бол гэж бодохоор...
Формоо олж авахын тулд ихээхэн тэмцэх хэрэг гарна даа. Уг нь бусад хүмүүсийг бодвол садаа болох зүйлгүй болохоор ингэж формоо алдаж шившиг болоод баймааргүй байна ш дээ. Байнга л сайн форм үзүүлж байх ёстой хүн чинь 7-р байр хүртэл ухарчаад, өөрөөс нь зөвлөгөө авч, өөрөөр нь дэмжүүлж байсан хүмүүсийн доор нь байх муухай юм даа...

8. Даваабат 55 [56.76]
Өсдөггүй, хөдөлдөггүй нэг хүн байгаа... Бусад хүмүүс өсөж дэвжихийг харсан шигээ л сажилж явна. Ойрд бүүр алдаа гаргадаг шинэ өвчин сураад байгаа. Уг нь хурдгүй ч алддаггүй байсан юм. Гочоо Дашка 2ыг дагасан хүн ч өөдлөхөд хэцүү гэж би хэлээд л байдаг.
40 сорилынхоо дунджаас доогуур л байна гэхээр огт өсөхгүй байгаа гэдгийг нь л батлаад байгаа юм. Надмид ТОП7-гийн дундуур орж сандаргаанд энэ хэсэг ч хэцүү л байна даа. Сүүлийн 16-сорилд ганцхан удаа 83 азаар авсныг нь эс тооцвол 64-өөс доош дүн авч байна гэхээр үнэхээр муу байгаа нь ойлгогпох буйзаа.

9. Сарантуяа 54,25 [43.31]
Дажгүй байгаа. Ойрмогхон дээд амжилтаа шинэчилсээр байгаад 70-д хүргээд авсан. Хааяа нэг муу бодож байгааг эс тооцвол ер нь л 50-аас дээш аваад байгаа. Тэгээд хааяа муу боддоггүй хүн гэж нэг ч алгаа... МИД4- дундаас Надмид цойлоод явчлаа. Даваабат тийм ч сайн биш урдханд байна ... гээд бодох, тэмүүлэх юм бол зөндөө л байна.
40 сорилын өсөхгүй шахуу байсан дунджаасаа энэ хэсэгт хавьгүй илүү байна гэхээр ойрд үнэхээр сайжирч , өөрийгөө нээж, итгэл сууж байгаа нь харагдана. Энэ хэсэгт бүхнээ шавхаад 55 дунджилах юм бол ч цаашдаа бүх зүйл амархан, сайхан болно доо. Бэлтгэлээ тогтмол сайн хийж, бодолтоо хянуур сайн хийж байгаа.

10. Уртнасан 53,5 [45.20]
Өмнөх хэсэгт үзээгүйгээ үзэж багаа алж, МИД4-ийнхээ нэр хүндийг гутаасан хүн энэ хэсэгт шартай л үзэж байх шиг байна. Уг нь цагтаа Сандагийн өмнө хүртэл орж л байлаа. Одоо гэтэл 10 орчимд үзэлцдэг болжээ. Анхны сорилд тогтоосон дээд амжилт нь ганхаагүй гэхээр энэ хүн ч ёстой өсөж дэвждэггүй хүн юмаа гэхээс өөр юу гэхэв.
Энэ хэсэгт л харин 53 54 54 53 гэсэн дүнгүүд авсан нь ёстой магтмаар зүйл байгаа юм. Ингэж л тогтмол бөгөөд чанартай, чадвал өсөлттэй аваад байх хэрэгтэй. Сайн байсныг нь үнэлээд нэг бангаас чөлөөлсөн. Гэхдээ л бусад хүмүүс дээд амжилтаа шинэчлээд 70 хүрээд талийгаад алга болсон байхад тэр байрандаа л байна... Ёстой өсөхгүй гүрийсээр байгаад 80 сорилын ард гарч магадгүй шүү...

11. Очирмаа 47.75 [44.45]
Уг нь өмнөх хэсэгт овоо л байсан. Энэ хэсэгт бандуулахгүй л бол өсөхгүйнээ. 40 сорилын дунджаасаа дээхнэ байна гэхээр боломжийн ч гэмээр юм шиг, өмнөх хэсгийн 53 дунджийг бодохоор одоо уруудаж байгаа хүн яанаа гэж бодмоор...
Хэсэг бүрт нэг чойрдог, тэр нь сая болчоод ядаж байхад түүний муу харагдуулаад байдаг. Урдах хүмүүс нь дэндүү хол тасарчлаа, энэ хэсгийн зорилт бол МИД4-ийнхөө нэр төрийг л хамгаалж 11 байранд 50% дунджлаад орох болж байх шигээ...
Энэ 4-р сард маш сайн бэлтгэл хийж чадвал тэсэрч, дараагийн сараас эхлээд дандаа 60 гаргаж авдаг болж болохоор л байгаа юм. Тэгээд өөрийнхөө дүн, байр хоёртойгоо эвлэрэхгүй байгаа бол хичээгээд байж дээ...

12. Бямбахорол 45,75 [30.61]
Суга өсөөд байгаа, өмнөх хэсэгт МИД4-д тулж ирээд 12-д дуусгасан. Гэхдээ 11-д орох бол үнэхээр хэцүү л дээ. Магадгүй үнэхээр сайн болтлоо хэсэгтээ 12-р байранд байрлах ёстой байж болох юм. Энэ хэсгийг гэхэд л дажгүй эхлүүлээд их л удалгүй байрлуугаа буцлаа. Надмид яг л ингэж буцаж байсан, буцах бүртээ шинийг ухаарч дараа яаж илүү өрсөлдөөн гаргаж илүү их тэвчих билээ гэж бодсоор, туршлага хуримтлуулсаар байсан... одоо яаж байгааг нь харахгүй юу. Дашка Энхбаяр тэргүүтнийг сандаргаад л явж байна.
40 сорилын дунджаас бол дэндүү сайхан өссөн байгааг харж байна. Энэ хэсгийг дуусахад л бүх 48-сорилын дунджаараа 12-р байранд байрлах боломж түүнд харагдаад байгаа юм. Ямар ч байсан бангаас буцаж ирээд өөрийн 12-р байрны төлөөх тэмцлээ үргэлжлүүлж дээ, болж өгвө л 11-д орохыг мэдээж хүсчил байгаа...

13. Сэргэлэнбаатар 44,75 [34.58]
Ойрд дажгүй байгаа, өмнөх хэсэгт 11-д шалгараад манаргаад амжсан. Гэхдээ ганц удаа 69 авсныхаа хүчинд л тэр шүү дээ. Энэ хэсэгт 12-р байрны төлөөх тэмцэл л ширүүн байх төлөвтэй. Хорлоотой нэгийгээ үзнэ дээ... Тогтмол 45 аваад, энэ хавьд дундажлаад хэвших хэрэгтэй байна. Түүнээс цааш яаж өсөхөө тэр үед нь төлөвлөнө биз. Одоо бол 45 гэдэг тоо л түүний гол зорилт байх ёстой.
40 сорилын дунджаас 10% илүү байгаа нь сайжирч байгааг нь мэдээж нотолно. Харин байралж байгаа байр нь урагшлахыг шаардаж байгаа. 40 сорилын дунджаар МИД4-өөс дэндүү хол хоцорч байна лээ дээ. Уг нь Надмидаас дутах юмгүй л хүн. Гэвч Надмидтай харьцуулашгүй муу амжилттай л яваад байх юмдаа...

14. Баттүшиг 41 [30.53]
Байр энэ тэр бол дажгүй байна ш дээ, дундаж ч дажгүй. Гэхдээ л бүүр хойноос эхэлсэн Хорлоо хаана тууж явааг харах хэрэгтэй. Бас Надмид гэж түүнээс нэлээн дутуу хүн байж байгаад одоо яаж өсөөд, яаж баллаад байгааг нэг сайн ажиглаад ухаарах хэрэгтэй байна.
Өөрийнхөө хувьд бол сайжраад байгаа, суугаад байгаа л гэсэн. Гэхдээ миний санаанд бол отг хүрэхгүй байгаа. Одоо иймрэхүү байдалтай дүн авч байгаа хүн 2 сар хүрэхгүй хугацааны дараа ямар дүн авах бэ?
Сайн больё гэвэл сайн хичээх хэрэгтэй, одоогийнхоор бол 40 дунджилж байна, сайжраад 45 гэж бодохоор ямар ч найдваргүй л гэж хэлмээр байна... 40 сорилын дүнгээс энэ хэсэгт суга өссөн л харагдаж байгаа. Ийм дээгүүр байранд байралж үзээгүй л хүн. Хэд дундажтай, хэдэд дуусахыг нь харжил байя...

15. Ану 35.33 [28.97]
Үнэхээр хэцүү байна даа. Уг нь сайн суугаад байгаа, сайжрах л байх. Гэхдээ амжих уу? Дашка ахын тавиланг давтах уу? бодит байдал бол энэ шүү дээ. Одоо 35 дунджилж байна. 2 сар хүрэхгүй хугацааны дараа ЭЕШ болно. Одоогоос 2 сарын өмнө 30 дунджилдаг байсан. 2 сард 5% өсдөг гэвэл ЕШ-д 40 авах юм байна л даа... Маш муудаа тооцогдох дүн шүү дээ 40 бол. Хорлоо энэ тэр шиг суга суга өсөөд, хэсэг бүрт амжилтаа 4%-аар нэмэгдүүлбэл үлдсэн 4 хэсэгт 35+4*4=51 гээд арай дээр дүнд дээр очих боломж байна.

16. Касум 34,5 [34.31]
За нэг энэ хавьд л авсаар байгаа. Ер нь хамгийн их тасалдаг, тасалдаг тоогоороо Төгөлдөртэй л уралддаг хүн. Одоо өөрөө тооцоо хийгээд үзэх хэрэгтэй. Би хэдэн сард хэр өсөв, одоо хэр хугацаа үдсэн билээ? тэгээд ямар дүн авах боломж байна. Тэр нь таалагдаж байгаа бол яг одоогийнхоороо бай, таалагдахгүй байгаа бол сайжир. Сайжрахын тулд маш их хөдөлмөр зарцуулах хэрэгтэй.

17. Батхишиг 33,33 [35.27]
Жаахан уйдаад байсан юм байлгүй, хойгуур зугаалж байгаад буцаад урагшилж байна. Ер нь хамгийн сүүлд ч орж чадах хүн юм байнаа гэдгээ ойлгосон бизээ. Дээд амжилт 58% л гэх юм... гэхдээ араас нь залгуулаад доод амжилтаа шинэчилдэг л гэх юм. Одоо 40 сорилоосоо доор байна гэхээр, муудаж байгаа хүн гэсэн үг үү?
Уг нь 12-д байх чансаатай хүн, 12-ын төлөөх өрсөлдөөнийг ширүүн болгож байх ёстой хүн чинь сүүлийн байруудад жагсаж байх ч гэж.
Тэгээд найдвартай 35 авсаар байгаа биш, их орон гаран авч байгаа. Хааяа бол 50 авна, тэгснээ 20 авна... энэ бүтэхгүй ээ. Найдвартай 30 авдагаараа Ану арай дээрч юмуу...
Овоо л сайн сууж байгаа, бас ч гэж их сайжирсан нь мэдрэгдэж байгаа. Одоо сорил дээр хэсэг бүтэлгүйтээд, нэмээд их сайн суугаад чадваржаад ирвэл 8-р хэсэг энэ тэрээс нэлээн дээр очиж өрсөлдөөнд орох боломжтой, түүний тулд ихээхэн л хичээх хэрэгтэй байна. Том өрсөлдөөнд орж чадахгүй бол энэ хавьдаа явсаар байгаад чойроод дуусах нээ...

18. Төгөлдөр 31,75 [32.88]
19. Даваацэрэн 31.5 [34.61]
20. Одцэцэг 29 [27.53]

Залхуучуудын бүлэглэл. Ирээдүй нь бол маш тодорхой байгаа, бас их ойрхон... урд талынх нь ширээ хавьцаа л байгаа.

Friday, April 1, 2011

Аймгийн олимпиадны дүн.

ДО5. Аймгийн олимпиадуудад:



1. 8-р ангийнхны олимпиад Гантулгын Мөнхбатын ялалтаар өндөрлөлөө. Мөнхбат энэ ангидаа 2 жил дараалан түрүүлж байгаа бөгөөд өнөө жил улсын олимпиадад очин зодоглох эрхтэй боллоо.
Мөнхбат өнгөрсөн намар 14-жилийн дараа эх нутагтаа Говийн бүсийн аварга гэдэг цолыг эргүүлэн авчирсан билээ. Бүсийн болон нийслэл хот, улсын хэмжээний олимпиад болон түрүү жил улсын олимпиадад дэвшин орж байсан туршлагатай.
8-р ангийн мөнгөн медалийг Бат-Амгалан авсан. Тэртээ 3-р ангийн сурагч байхдаа Мөнхбат Чимээ нарыг дийлэн аймгийн аварга болж байсан түүхтэй нэгэн, өнөө жил сэтгэх чадварын олимпиаднаас мөн л мөнгөн медаль хүртэж хос мөнгөөр 8-р ангиа үдлээ.
Эхний өдөр Бат-Амгалан 2-оноогоор түрүүлж яваад 2 дахь өдөр Мөнхбат бүтэн бодлого бодож түрүүлсэн. 8-р ангийн сурагчдын авсан оноо их чамлалттай бага байлаа.

2. 9-р ангийн олимпиад Батжаргадын Чимэдширчингийн ялалтаар өндөрлөсөн. Чимээ маань дээд ангидаа 2 дахь жилдээ дэвшиж, 2 жил дараалан түрүүлж байгаа билээ.
Н.Өлзийн нэрэмжит Дундговийн олимпиад, мөн Архангайн Хангайн бүсийн олимпиадуудаас алт, мөнгө, хүрэл медаль хүртэж байсан.
Бүсийн олимпиадууд, нийслэлийн олимпиадууд, Энхболдын улсын уралдаан зэрэгт амжилттай оролцож байсан, түрүү жил улсын математикийн олимпиадад дэвшин оролцож 16-р байр эзэлсэн.
2-р байранд Ичинхорлоо орсон бол 3-р байранд Галуут сумын нэг хүүхэд орсон. Ууганбаяр гэсэн байхаа.
Чимэдширчин нийт 19,5 оноо цуглуулсан нь анги дэвшсэн хүнд боломжийн сайн оноо гэж ойлгогдоно.

3. 10-р ангийн сурагчдын олимпиадад уламжлал ёсоороо Эрдэнэмээ 3 дахь удаагаа дэвшин түрүүллээ. Аймгийн олимпиадны өмнө хэд хэд бүтэлгүйтсэн ч аймгийн олимпиадад бол нэг зангарага гэж байдаг даа. Эхний өдрийн бодолтоороо л 14 оноо (2-бүтэн бодлого) авч 2 дахь өдөр мэдээлэл зүйн олимпиадад оролцсон байгаа.
Эрдэнэмаа бол маш олон шатны олимпиад уралдаанд оролцсон бөгөөд том олимпиаднаас медаль аваагүй л болохоос боломжийн сайн бодолт, боломжийн сайн байруудад шалгарч байлаа.
15-оноогоор түрүүлсэн Эрдэнэмаагийн араас 8-оноогоор Өнөболд аман хүзүүдлээ. Жил ирэх бүр байр нь урагшилж байгаа ч тогтмол сайн бэлтгэл хийдэггүй болохоор аварга бол маш хол байгаа нь харагдсан.

4. 11-р ангийн олимпиад өрсөлдөөнтэй болсон. Багахан оноотой бөгөөд, багахан зөрүүтэй... Ерөнхийдөө сүүлийн 2 жил Буяннэмэхийн давамгайлалд дуусч байсан энэ ангид Олонлогт очиж 3 сар бэлтгэл хийснийхээ дараа Буяннэмэхийн 3-р байраар өндөрлөлөө.
Гэхдээ мэдээж улсын олимпиадад оролцох эрх хүн бүрт нээлттэй байгаа. Буяннэмэх бол бүх шатны олимпиадуудад амжилттай оролцож байсан бөгөөд Говийн бүсийн олимпиадны хүрэл, нийслэлийн 48-р сургуулийн олимпиадны хүрэл зэрэг олон сайн амжилтууд гаргаж байсан хүн.

5. Мэдээлэл зүйн олимпиад сүүлийн 2 жил математиктай давхцаад их зовоож байна. Хойтонгоос бол Чимээ Мөнхбат 2 нас том болоод хүүхдүүд анги дэвшин орох шаардлагагүй тул нэг нь мэдээлэл зүйн олимпиадад оролцоод байх боломжтой.
Өнөө жил бол их эгзэгтэй байлаа, гэхдээ эхний өдөр математикийн асуудлаа дуусгасан Эрдэнэмаа 2 дахь өдөр мэдээлэл зүйрүү шилжин оролцож бүтэн бодлого бодон түрүүллээ.
Мэдээлэл зүйгээр 11 жил дараалан түрүү авлаа.
Би бас 2 дахь өдөр мэдээлэл зүйрүү хальт орж 1 цаг сууж 2 бодлого бодоод асуудлыг хурдан шийдсэн.
Нэмээд математикийн бага ангийн багшийн ангилалд Нарантуяа эгч түрүүлсэн болохоор улсын олимпиадад оролцох бүрэлдэхүүн ерөнхийдөө тодорхой боллоо.

Бас нэг сайн мэдээ байгаа нь 4-р сургуулийн нэрэмжит болон түрүү жилээс хойш зохиогдож байгааа 7 ба 8ш- ангийн аймгийн олимпиадад 8ш ангид Энхзаяа бүх бодлогоо бүтэн бодож түрүүлсэн бол 7-р ангид Дашдорж маань хүрэл медаль авсан байгаа. Ойрд медаль авч чадахгүй байсан Дашдорж маань саачирж буйгаа нотолсон нь сайн хэрэг. Энэ эрчээрээ бэлтгэлээ сайн хийвэл хойтон жил улсын олимпиадад орох шигшээ багт ч багтаж болох юм.