Улс тунхагласны баярт зориулсан барилдаан

Анхдугаар Үндсэн хуулиа баталж, Монгол улсаа тунхагласны 86 жилийн ойн барилдаан. 2010-11-26.

Түрүү жил халдварт өвчний хорио цээрээс болж уламжлалт энэ том барилдаан өнжсөн.
Өнөө жил 1-ийн даваанд ердөө 4 аймгийн начин цолтой бөх зодоглож, 40 гаруй аймгийн начин хасагдсан гэнэ. Хойтонгоос 256 бөх барилдуулж байхгүй бол хэцүүдэхнээ гэдгээ Цогтбаатар гуай МҮОНТ-ээр тайлбар хийхдээ хэлээд амжсан...

1-ийн даваа.

1. у.ар Ганхуяг а.н Алтантулга
2. у.ар Мөнхбаатар а.н Ганбат
3. у.г Ганбаатар а.н Мөнхжаргал
4. у.з Рагчаа а.н Батсуурь
5. у.з Бумбаяр а.х Батцэнгэл
6. у.з Сайнбаяр а.х Баясганлан
7. у.з Соронзонболд а.х Наранбаатар
8. у.х Элбэг а.х Ганухуяг (барьц шодож)
9. у.х Пүрэвжав а.х Мөнхболд
10. у.х Баасандорж а.х Цолмон
11. у.х Мөнгөнцоож а.х Жавхлансайхан
12. у.х Чулуунбаатар а.х Бат-Орших
13. у.х Батбаатар а.х Ванданцэрэн
14. у.н Сумъяабэйс а.х Батсайхан
15. у.н Эрхэмбаяр а.з Жамсран
16. у.н Лхагвасүрэн а.з Пүрэвсүрэн
17. у.н Уламбаяр а.з Бадамсүрэн
18. у.н Өсөх-Ирээдүй а.з Ган-Идэр
19. у.н Отгонбаяр ц.з Тулга
20. у.н Балжинням а.з Баасанхүү
21. у.н Бүрэнбаатар а.з Анхбаатар
22. у.н Ду.Батбаяр а.з Ш.Батзориг
23. у.н Алтансүх а.з Пүрэвчулуун
24. у.н Ганхуяг а.з Баянмөнх (Ар)
25. у.н Лхагвадорж а.з Бямбадорж
26. у.н Цанлиг а.з П.Мөнбат
27. у.н Ганхүү а.з Ганзориг
28. у.н Баянжаргал Баянмөнх(Да) (Барьц шодож)
29. у.н Нямсүрэн а.з Анхбаяр
30. у.н Цацабшир а.з Мөнхзориг
31. у.н Оргил а.з Баярхүү
32. у.н Тогтохбаяр а.з Энхбат
33. у.н Энхбат а.з Баярсайхан
34. у.н Баянмөнх
35. у.н Заяамандах а.з Бадарч
36. а.а Пүрэвдагва а.з Батгэрэл
37. ц.а Санжаадамба Занданбат
38. а.а Мөнгөнбаатар а.з Батзориг
39. а.а Одгэрэл а.а Дарханбат
40. а.а Амартүвшин а.а Давааням
41. а.а Бат-Отгон а.а Энхбаяр
42. а.а Эрдэнэбат а.а Одбаяр (барьц сонгож)
43. а.а А.Алтанхяг а.а Ариунбилэг
44. а.а Булганхүү а.а Батням
45. а.а Жарагалсайхан а.а Эрдэнэхүү
46. а.а Сүмбээ а.а Ж.Алтаншагай
47. а.а Батчулуун а.а Тангад
48. а.а Мөнгөн а.а Батжаргал(Асгат)
49. а.а Баатарцол а.а Цэрэнтогтох
50. а.а Сангисүрэн а.а Алтанхуяг (ГА)
51. а.а Батсуурь а.а Отгонбаатар (ГА)
52. а.а Айдос
53. а.а Нямдорж
54. а.а Асейн а.а Гончигдамба
55. а.а Дж.Батбаяр а.а А.Батмөнх
56. а.а Сүхбат а.а Сүрэнжав
57. а.а Шинэбаатар а.а П.Батмөнх
58. а.а Амарзаяа а.а Батжаргал(Олимп)
59. а.а Пүрэвсайхан а.а Г.Отгонбаатар
60. а.а Цэрэндаваа а.а Суманчулуун (барьц сонгож)
61. а.а Энхбаатар а.а Адъяабат
62. а.а Б.Батмөнх а.а Лха-Очир (барьц шодож)
63. а.а Ганзориг а.а Батдорж (барьц шодож)
64. а.а Батхуяг(До) а.а Дэлгэрсайхан

2-ын даваа.

1. у.ар Ганхуяг а.х Батсайхан
2. у.ар Мөнхбаатар а.з Ш.Батзориг
3. у.г Ганбаатар а.з Баянмөнх (Ар)
4. у.з Рагчаа а.з Ганзориг
5. у.з Бумбаяр а.з Баярхүү (барьц шодож)
6. у.з Сайнбаяр а.з Бадарч
7. у.з Соронзонболд а.а Давааням
энэ залуу өмнөх барилдаанд 2 давсан санагдана, энэ удаа Соронзон зааныг хөмрөөд нам тавилаа, угаасаа жүдогийн сайн залуу л даа
8. у.х Элбэг а.а Энхбаяр
19 настай гэж байгаа, олимп сургуулийн ээлжит нэгэн нээлт... өнөө жил Увсад түрүүлсэн, Элбэг харцага хэрийн залууд унахгүй дээ, аятайхан хичээл заагаад л өгдөг хүн. Энхбаяр хурдан ч давдаг, хурдан ч унадаг залуу байна лээ... хэр өсөх нь бэлтгэл сургуулилтаас нь хаарна даа...
9. у.х Пүрэвжав а.а Батжаргал(Асгат)
10. у.х Баасандорж а.а Цэрэнтогтох (барьц шодож)
11. у.х Мөнгөнцоож а.а Айдос
12. у.х Чулуунбаатар а.а Батжаргал(Олимп)
Батжаргал муу байна, хэдүүн нийслэлийн өдөрт бас л 2 дээр бүтэлгүй унасан... одоо ийм хүнд унаж байгаа хүн улсын цол хэзээ авах бэ?...
13. у.х Батбаатар а.а Гончигдамба
их сайжраад, энэ намар нэлээд хэдэн сайн хүн хаячлаа, чансаанд ч урагшилсаар л байгаа шүү дээ.
14. у.н Эрхэмбаяр а.а Адъяабат
15. у.н Лхагвасүрэн а.а Дэлгэрсайхан
16. у.н Уламбаяр а.а Ганзориг
17. у.н Өсөх-Ирээдүй а.а Б.Батмөнх
18. у.н Отгонбаяр а.а Цэрэндаваа (барьц шодож)
Ёстой хөгжилтэй барилдаан болсондоо. Эхлээд Цэрэндаваа арслан барьц сонгоод давах гэж нэлээд үзсэн боловч хараа бараа газардсан тул дахин барилдуулж энэ удаа Отгонбаяр начин барьцаа аваад юу ч хийж чадсангүй. Сүүлийн удаад Цэрэндавааг барьцаа аваад барилдаан эхлэнгүүт Отгонбаяр начин зөрж мордоод давчих юм, жаахан л урт бол ч манай өсөх идэр начин баллах хүн шүү...
19. у.н Балжинням а.а Пүрэвсайхан
20. у.н Бүрэнбаатар а.а А.Батмөнх
21. у.н Алтансүх а.а Шинэбаатар
22. у.н Лхагвадорж а.а Сүхбат
23. у.н Цанлиг а.а Сангисүрэн
24. у.н Баянжаргал а.а Батсуурь
25. у.н Нямсүрэн а.а Нямдорж
26. у.н Цацабшир а.а Батчулуун
Цацаа начин энэ намар 2 дахиа барилдаж анхны даваагаа аваад, уналаа.
27. у.н Тогтохбаяр а.а Сүмбээ
28. у.н Энхбат а.а Жарагалсайхан
29. у.н Баянмөнх а.а Булганхүү
30. а.а Пүрэвдагва а.а А.Алтанхяг
Ёстой хүч шавхсан сайхан барилдаан... Алтанхуяг арслан давуулж гуядах гэж үзээд, Пүрэвдагва арслан зөрч тохож нэлээн хамгаалсан боловч сүүлийн шийдсэн гуядалтанд тэсэж чадалгүй шороодов, нэлээд харамсаж байх шиг харагдсан.
31. ц.а Санжаадамба а.а Эрдэнэбат
32. а.а Мөнгөнбаатар а.а Одгэрэл (барьц шодож)


3-ын даваа.

1. у.ар Ганхуяг у.х Чулуунбаатар
2. у.ар Мөнхбаатар а.з Баярхүү
3. у.г Ганбаатар а.а Энхбаяр
4. у.з Рагчаа ц.а Санжаадамба
5. у.з Сайнбаяр у.н Отгонбаяр
6. у.х Пүрэвжав а.а Давааням
7. у.х Баасандорж у.н Алтансүх
8. у.х Мөнгөнцоож у.н Лхагвасүрэн
9. у.н Эрхэмбаяр а.а А.Батмөнх
Удтал хамгаалж, Эрхэмбаяр начны ур ухааныг нэлээн их шавхсан даа, толгойг нь ургуулж нэлээд дарсан, араар хашиж мордоод байхад л үсэрч гараад л тогтоод байсан шүү...
10. у.н Өсөх-Ирээдүй а.а Одгэрэл
Рагчаа заан, Өсөх-Ирээдүй 2 их л амархан нутгийнхаа залуучуудад унасан даа. 8 хоногийн дараа томоохон барилдаантай. Өсөх-Ирээдүй ч энэ намар үнэхээр гялалзаж чансаагаар тэргүүлж НАМРЫН ТЭРГҮҮН бөх болсон.
11. у.н Лхагвадорж а.а Батчулуун
Лхагвадорж начин сүүлийн хэдэн барилдаанд үнэхээр сайн байгаа, тэрнээс гадна Санжаатай хийж буй дуайлыг нь бөх сонирхогчид анхааралтай харж, тоолж суугаа. Энэ намар 2:2 байгаа...
12. у.н Нямсүрэн а.а Ганзориг
13. у.н Тогтохбаяр а.а Гончигдамба
14. у.н Энхбат а.а А.Алтанхяг
Алтанхуяг арслан байнга л дайчин сайхан барилдаанаараа үзэгчдээ баярлуулдаг, ойрд бас л их сайн байгаа Энхбат начинтай ёстой тэнцүүхэн сайхан үзэж их л олон мэх хийлцэсний эцэст талбайн захад түрж хөөгөөд давлаа.
15. у.н Баянмөнх а.а Пүрэвсайхан
16. а.а Батсуурь а.а Сангисүрэн
Эхлээд Батсуурь шахаж татаад 2 бөх ойролцоо газардсан тул дахихаар болж давхар шуудашнаас дайраад Сангиа арслан аваад явлаа...

4-ийн даваа.

1. у.ар Ганхуяг а.а Сангисүрэн
Бас л нэг Рагчаа маягийн барилдаан...
2. у.ар Мөнхбаатар а.а Батчулуун
3. у.г Ганбаатар а.а А.Алтанхяг
4. у.з Сайнбаяр а.а Одгэрэл (барьц шодож)
2 бөх шодоод Одгэрэл хаяж чадалгүй дараагийн удаа хашир зааны талаар барьсан ч Одгэрэл зөрч мордож дайраад сайхан давлаа. Хурц арслан Одгэрэл том баридаанд бараг анх удаа ийм дээр үлдэж байгаа байхаа...
5. у.х Пүрэвжав ц.а Санжаадамба
урд даваанд Пүрэвжав харцага нэлээд ядарсан тул Санжаа эхнээсээ л давшиж барилдаж байв. 12 хоногийн өмнө унасан нь ч нөлөөлсөн байх... ихээхэн цуцаасны эцэст барилдааны төгсгөл хийхээр зүтгэхэд нь дагуулж зайлж татаж харцага ард гараад, Санжааг эргээд сугараад гарахаар дахиж гуд татаж доороо хийгээд ч харцага өнөөдөр яаж ч чадсангүй унаад нидрүүлэв.
6. у.х Баасандорж у.н Баянмөнх
7. у.х Мөнгөнцоож у.н Тогтохбаяр
8. у.н Эрхэмбаяр у.н Нямсүрэн

5-ын даваа.

1. у.ар Мөнхбаатар а.а Одгэрэл
удтал хүч үзсэн, өмнөх 2 барилдаанд шодсон шигээ Одгэрэл арсланг шодоонд хүрч чадахнуу гэж харж байтал арслангийн дархан хутгаанд тэссэнгүй.
2. у.г Ганбаатар у.н Тогтохбаяр
Тогтохбаяр начин гэнэгүй сайхан өхийлдөөд уран давлаа... Начин болсноосоо хойш нэг л сэтгэл ханасан хүн, тааруухан барилдаан үзүүлээд байдаг болсон шиг санагддаг даа...
3. у.х Баасандорж а.а Сангисүрэн
улсад унахад нь бас их л харамссан даа, эр хүн даагаа нэхэх байлгүй дээ гэж бодож дуусаагүй байтал харцага зайлж сууж хавираад хурдан давлаа...
4.у.н Эрхэмбаяр ц.а Санжаадамба
Начин нэг гуд татаж 4 хөллүүлж үзсэн, гэхдээ л бяранд ааглуулж амархан унасан...

6-гийн даваа.

1. у.ар Мөнхбаатар у.н Тогтохбаяр
2. у.х Баасандорж ц.а Санжаадамба
Тогтохбаяр начин биеэ суллаж зогсож байгаад л ганцхан хавираад л давчлаа, ийм том барилдаанд үзүүр түрүүнд үлдэнэ гэдэг бөх хүнд мэдээжийн сайхан амжилт шүү дээ. Гайхалтай мэдрэмжтэй сайн бөх маань нэг л өдөр тэсэрч том амжилт үзүүлдэг л юм байна.
Санжаа ч яахав ааглаад л дайрчина, угаасаа том барилдаанд дээр үлдэж үзээгүй бөх биш, энэ битгий хэл л амжилт үзүүлдэг л хүн дэг.

7-гийн даваа.

у.н Тогтохбаяр ц.а Санжаадамба
Өнөөдөржин л сайн байсан ч Тогтохбаяр начин Санжаад муухан тосгуулж хавируулуулаад л хэвтчихлээ.
За ийнхээ улс тунхагласны баридаанд анх удаа улсын цолгүй бөх түрүүллээ... Сүүлийн 2 барилдаанд үзүүрлэсэн нь ч түүнд ташуур болсон байх Санжаагийн ээлжит нэгэн дээд амжилтыг бид ийнхүү үзлээ...